De Sjema
Wij bereiken het ALLERBELANGRIJKSTE binnen het Jodendom: de belijdenis dat Hasjem EEN is. Omdat vele Joden om die EENHEID zelfs hun leven hebben opgegeven, wil ik er uitgebreid over posten.
Vs.6:4-9 beslaat de gehele Sjema. De RaMBaM heeft de 613 mitswot in een logische volgorde in zijn Sefer hamitsvot omschreven en hij begint met het eerste gebod van de 10 Woorden Ik ben HASJEM, jullie G'd (5:6). In feite behelst het eerste gebod álle mitswot. Het uitvoeren van de 613 valt of staat met het ontarmen van het eerste gebod. De 2e en 3e geboden van de RaMBaM bevatten de eerste twee versen van de Sjema. Deze luiden: erkenning van de EENHEID van Hasjem en van Hem te houden.
Iedere dag moeten wij de Sjema opzeggen. In de avond en in de morgen (vs. 7). De RaMBaN benadrukt het belang van de Sjema binnen het Jodendom doordat de Sjema direct na de Tien Woorden in deze parasja wordt gegeven!
Wanneer je het woord "Sjema" in de Tora leest, valt het je op dat de Sjema met een grote Ajin geschreven is en "'echad" met een grote dalet. Wanneer je deze twee letters bij elkaar plaatst, lees je 'ed. 'Ed betekent getuige.
Vs. 4... HASJEM 'elokenoe HASJEM 'echad... HASJEM is onze G'd... HASJEM is EEN... Vanaf dit moment erkent Bnej Jisrael dat HASJEM EEN is, dus is Hij onze G'd. Na de eindtijd wanneer er verlossing zal komt, dan zal de hele wereld - zo leert Rasji ons - Zijn EENHEID erkennen.
Wat betekent die EENheid, immers Hasjem is vriendelijk, boos, genadevol, wijs en tot het oordelen geneigd. Hoe kan Hij met al deze manifestaties EEN zijn? De Tora legt uit dat al Zijn manifestaties in harmonie zijn. Ook dit zal in de einde der tijden voor ons allemaal duidelijk worden hoe dit zit wanneer Hasjem wegen duidelijk(er) voor ons zullen zijn.
R'Gedaliah Schorr geeft op de voorhand ons een klein beetje inzicht hoe we dit allemaal een beetje kunnen begrijpen. Wanneer je een lichtbundel door een prisma bekijkt, zie je allemaal kleurtjes. Al die kleurtjes zitten allemaal in die éne straal licht. ook Hasjems manifestaties zijn in werkelijkheid EEN. Wanneer de Joden de Sjema opzeggen, zo leert Rokeach; kol Bo, zijn zij getuigen van HASJEMS EENHEID.
..we'ahavta... jij zal houden... De een uit zijn liefde voor Hasjem door Zijn inzettingen in liefde invulling te geven. Het is geen vergelijking tussen iemand die zijn meester uit liefde dient of uit vrees. Wanneer iemand door vrees wordt gemotiveerd, die doet het op zijn manier wanneer de inzettingen te moeilijk worden, legt Rasji ons uit. Maar wanneer de drijfveer liefde voor Hasjem is, dan is de persoon ook instaat grote offers te doen om juist die inzettingen naar behoren invulling te geven.
Liefde is een emotie en toch kan dit opgedragen worden. De Tora legt uit dat de onderbouwing op deze stelling in de volgende verzen van de Sjema duidelijk wordt gemaakt: Joden moeten de Tora overdenken, bestuderen en onderrichten. Wanneer iemand mediteert over Hasjems grootheid in Zijn daden en creaties en hij ziet Zijn onvergelijkbare Zijn en Zijn oneindige wijsheid, dan zal hij direct van Hem houden, Hem prijzen en een vreselijke verlangen hebben om Hem te kennen, zegt de RaMBaM.
..bechol-levavecha... met heel jouw hart... Het hart is volgens de geleerden een metafoor voor een stoel van verlangen en aspiratie. Je moet van Hasjem houden met zowel jouw goede als jouw slechte neiging (jetzer hatov en jetzer hara'). Dit uit zich door van Hasjem met je jetzer hatov te houden door de inzettingen nauwlettend op te volgen en door met zijn jetzer hara' zonde af te wijzen. Anderzijds is om van Hasjem met jouw jetzer hara' te houden is door al het aardse geneugten zoals eten, drinken en andere fijne dingen te channelen om Hasjem te dienen. Volgens de RaMBaM dien je Hem ook met je beide neigingen.
...oevbechol-nafsjecha... met heel jouw ziel... Rasji leert dit - het houden en dienen van Hasjem - ook je leven geven impliceert. Daar komt ook de drie situaties die de Halacha noemt vandaan om je leven te moeten geven om deze zonden te laten en die luiden:
- afgoderij,
- overspel en
- moord
. Ondertussen leren de geleerden ons dat wij van Hasjem moeten houden OOK AL wanneer Hij ons leven neemt (Berachot 54a). Dit geeft aan dat een Jood martelaarschap op zich moet nemen met een houding als of hij geen slachtoffer is van een moord, maar dat hij op een hoger niveau geplaatst worden door zijn ziel aan Hasjem te geven (Alshich). Iedereen weet hoe rabbi Akiva om het leven is gekomen, aan van de meest gruwelijkste marteling die je haast kunt bedenken. Hij zei tegen zijn volgelingen: heel mijn leven bad ik dat ik mijn liefde voor Hasjem zal vasthouden, al zou het mijn leven kosten. Wel nu, ik ben er in geslaagd, waarom zal ik dan niet blij zijn? (Berachot 61b).
De RaMBaN leert dat "jouw ziel" naar de stoel van het intellect verwijst. Dat iemand zijn gehele intellect aan het houden van Hasjem wijdt!
...oevechol-me'odecha... met al jouw vermogen... al zou de liefde voor Hasjem al jouw geld kosten... als sommige mensen als in staat zijn hun leven in de waagschaal te zetten voor hun geld...
Vs. 6..hajom...vandaag... je moet naar deze zaken iedere dag weer kijken als of zij nieuw zijn. Rabbi Sprecher van de jesjive in Jeroesjalajiem leerde ons onlangs nog dat wanneer je naar de Kotel gaat, dat je iedere keer gaat als of je voor het eerst gaat... sterker... het bezoeken van Jeroeslajajiem moet je altijd doen als of het jouw eerste bezoek is. Zo is dit ook met het houden van Hasjem en de Tora. Je moet de Tora iedere dag oppakken als of hij vandaag gegeven is. Hierdoor voorkom je dat de Tora een dogma wordt. Door de Tora iedere dag als nieuw op te pakken, blijf je gestimuleerd en heb je iedere dag weer de uitdaging die je in de Tora en haar inzettingen kunt vinden. Het is de garantie dat de Tora je nooit verveeld!
Vs. 7...levenecha...met jouw kinderen... Ook de studenten van een geleerden worden tot deze kinderen gerekend. De Tora, zo legt Rasji ons uit, bestempelt studenten als kinderen. De RaMBaM geeft hier wel als aantekening wanneer een geleerde niet zijn eigen kinderen en de studenten te gelijk kan onderwijzen, gaan zijn eigen vlees en bloed voor.
Een persoon toont zijn devotie aan de Tora door wat voor prioriteit hij binnen zijn opvoeding aan zijn kinderen legt.
wedabarta bam... en... spreek met hen... over de Tora én de dienstbaarheid aan Hasjem...besjivtecha bevejtecha... terwijl je thuis zit...dit doe je door van iedere situatie aan te grijpen om Tora te studeren. Hierdoor bereik je het doel van het houden van Hasjem (met heel je hart, ziel en vermogen). ...oevsjachbecha oevqoemecha... wanneer je slaapt en wanneer je opstaat... DIT is het gebod dat wij twee keer per dag de Sjema moeten reciteren: nacht en dag, de tijden wanneer mensen normaliter gaan slapen en opstaan, leert Rasji ons. Daarnaast mogen wij dit vers tweeledig benaderen. Voor degene die uit zijn naar perfectie studeren Tora onophoudelijk, altijd in iedere situatie. Maar degene die hier niet toe in staat zijn (om wat voor reden dan ook) die moeten het minimale doen en dat is de Sjema iedere avond en morgen reciteren (Haamek Davar).
Vs.8…’al-jadecha… bejn ‘ejnecha… op jouw arm en tussen jouw ogen… Hier worden Joden opgedragen tefillien te dragen. Op het hoofd bevindt zich boven de haargrens direct boven de ogen (zie Sjmot/ex.13:16). Tefillin bestaat uit twee basis delen: een huisje voor het hoofd en een huisje voor de hand die tegenover het hart gedragen wordt. De Joden die G'ds tefillin zijn, zijn in twee groepen verdeeld die corresponderen met de twee huisjes van de tefillin:
- De tefillin voor het hoofd (sjel rosj) staat symbool voor de Joodse denkers en Joodse geleerden.
- De tefillin voor de hand (sjel jad) staat symbool voor de eenvoudige Joden die niettemin ook voor de fijne karaktertrekken staan.
De beracha over de tefillin zegt oa: ‘Die ons heeft geheiligd met Zijn geboden and ons heeft opgedragen..." G'd maakte de Joden heilig door Zijn mitswot. Deze beracha wordt over de beide huisjes uitgesproken en dan worden zij om gedaan. Eerst gaat wordt de tefillin om de hand gedaan en dan op het hoofd.
De tefillin (van de Koning van het heelal) van de hand omvat de heilige dienst van het gewone volk en de tefillin van het hoofd omvat de heilige dienst van de geleerden. Het leggen van de tefillin an sich staat voor de acceptatie van de Hemelse Koninkrijk door de gewone Joden. Dit is hoger dan de heilige dienst van de geleerden die begiftigd zijn van kennis en vrees voor de Tora (Sefer Hasichos 5700, p.133, cited in Kesser Shem Tov, Hosafos 70).
…letotafot…versieringen…. Omdat de Tefillien –vanuit de Joden - het teken van devotie en adoratie voor Hasjem kenmerkt, wordt het als sieraad gezien. Tijdens Sjabbes zingen wij dit wekelijks.
|