| Bestaat er een beracha tegen antisemitisme |
| Publicatiedatum: maandag 20 januari 2020 |
Auteur: opperrabbijn R. Evers | 1.358 keer gelezen |
|
|
| Opperrabbijn R. Evers, Antisemitisme binnenland, Antisemitisme buitenland, Tefillot en Broches [Gebeden en Zegeningen] » |
|
|
 5780 is het jaar van de beproeving. In onze omgeving lijkt het nationalisme weer de overhand te krijgen. Rosj Hasjana viel dit jaar in de [red.: tweede] verkiezingstijd waarin we onze toekomst angstig tegemoet zien. Donkere wolken lijken zich samen te pakken boven onze hoofden. Ondanks het groeiende antisemitisme verlies ik als jood in Europa mijn moed niet. Want Am Jisraeel chaj – onze joodse traditie staat als een rots in de branding. Nooit hebben we opgegeven. Altijd zijn we weer als een Phoenix uit de as herrezen. Ook dit jaar vinden we weer de kracht om als nooit te voren op te staan en ons Jodendom te verdiepen en te versterken.
Zoals ieder jaar gaan we weer naar onze Synagogen. We bidden (davvenen) voor geluk in onze enge familiekring, binnen ons eigen volk, in de hele wereld, in ons eigen joodse land, we hopen op liefde uit onze omgeving, aanzien, succes op elk terrein. Maar deep down maken we ons zorgen. Zorgen over dreiging vanuit onze omgeving, angst dat het antisemitisme weer zijn kwalijke kop opsteekt. Ja, inderdaad, het antisemitisme steekt zijn kwaadaardige kop weer op. Maar een duidelijk gebed tegen antisemitisme bestaat er niet echt. Vreemd...
Brooches
Voor vrijwel ieder fenomeen bestaat een beracha of brooche (zegenspreuk). Bij iedere nieuwe feestdag zeggen we Schehechianu en danken we G’d dat we ook dit jaar weer Rosj Hasjana, Jom Kippur en Sukot, het loofhuttenfeest mogen vieren. Voor iedere hap eten of iedere slok drinken, voor iedere stap in het leven, van ontwaken tot overlijden bestaat er een beracha.
Ik vroeg me afgelopen weken af er geen beracha tegen antisemitisme bestaat. Was dit niet een wat onnozele opwelling? Want wat is een beracha eigenlijk? Wij danken G’d voor iets moois dat wij meemaken. Antisemitisme vind ik niet mooi. Dus hoe kan ik hierover een beracha zeggen? Het moet dus een beracha tegen antisemitisme worden. Ik worstelde met mijn gedachten. Bestaat er een beracha tegen iets onaangenaams, iets zwarts en negatiefs?
Het moet een beracha zijn waarin wij onze hoop uitspreken dat G’d er voor zorgt dat het antisemitisme als sneeuw voor de zon verdwijnt. Of dat G’d ons de kracht geeft om alle negativiteit uit onze omgeving te weerstaan en juist tegen alle verdrukking in te groeien. Maar waar staat zo een beracha beschreven? Zeker aan het begin van het nieuwe jaar had ik zo een hoopgevende beracha verwacht in onze liturgie van de Hoge Feestdagen.
Andere vertaling?
Meestal vertalen we onze zegenspreuk ‘Baroech Atta HaSjeem’ als ‘geloofd of geprezen bent U, Koning der Wereld’. Ik had altijd al enorme moeite met deze weergave van de fraaie Hebreeuwse tekst. Ik mis hier inhoud. En het sprak mij totaal niet aan. G’d vindt het volgens onze traditie inderdaad prettig als zijn onderdanen hem prijzen en in Hem geloven maar het zei mij gewoon weinig. En ik vond G’d weinig centraal staan. We verklaren dat wij G’d prijzen en wij in Hem geloven of Hem loven. Toen ik vijftien was hoorde ik een verklaring die voor mij de Hemel opende. Alsof er een lichtstraal door het donkere firmament heenbrak. Eureka!
Baroech komt van het wordt ‘berech’, knie. Met de knie kunnen wij bukken en buigen en ons naar beneden bewegen. Baruch betekent: G’d laat Zichzelf als het ware afdalen in deze materiele wereld en in mijn beleving wanneer ik Hem erken in ieder fenomeen en gebeuren in mijn leven.
Mijn leven staat vroeg of laat in dienst van G’d. Op Rosj Hasjana kronen wij G’d tot Koning over deze aardse wereld en roepen wij het Opperwezen uit tot de verbindende kracht achter dit totale universum. Als jood kan ik wel de indruk hebben dat ik de hele dag alleen met mijn eigen ‘dingetjes’ bezig ben maar uiteindelijk ben ik onderdeel van een veel groter geheel met een soort bovenaardse missie, die ons alledaagse, aardse ongeinspireerde leven een veel diepere dimensie geeft dan we ooit hadden kunnen dromen.
Wij maken deel uit van een volk dat sinds de tijd van onze eerste Aartsvader Avraham langzamerhand toewerkt naar Messiaanse tijden waarin voor ieder mens de G’ddelijke Aanwezigheid in ieder atoom, in de hele wereld ‘zo klaar als een klontje wordt’. Als Semieten hebben wij de opdracht het G’ddelijke in de wereld te verspreiden en bekend te maken. Sem was een zoon van Noach. Tien generaties later werd Avraham geboren, die daadwerkelijk op grote schaal begon met het verpreiden van het monotheisme. Zijn doel heiligde vele middelen. Midden in de woestijn begon hij een soort ‘Kabbala-center’ – Kabbala betekent eigenlijk ontvangen traditie - met een open deur politiek. Iedereen was welkom om daar gratis te komen eten, drinken en slapen. Wanneer zijn gasten hem bedankten voor zijn ongebreidelde gastvrijheid, zei hij dat zij niet hem maar G’d moesten danken. De heidenen raakten met hem in gesprek over het monotheisme en waren diep onder de indruk van Avrahams nieuwe ideeen.
Maar deze missionaire activiteiten stuitten op een enorme weerstand. Niet iedereen was hiervan gediend. De heidenen en hun priesters zagen hem als de grootste bedreiging voor hun afgodische praktijken. De afgodendienaars uit zijn tijd klaagden hem aan bij koning Nimrod, die Avraham in de vuuroven liet gooien. Als door een wonder werd Avraham gered. Uiteindelijk vertrok Avraham uit Ur Kasdim naar Israel, het land dat hem beloofd werd als woonplaats voor zijn kleinkinderen.
Met deze hele achtergrond van ons wonderlijke volksbestaan in mijn achterhoofd ging ik op zoek naar zo een inspirerend gebed tegen antisemitisme. Tot mijn stomme verbazing staan in alle gebeden van Rosj Hasjana en Jom Kippur onze zorgen over het toenemende antisemitisme centraal. We moeten alleen de diepere filosofie en achtergronden van onze gebeden en liturgie kennen.
Historisch is ook interessant dat Avraham de eerste was die onze gebeden formuleerde en vaststelde. Hij maakte het ochtendgebed, zijn zoon Jitschak componeerde het middaggebed en zijn kleinzoon Ja’akov stelde het avondgebed samen. Ik dacht in eerste instantie dat hier drie zeer begaafde gebedscomponisten hun eigen gedachten formuleerden maar niets is minder waar. Hun inspiratie kwam van Boven. Daarom zijn hun gebeden nog steeds onze gebeden. Want als wij iets duurzaams in deze wereld willen opzetten moeten wij ons verbinden met de Altijddurende Bron van Alles. Alleen dan hebben onze gebeden eeuwigheidswaarde.
Begin van ieder gebed
Tot mijn stomme verbazing begint ieder gebed in ons Rosj Hasjana gebedenboek met een beracha tegen het antisemitisme. Inderdaad niet in de zin van ‘o G’d red ons van de antisemieten’ maar in positievere formulering: ‘geef ons de kracht om al deze negatieve krachten te ontstijgen en bescherm ons tegen alle negativiteit, die ons omringt’.
Mageen Avraham, het Schild van Avraham
Er is dus zeker een beracha tegen antisemitisme. Deze beracha luidt Mageen Avraham, het Schild van Avraham. Iedereen draagt een Mageen David, het schild van David. Maar als we davvenen (bidden) beginnen we bij het begin van de joodse geschiedenis, bij de eerste jood, Avraham. Al onze centrale gebeden op Rosj Hasjana beginnen met deze frase: Geprezen bent U G’d Mageen Avraham, het Schild van Avraham.
We realiseren ons dat deze man door iedereen werd aangevallen om zijn revolutionaire ideeen, die de hele maatschappelijke orde op zijn grondvesten deed schudden. Hij werd met de dood bedreigd door de autoriteiten, die zo iets nieuws uiteraard niet konden toestaan. Hij kwam op de brandstapel terecht maar wist niet van ophouden. Hij stond voor zijn idealen, deed geen water bij de wijn, sprak niemand naar de mond en maakte van iedere gelegenheid gebruik om zijn nieuwe geloof te prediken. Hij schaamde zich totaal niet voor zijn jodendom, integendeel.
Deze strijder voor het goede en het G’ddelijke in de wereld heeft uiteindelijk het heidendom overwonnen. De geschiedenis van het monotheisme heeft dit bewezen. Maar nog steeds wordt zijn gedachtengoed in de meest pure vorm van monotheisme – in het jodendom – aangevallen, tot op de dag van vandaag. Op alle internationale fora wordt de moderne verschijningsvorm van het pure geloof in G’ds Eenheid geattacqeerd. Het jodendom heeft helaas vele vijanden. Maar wij hebben de grote Beschermer van het goede en het verheven achter ons. Af en toe lukt het onze tegenstanders ons een flinke klap te geven maar een ding is zeker: we herrijzen telkens weer uit de gevaren die ons omgeven en komen er telkens weer als overwinnars uit.
Ik stel al onze mensen voor om iedere dag deze mooie woorden te overpeinzen en te formuleren. Iedere dag van dit nieuwe jaar 5780 kunnen we weer enorme kracht en positieve duurzame energie putten uit G’ds Eenheid en onze volksopdracht, die begon met Avraham.
Dit is mijn campagnevoorstel voor weerbaar jodendom:
· zeg iedere dag vanaf deze Rosj Hasjana twee keer per dag, ’s ochtends en ‘s avonds de woorden ‘Sjema Jisra’eel HaSjeem Elokenoe HaSjeem Echad’.
· En zeg iedere dag minstens drie keer – op Schabbat en Jom Tov (feestdagen) vier keer - de woorden: “Geprezen bent U, onze G’d en de G’d van onze voorouders, de G’d van Avraham, de G’d van Jitschak en de G’d van Ja’akov, de grote, krachtige, ontzagwekkende, hoogste G’d, die liefdevolle, ondersteunende goedheid bewijst, en de Eigenaar is van het heelal, de goede daden van onze voorouders herinnert, en de verlosser, de Masjieach brengt voor hun kleinkinderen ter ere van Zijn grote Naam, helpende, ondersteunende en beschermende Koning. Naderbij gebracht bent U, eeuwige G’d, die het Schild is van Avraham”.
Deze kracht die we kunnen opdoen is de enige duurzame en doeltreffende bescherming tegen het antisemitisme.
|
|
|