Over het algemeen weten wij waarom wij in deze beria – schepping – leven. Voordat wij in deze beria leefden, leefden wij in Olam Haba. Olam Haba was de tijd van voor de schepping van Gan Eden. Alle zielen genoten van Hasjem’s Aanwezigheid, de Sjechinah. Het fysieke bestond toen nog niet.  

Een of ander manier schaamden de zielen zich. Al dat onbeschrijfelijke goeds kregen de zielen voor niets. Tijdelijk is dat geen probleem, maar op langer termijn ontstaat er toch een vorm van schaamte. Even is het fijn om een vangnet zoals een werkeloosheidsuitkering te ontvangen, maar later ga je er toch een beetje voor schamen, want je wilt een steentje bijdragen in de maatschappij. Het is niet bekend waarom Hasjem dat gevoel van schaamte toen in onze nesjamot heeft gecreëerd. Die schaamte is ook niet de oorzaak van het probleem, maar eerder een symptoom. Onder de zielen ontstond een gevoel van ongelijkheid ten opzichte van de Kadosj Baroech Hoe. Wij waren de nemers en Hij was de Gever.  

Toen kwam Hasjem met het idee om ons partners van Hem te maken, om zo ons een gevoel van een klein beetje een vorm van 'gelijkheid' te geven [wat natuurlijk niet kan]. Hasjem heeft besloten deze imperfecte wereld te scheppen. De wereld van de illusie en onze taak als partner zal zijn om deze weer perfect te maken. Dus Hij wilde van Olam Haba Olam Hazeh [deze wereld] maken en wij moeten Olam Hazeh weer terugbrengen naar Olam Haba [de Toekomstige Wereld; lett. De Wereld die Kwam].  

Hoe deed Hij dat?  

Dit deed Hij door Zichzelf terug te trekken en een ruimte te creëren voor een universum die door middel van tikkoen – rectificatie van Zijn terugtrekking – uiteindelijk weer terug ontwikkeld kan worden naar Olam Haba. Omdat Hasjem oneindig en perfect is en Hij moest terugtrekken om ruimte voor ons te creëren, is deze universum imperfect. Om deze perfect te maken kan dat nogmaals alleen middels tikkoen. De middelen van tikkoen zijn:
1. het doen van mitswot [doen van de geboden, wat Zijn Wil zijn. Dit kun je alleen in deze fysieke wereld doen],
2. tesjoeva – vrijwillig tot inkeer komen – wanneer je in de eerste instantie kiest om geen mitswot te doen en
3. jissoeriem – het lijden – [wanneer Hasjem moet ingrijpen om ons weer op de goede weg van tikkoen te zetten wanneer we geen tesjoeva hebben gedaan omdat wij Zijn Wil niet deden]. Middels tikkoen kunnen we een plek verdienen in Olam Haba, die wij ooit kenden. Iets waar de zielen voor deze schepping zo naar verlangden.

Alleen ‘Jisrael’ kan tikkoen voor de hele beria doen
Adam Harisjon, die voor de chet – zonde – deze beria naar de perfecte staat had kunnen brengen binnen enkele uren, was de eerste die de titel Jisrael kreeg. Deze titel heb je nodig om tikkoen te kunnen doen van deze wereld van illusie [ontkenning van Zijn ejn 'od milvado – niemand bestaat Naast Hasjem; een leugen] en imperfectie [ten gevolge van die ontkenning van Zijn ejn 'od milvado verbergt Hij Zich meer] Olam Hazeh om te zetten in Olam Haba.

Toen Adam Hasrisjon gezondigd had, vielen alle de mensen onder titel Jisrael waardoor de gehele de mensheid het tikkoenproces ten goeden konden beïnvloeden. Tot Noach was iedereen "Jisrael" maar alle mensen, behalve Noach, waren ernorm slecht. Zij hadden zo'n lak aan Hasjem en bezaten zo'n gajvah, hoogmoedheid, dat Hasjem de wereld verwoestte met de Malboel, Zondvloed. Dit was de eerste kans van 'Jisrael' als de gehele mensheid om deze beriah om te zetten naar Olam Haba.  

De tweede kans was de generatie van de Toren van Bavel. Toen heeft de mensheid in plaats van tikkoen te doen wederom een opstand gepleegd tegen Hasjem. Toen zei Hasjem: “DAJ – het is genoeg. Nu ga Ik iemand zoeken waardoor niet meer de hele mensheid als Jisrael het tikkoenproces kan laten beïnvloeden, maar dat het proces uitsluitend via een uitstekend mens en zijn nazaten zal gaan [zoals het oorspronkelijke plan bij Adam Harisjon]”, en dat zijn onze Avot, Aartsvaderen. En wel: Avraham, via Jitschak en via Ja'aqov [die als persoon en al zijn nazaten definitief Jisrael werden genoemd]. Hierdoor ontstonden de nazaten Jisrael en alle andere volkeren, werden de gojiem.

Toch wilde Hasjem de mensheid nog een derde, maar wel laatste kans geven om als Jisrael het tikkoenproces voort te zetten en dat was Matan Tora, het geven van de Tora. Hij heeft ieder volk de Tora aangeboden, maar iedereen weigerde het. Behalve – wederom – het de nazaten Avraham, Jitschak en Ja’aqov; de Hebreeërs. In één gioerproces van Matan Tora werden de nazaten van Avraham, Jitschak en Jisrael het volk Jisrael; het Joodse volk. Vanaf dát moment is het als volk niet meer mogelijk om Jisrael te zijn en het tikkoenproces te beïnvloeden. Dat kan alleen op een individuele basis via een gioerproces. De scheiding tussen Jood en niet-Jood ving aan.  

Het originele idee, toen er een scheiding kwam tussen Jood en niet-Jood, is dat ieder goj – niet-Jood -'gebonden' zou worden aan een Jood, zodat iedere goj toch betrokken zou blijven in het tikkoenproces. Alleen hebben de gojiem, in plaats zich aan de Joden te binden, door de eeuwen heen alleen maar chilloel Hasjem gepleegd en Joden vervolgd [ja'aveed; vervolgen]. Hierdoor zijn zij zoals in de tijd van Noach en de Toren van Bavel het tikkoenproces continu tegengegaan. Het gevolg hieruit is dat voor een goj ingewikkeld wordt om überhaupt het Olam Haba te verdienen, want de meeste zullen door hun antipathie [tegenwerken] of zelfs haat tegen de Joden [vervolgen] Olam Haba niet betreden [bron]. Een niet-Jood kan namelijk slechts door twee dingen het Olam Haba verdienen:
1. je strikt aan de Zeven Noachitische Geboden houden voor Hasjem en niet omdat het de bakermat heeft gevormd van de westerse civilisatie.
2. de Joden actief ondersteunen in het tikkoenproces [ja'avod; assisteren]. Zie hoe dicht de woordjes ja'aveed [vervolgen] en ja'avod [assisteren] dus liggen, maar zie hoe groot de gevolgen kunnen zijn.  

Pesach: aanvang van het proces dat alleen de Joden predicaat ‘Jisrael’ kregen
Tot aan Jetsi’at Mitsrajiem, Uittocht uit Mitsrajiem – Egypte – waren de afstammelingen van Avraham, Jitschak en Ja’aqov [Hebreeërs] geassimileerd onder de volkeren. Tijdens Jetsi’at Mitsrajiem werden zij verlost en opzij gezet. Omdat de Hebreeërs opzij werden gezet ten aanzien van de andere volkeren [scheiding tussen Jood en niet-Jood], kregen zij de gelegenheid om zichzelf lichamelijk te zuiveren en zichzelf voor te bereiden voor Matan Tora – Ontvangen van de Tora – tijdens Sjavoe’ot. Om dit mogelijk te maken, moesten de Hebreeërs zich ontdoen van chameets – gist – en daarvoor in de plaats matsah – ongezuurde broden – eten.  

Gist is een natuurlijk onderdeel van het brood om het lekkerder te laten smaken. In feite voegen wij door middel van gist dus een element van lichamelijke plezier toe aan het eten. Alle elementen dat met lichamelijk plezier te maken heeft, voedt letterlijk de jetser hara- de slechte neiging, de hang naar fysiek plezier oftewel de Satan. Deze elementen van lichamelijke plezier is een noodzakelijk kwaad in deze wereld om de mens – in het bijzonder de Joden die het tikkoenproces moeten doen voor de gehele beria – te testen. Zonder deze test – het kiezen tussen goed en kwaad- bestaat er geen bechirah – vrije wil – om wel of niet Hasjem’s Wil te doen. Door het eten van matses wordt de kracht van ieders hang naar het fysieke enorm gereduceerd. Hierdoor neemt de drang naar het spirituele daarentegen weer toe. Dit is onmogelijk wanneer we onafgebroken jaar in en jaar uit ons voeden met brood met gist. Dat is wellicht een reden waarom Bne Jisrael wel de Tora wilden aanvaarden en de zeventig andere volkeren dus niet.  

Daarom wordt dit gebruik van je onthouden van gist op de door Hasjem vastgestelde tijd [Pesach] strikt mogelijk uitgevoerd. Hierdoor brengen we de beria ieder jaar weer naar een hoger niveau. Echter wanneer we op andere momenten matses eten, heeft dat geen effect op het tikkoenproces. Met andere woorden, het belangrijkste concept van Pesach als Feest van de Matses, brengen we de beria naar een hoger niveau binnen onze opdracht van het tikkoenproces. Dit omdat vanaf Jetsi’at Mitsrajiem alleen de Joden de titel Jisrael [van het tikkoenproces] mogen dragen.  

Bronnen: Da’at Tevunot en Derech Hashem van Rabbi Moshe Luzatto [RaMCHaL]

©Jodendom-online 2017