| Het Joodse volk houdt er altijd weer de moed in |
| Publicatiedatum: dinsdag 24 januari 2023 |
Auteur: Opperrabbijn Evers | 712 keer gelezen |
|
|
| Opperrabbijn R. Evers, Maatschappij » |
|
|
 We hebben geleerd te leven met tegenslagen. HaTikva betekent ‘de hoop’. Tikva is eigenlijk een draad. Een draad die het heden met de toekomst verbindt.
Heden of toekomst?
Wat is belangrijker, het hier en nu of onze toekomst? Het Jodendom is een geloof van het hier en nu maar met een zeer sterke, hoopvolle inslag van ‘alles wordt nog veel mooier’. Het is niet voor niets, dat het Jodendom gelooft in betere Messiaanse tijden. Het kan niet zo zijn, dat G’d deze wereld van destructie, dood en ellende alleen voor zulke negatieve fenomenen heeft geschapen. G’d heeft deze wereld geschapen om daarin Zijn Koninkrijk te vestigen door de Masjieach. Voor positieve en inspirerende zaken als geloof, hoop, spiritualiteit en continue profetie en verbinding met het Opperwezen, die in Messiaanse tijden de wereld en de mensheid zullen overspoelen.
Maar door ons sterke gevoel voor de realiteit van het hier en nu hebben we altijd beseft, dat het heden geen Messiaanse tijd is. Het is en blijft een poel van geweld, jaloezie en uitermate veel misstanden.
Ware heil in de toekomst
Ons visie op de keiharde vloer van de werkelijkheid heeft ons er altijd toe gebracht het ware heil in de toekomst te zien. Het begon al met de uittocht uit Egypte: “De Engelen vroegen G’d bij de splitsing van de Rietzee, de Jam Soef, waarom Hij de Bnee Jisraeel redde maar de Egyptenaren liet verdrinken” (Vajikra Rabba 23). Er waren nauwelijks meer verschillen tussen de Joden en hun verdrukkers. De Engelen konden hen kwa religieus niveau niet meer uit elkaar houden. Maar G’d antwoordde, dat er bij de Joden nog hoop op verbetering bestond en zij in ieder geval nog een potentieel hadden om de Tora te ontvangen en ernaar te leven. Alleen G’d zag dat er nog hoop was in en voor de joodse ziel.
Altijd een positieve toekomstvisie
Verschillende Rabbijnen benadrukken, dat wij er altijd een positieve toekomstvisie op na houden. In deze parsja komt dat ook zeer sterk in de opvoeding en religieuze opleiding van de volgende generatie naar voren (Sjemot/Ex. 13:14): “Het zal gebeuren, als uw zoon u morgen vraagt: Wat is dit? dat u tegen hem zult zeggen: HaSjeem heeft ons met sterke hand uit Egypte, uit het slavenhuis, geleid”. Rasjie (1040-1105) legt al uit, dat er twee soorten ‘morgen’ bestaan. Morgen in de zin van de nabije toekomst en morgen in de zin van een verre toekomst. Hoe dan ook: met het oog op de religieuze toekomst van onze kinderen moeten wij de joodse opvoeding zeer terdege ter hand nemen. Anders bestaat er voor het joodse volk geen toekomst meer.
Het volk van morgen
Een bekende Rabbijn noemde ons ‘het volk van morgen’. In de film ‘Defiance’ verstopten zich uiteindelijk 700 Joden in de wouden van Belarus waar ze zichzelf leerden verdedigen en overleven. Maar er was een school voor jonge kinderen omdat er altijd hoop heeft bestaan op betere tijden. We moeten alleen geduld hebben. Ook in Egypte maakte G’d uiteindelijk onderscheid tussen het joodse volk en hun slavenmeesters (Sjemot/Ex. 8:23): “Ik zal Mijn volk ervan vrijwaren en uw volk niet“. G’d zegt toe: ‘Ik zal verlossing zetten tussen Mijn volk en tussen uw Egyptische volk. Morgen zal dit teken gebeuren‘.
Morgen betekent het besef, dat deze wereld slechts een voorportaal is voor de Olam Haba, de toekomstige wereld, waar alles veel mooier zal zijn dan in deze wereld.
In Spreuken der Vaderen (Pirkee Avot) staat 4:16 Rabbi Ja'akov zegt: Deze wereld is als het ‚prosdor‘ voorportaal van de toekomstige; maak je in het voorportaal gereed, zodat je in de eetzaal wordt binnen gelaten.
Prosdor is een Grieks woord en betekent een voorhof waardoor men de koninklijke vertrekken betreedt. Voor een audiëntie met een koning zorgt iedereen ervoor er vlekkeloos uit te zien terwijl men antichambreert. Zo moeten ook wij ons voorbereiden met tesjoeva en goede daden in deze wereld voor wij in audiëntie ontvangen worden bij de Hoogste Koning in de toekomstige wereld (Rasjie, Rambam, Rabbenoe Jona, Bertinoro, Tiferet Jisra’eel).
Onze Wijzen zeggen: ‘Deze wereld is als vrijdag en de toekomstige wereld is als Sjabbat. Wanneer men vrijdag eten voorbereidt voor Sjabbat zal men te eten hebben op Sjabbat’ (B.T. Avoda Zara 3a). Onze Wijzen zeiden verder, dat deze wereld vergeleken kan worden met een strand en de toekomstige wereld met de zee. Wanneer men voedsel op het strand heeft klaargemaakt, heeft men iets te eten op zee. Degene, die echter onvoldoende tijd heeft genomen om proviand voor te bereiden, zal op zee niets te eten hebben (Me’iri, Vitry).
4:17 Hij had ook tot spreuk: Beter één uur in boete en goede daden op deze wereld, dan het hele leven van de toekomstige wereld. Maar beter één uur van zielenrust in de toekomstige wereld, dan het hele leven in deze wereld.
In de toekomstige wereld kan men geen verdiensten verwerven. Verdiensten moeten verworven worden in deze wereld. De toekomstige wereld is de plaats waar de beloning genoten wordt. Aan de andere kant bestaat er in deze wereld geen werkelijke zielenrust en spirituele genieting. Daarom is de toekomstige wereld bestemd voor geestelijke verademing (Rasjie, Bertinoro, Tiferet Jisra’eel).
In de toekomstige wereld kan men zich niet verder ontwikkelen of perfectioneren. Wijze mensen begrijpen dit en besteden het grootste deel van hun tijd aan hun eigen ontwikkeling en weinig tijd aan materiële besognes. Vele mensen doen echter het omgekeerde. Het is fout om deze wereld als het ultieme levensdoel te beschouwen en alle tijd te besteden aan het najagen van aardse geneugten. Het boek Kohelet (Prediker) moet op deze wijze begrepen worden (Rambam, Bertinoro, Tiferet Jisra’eel).
Hoewel deze wereld als doel in zichzelf onbelangrijk is, mag het toch niet geminacht worden omdat het dient als middel om de geestelijke rijkdom van de toekomstige wereld te verwerven (Seforno).
Men kan zich binnen korte tijd een groot aandeel in de toekomstige wereld eigen maken wanneer de tijd productief benut wordt. Er bestaat geen beschrijving van de beloning in de toekomstige wereld omdat dit het menselijke voorstellingsvermogen te boven gaat. Zelfs de profeten waren niet in staat om zich een goede voorstelling te maken van de toekomstige wereld (Rabbenoe Jona).
Deze wereld die ‘haveel havaliem’ – ijdelheid der ijdelheden - is, is als een nul: pas als je er een ander getal aan toevoegt, krijgt het waarde (Rabbi Jisra’eel Salanter).
Vrijwel al onze gebeden zijn gericht op een betere toekomst. Esau versmaadde het eerstgeboorterecht omdat het geen directe voordelen opleverde. Ja’akov nam dit van hem over omdat hij het spirituele potentieel ervan inzag.
Machar jihje ha’ot haze (Ex. 8:23) – Morgen is ons motto, ook al ziet het heden er niet positief uit.
©Opperrabbijn Evers 2023
|
|
|