Twee geboden tégen Midjan
Waarom ook niet tegen Moav? In Bil’ams val leerden wij dat Moav toch enigszins een andere rol dan Midjan speelde. Ondanks dat de Moaviem een hoofdrol hebben gespeeld in de val van Bil’am om de Joden erin te luizen. Echter werden zij voor de vergelding uitgesloten (Dewariem/Deut. 2:9). Rasji legt hierin het verband met het feit dat Roeth, de grootmoeder van Dawied hamelech, een Moavitische was. RaMBaN opperde dat de Moaviem uit angst Jisrael trachtte in te luizen, terwijl de Midjaniem uit haat handelden.
…tsaror… wehikietem… kwelt… vernietigt hen… (Vs. 17) luiden de twee geboden tégen de Midjaniem. Dit betekent dat Jisrael de Midjaniem als vijanden moeten bestempelen en hun vijandschap naar hen te uiten. Doordat de geboden in de lijdende vorm is gezegd, moest deze geboden meteen aanhoudende standvastigheid – wat geuit wordt met het gebod tsaror - worden opgevolgd, dus het was niet alleen een tastbaar gevolg van een eenmalige vergelding. Het gebod om hen te vernietigen is het gevolg op die aanhoudende standvastigheid. Oorlog. De Midjandiem waren uiteindelijk de veroorzakers van plaag die als gevolg over Jisrael kwam.
’Or HaChajiem leert dat er nog een dieperliggende oorzaak dan wraak bestaat ligt (…’al-davar…we’al-davar… de kwestie… en de kwestie… vs.18): de Midjaniem hadden een lust voor immoreel plezier (en de kwestie van Cozbi, een indicatie van hun diep liggende haat voor de Joden om zelfs een prinses [en andere aristocratische dames], in de gehele misleiding te betrekken) en een diep verlangen om Peor te aanbidden (de kwestie van Peor). Dit hebben zij onder de Joden geïntroduceerd. Dit verlangen is moeilijk te verdelgen. Lust heeft het gevaar dat het weer opnieuw boven komt. Om hier goed mee om te gaan moeten de mensen begrijpen dat een verleidend plezier in feite een vijand is, een bedreiging voor ieders bestaan. Omdat de Midjaniem losbandig waren, dachten de Israëlieten dat zij niets van hen te leren hadden, dat men de Midjaniem moesten haten. Daarom roept de Tora op een continue geest van haat naar de Midjaniem op. De opdracht de Midjaniem te straffen was natuurlijk ook belangrijk, maar dat geeft niet een constante standvastigheid – state of mind – weer.
|