Jodendom gelooft in totale aanvaarding van de realiteit. Wij moeten de feiten niet verbloemen en wegzwijmelen in allerlei fantasieen om het geheel mooier te laten lijken dan het is. Accepteer je fouten en leer ervan. Als we almaar onze miskleunen ontkennen en de schuld aan de maatschappij of aan de anderen geven, komen we geen stap verder. Val niet weg in een fatalisme van ‘het was nu eenmaal zo beschirt’ (vanuit de Hemel zo bepaald). Zoek je eigen verantwoordelijkheid bij je eigen morele falen. Wentel je problemen niet af op anderen.
We moeten onze fouten analyseren aan de hand van de feiten en vastbesloten zijn deze niet meer te maken. Schrijf alles op wat er door je gedachten ging toen je die domme fout maakte. Elk vliegtuig dat problemen krijgt onderweg heeft een zwarte doos waarin alles stap voor stap ligt vastgelegd. Wat ging er voor af aan de fout? Hoe was de follow up? Waar hadden we weer geen oog voor? Waarom is er niet tijdig ingegrepen? Hoe voelden onze emoties bij de misstap? Het is ons leven en wij dragen voor heel veel eigen verantwoordelijkheid. Vallen is niet erg, als je er maar een beter mens voor de toekomst van wordt. Problemen zijn niet als dure wijn, die beter wordt hoe langer hij staat. Wel snel initiatief nemen en niet afwentelen en afschuiven, ook niet op je mazzel en je sterrebeelden (‘ik ben nu eenmaal voor ongeluk geboren’). Want wij staan hoger dan al deze hemellichamen.

Hoewel in de Tora astrologie niet expliciet vermeld wordt, gaan vele passages in Leviticus over astrologische magie zoals: "Wendt u niet tot de dodenbezweerders en tot de waarzeggers, tracht niet door deze u te verontreinigen" (Leviticus 19:31). Hoewel onze Wijzen de mogelijkheid erkennen, dat astrologen de toekomst zouden kunnen voorspellen door naar de sterren te kijken, meenden zij toch dat zij zich inhoudelijk vergisten bij het uitleggen van de tekenen.

Iedereen heeft een mazzal
Op verschillende plaatsen in de Talmoed wordt gesteld dat iedereen een mazzal (gesternte) heeft, een speciale ster die hem/haar beschermt (B.T. Sjabbat 53b). Dit mazzal is in staat tot een hogere perceptie van dingen, die de mens zelf niet eens merkt (B.T. Sanhedrien 94a). Niet alleen mensen worden beïnvloed door de sterren, er is zelfs geen blaadje gras op aarde dat niet een beschermengel in de Hemel heeft, die het een ‘tik' geeft en zegt ‘groei!'. Volgens sommige Geleerden uit de Talmoed bestaat er een direct verband tussen de Hemelse tekenen en de aanleg van mensen.

Het volgende is een citaat uit B.T. Sjabbat 156a: "Aldus stond genoteerd in het notitieboekje van Rabbi Jehosjoe'a ben Levi: wie geboren is op zondag zal ‘iemand zijn zonder een zaak in hem'. Wat betekent ‘zonder een zaak in hem'? Betekent dit misschien zonder enige verdienste (niets kan in zijn voordeel gezegd worden)? Dit kan niet het geval zijn want Rav Asji zei: ik ben geboren op zondag! Het moet dus zeker betekenen dat iemand die op zondag geboren wordt, geen enkele slechte eigenschap heeft. Maar aan de andere kant heeft Rav Asji ooit eens gezegd dat hij en Dimi ben Kakoezta geboren waren op de eerste dag van de week: "Ik ben koning geworden (voorzitter, de grootste geleerde uit zijn tijd) maar hij is roverhoofdman geworden!" Hieruit volgt, dat geboorte op zondag tot een extreme persoonlijkheid leidt: zo iemand is volledig rechtvaardig of volledig slecht. "Waarom is dat zo? Omdat licht en duisternis geschapen werden op zondag".

Geboren gedurende de rest van de week
Hij die geboren wordt op maandag zal een slecht humeur hebben. Waarom is dat zo? Omdat de wateren op maandag werden verdeeld in boven‑ en onderwateren (door zijn karakter zal hij mensen van zich vervreemden en als humeurig ervaren worden).

Iemand die geboren wordt op de derde dag van de week zal rijk en onbeheerst zijn. Waarom is dat zo? Omdat de vegetatie en de planten op de derde dag geschapen werden (gras groeit snel en mengt zich constant met andere planten).

Hij die geboren is op de vierde dag van de week zal wijs en helder zijn. Waarom is dat zo? Omdat op woensdag de hemellichamen werden opgehangen.

Iemand die op donderdag geboren wordt, zal veel liefdadigheid en menslievendheid bedrijven. Waarom is dat zo? Omdat de vissen en de vogels toen geschapen werden.

Hij die geboren wordt op een vrijdag zal ‘zoekende' zijn. Rav Nachman ben Jitschak verklaarde dat dit betekent: iemand die zoekt om goed te doen (net zoals men op vrijdagmiddag de Sjabbat voorbereidt, hetgeen een mitsva/goede daad is; zo zal deze persoon altijd naar goede daden streven).

Iemand die geboren wordt op Sjabbat, zal sterven op Sjabbat omdat de heiligheid van de Sjabbat wegens zijn geboorte ontwijd moest worden. Rabba zoon van Rabbi Sjila voegt hier aan toe dat hij een ‘groot en heilig mens' genoemd zal worden.

Immuun voor de planeten
Rav Chanina zei: "De invloed van de sterren geeft wijsheid, de planetaire uitstraling geeft rijkdom en Israël staat wèl onder invloed van het gesternte". Rabbi Jochanan houdt echter vol dat het Joodse volk immuun is voor de invloed van de planeten. Rabbi Jochanan kon zijn gelijk bewijzen uit het volgende vers: "Zo zegt G'd, leer niet van de andere volkeren en wees niet ontmoedigd bij de tekenen van de Hemel, want andere volkeren worden daardoor teleurgesteld" (Jeremia 10:2). Israël wordt dus niet ontmoedigd door tekenen uit de Hemel. Ook Rav is van mening dat Israël niet wordt geraakt door de invloed van de sterren. Rav Jehoeda zegt in Rav's naam: "Hoe weten wij dat Israël immuun is voor invloeden vanuit het gesternte?" Omdat er geschreven staat: "en G'd bracht Avraham naar buiten" (Beresjiet 15:5 e.v.). Dit zinsdeel vormt een onderdeel van een discussie tussen G'd en Avraham. Deze beklaagde zich bij G'd over het feit, dat hij geen kinderen had: "Heer van de wereld, diegenen die in mijn huis geboren werden, die zullen mijn erfgenamen zijn" (ibid. 3), "Dat is niet waar", antwoordde G'd, "maar diegene die uit jezelf voorkomt, die zal van jou erven" (ibid. 4). "Heer van de wereld", huilde Avraham, "ik heb naar mijn gesternte gekeken en ik heb gezien dat ik geen kinderen zal krijgen". "Stop met dat sterren kijken, want Israël staat niet onder invloed van de planeten". "Wat is jouw berekening? Omdat Jupiter in het westen staat? Ik zal het omdraaien en Jupiter in het oosten plaatsen".

Een goede daad kan veel veranderen
Ook uit een verhaal van de geleerde Sjemoe'eel leren we dat Israël niet onder invloed van de sterren staat. Sjemoe'eel en Ablat (een heidense geleerde) zaten eens bij elkaar toen er een aantal mensen langskwam op weg naar hun werk. Ablat zei toen tegen Sjemoe'eel: "Die man die daar voorbij gaat, zal niet terugkeren want een slang zal hem bijten en hij zal sterven". "Als hij Joods is", zei Sjemoe'eel, "zal hij terugkeren". Terwijl zij daar zaten kwam de bewuste man terug. Ablat stond op en wierp zijn last van hem of en vond daarin een slang in tweeën gesneden. Sjemoe'eel zei toen tegen hem: "Welke goede daad heb je verricht?". "Iedere dag verzamelen wij ons brood en delen het bij het eten. Maar vandaag had één van ons geen brood en hij voelde zich beschaamd. Ik ben naar hem toegegaan en heb hem gerustgesteld met de verzekering, dat ik hem zou ontzien bij het inzamelen van het brood. Toen ik bij hem kwam deed ik net alsof ik brood van hem nam zodat hij niet te schande zou staan". "Je hebt iets zeer goeds gedaan", zei Sjemoe'eel toen tegen hem. Daarna hield Sjemoe'eel een speech en citeerde het vers: "liefdadigheid redt van de dood" (Spreuken 10:2). Dit betekent dat het niet alleen redt van een onnatuurlijke dood maar ook van de dood zelf'. Hieruit blijkt, dat wanneer men zijn uiterste best doet, het mogelijk is het lot in eigen hand te nemen en onafhankelijk te worden van de voorbeschikking, die in de sterren vastligt.

De dochter van Rabbi Akiwa
Ook van Rabbi Akiwa leren wij dat Israël niet onder invloed staat van de sterren. Want Rabbi Akiwa had een dochter; astrologen hadden hem voorspeld, dat zij op de dag van haar huwelijk door een slang gebeten zou worden en zou sterven. Rabbi Akiwa was door deze voorspelling zeer bezorgd. Op de dag van haar huwelijk nam zijn dochter een broche en stak de speld ervan in de muur en bij toeval stak zij de pin in het oog van een slang. De volgende ochtend nam zij de broche uit de muur waarop ook de slang volgde. "Wat heb je gedaan", vroeg haar vader. "Een oude man kwam gisteravond aan de deur", antwoordde zij, "en iedereen was zo druk met het huwelijksbanket dat niemand aandacht aan hem besteedde. Ik nam het deel dat mij gegeven was en gaf mijn maaltijd aan hem". "Je hebt iets goeds gedaan", zei hij tegen haar. Daarop legde Rabbi Akiwa zijn gehoor uit, dat liefdadigheid van de dood redt en niet alleen van een onnatuurlijke dood maar ook van de dood zelf.

Verboden of toegestaan?
Astrologie als middel om iemands karakter te analyseren is toegestaan, maar zoals hierboven al duidelijk werd is het niet toegestaan te proberen de toekomst te voorspellen aan de hand van de sterren. Dit zou getuigen van een gebrek aan vertrouwen in G’d en bovendien de menselijke vrije wil ondermijnen. Men moet vertrouwen hebben in G’d en er zelf alles aan doen om het eigen lot positief te beïnvloeden door de vrije wil te gebruiken voor goede daden en het versterken van de band met G’d. Dit zal zowel het huidige leven, als het leven in de tijd van Masji’ach en in Olam haba (het Hiernamaals) ten goede komen.

©Opperrabbijn Evers