| Wie was deze Bile’am? |
| Publicatiedatum: woensdag 23 juni 2021 |
Auteur: Opperrabbijn Evers | 973 keer gelezen |
|
|
| Personen, Opperrabbijn R. Evers, Torat hasod we'avodah zara [occultisme en afgoderij] » |
|
|
 Moav ligt ten zuidoosten van Israel. Balak, koning van Moav, was bang voor het aanstormende Joodse volk. De twee beschermheren van Moav, de koningen Siechon en Og, waren reeds gedood. Balak huurt Bile’am in om het Joodse volk te vloeken. Maar Bile’am wilde niets doen zonder G’ds toestemming. Tegen de vorsten van Moav zei hij: ”Blijf hier deze nacht wachten. Morgen zal ik u antwoord geven, naar hetgeen G’d tot mij zal spreken”.
Wie was deze Bile’am? Volgens de Midrasj was Bile’am de grootste filosoof uit die tijd. Volgens de Kabbala was Bile’am voornamelijk behept met een ‘boos oog’. Overal waar hij keek, bracht hij verderf. Toch stelt de Talmoed dat Bile’ams kracht lag in zijn theologische kennis. Hij kon het minuscule moment, waarop G’d elke dag even kwaad is, exact bepalen. Dan trof zijn vloek doel. Anderen zeggen dat hij voornamelijk een droomuitlegger was maar de Tora geeft aan, dat hij tijdelijk profeet was en daarna verviel tot zwarte magie. Andere bronnen geven aan, dat hij zelfs grotere gaven bezat dan Mosjé.
Nachmanides (1194-1270) vergelijkt Bile’am met de Engel, die met Ja’akov streed en hem zegende. G’d wilde kennelijk, dat het Joodse volk ook gezegend zou worden door een niet-Joodse profeet. Bile’am schijnt dit zelfs geweten te hebben, maar hij verborg deze intentie voor Balak, zijn opdrachtgever. Volgens ibn Ezra (1092-1167) kon Bile’am zelf niet zegenen of vloeken. Hij was alleen erg goed in astrologie. Wanneer hij in de sterren zag, dat iemand iets slechts zou overkomen, gaf hij hem een vloek. Toen zijn slechte voorspellingen inderdaad uitkwamen, dacht iedereen dat hij profeet was. Daarom was hij in feite een oplichter, die ook Balak van Moav bedroog. Omdat het Joodse volk niet onderworpen is aan natuurlijke astrologie, sorteerde zijn vloek geen effect.
Don Jitschak Abarbanel (1437-1508) meent dat de zegeningen van Bile’am bedoeld waren als waarschuwing voor de omliggende volken. Wanneer deze bang zouden zijn, zou het makkelijker zijn om het land te veroveren. Balak, die Bile’am kende als profeet, begreep deze G’ddelijke intentie in de zegeningen niet. Balak meende dat hij hem te weinig betaald had om te vloeken, zodat Bile’am de Joden een zegen gaf om een hoger salaris af te dwingen. Bile’am was de meest gezaghebbende profeet onder de volkeren. Wanneer zelfs hij de overwinning van het Joodse volk zou voorspellen, zouden zij allemaal terugdeinzen voor oorlog. G’d wilde liever niet dat de Kena’anieten oorlog zouden voeren met het Joodse volk.
Opdat men niet zou denken dat de Joden Bile’am omgekocht hadden voor meer geld dan Balak, liet G’d de ezelin spreken. Zo werd voor iedereen duidelijk dat G’d uit de keel van Bile’am sprak toen hij het Joodse volk zegende en dit een serieuze profetie van overwinning was.
Nadat Bile’am zijn taak volbracht had, verdween zijn profetische gave. Hij werd weer een zwarte magiër. Dit staat ook bij zijn dood in het boek Jehosjoe’a. Zijn profetie was slechts een tijdelijke zaak, opgelegd van Boven. Een werkelijke profeet was hij niet. G’d verscheen hem slechts om Am Jisraeel te zegenen. Bile’am wordt wel eens vergeleken met de ‘kok van de Koning’. Net zoals de betrokken minister weet ook de kok exact wat de Koning eet. De ingrediënten van de maaltijd kent de kok zelfs beter. Zo kan men begrijpen, dat Bile’am in sommige opzichten meer toegang had tot ‘de geheimen van het paleis van de Koning’. Zijn neiging tot kwaad en onreinheid belette hem echter om uit te groeien tot een ware profeet, zoals Mosje geworden was.
|
|
|