Waarom hebben wij een vrije wil? Zijn er verbanden tussen onze vrije wil en de verborgenheid van G'd?
Het Jodendom erkent geen erfzonde, zoals binnen het Christendom. De erfzonde is een begrip waar men vanuit gaat dat door de val van Adam, de zonde erfelijk is. Het Jodendom ontkent dat de mens van nature kwaad is en gaat uit van de optimistische kant van de mens. Ondanks Adams overtreding dood voor ons allemaal betekent, heeft ieder zijn eigen zielenkwelling en heeft ieder voor zichzelf de keus om voor de zaligheid te kiezen. In dat opzichte zou Adam verantwoordelijk zijn voor zijn eigen zonde. Ieder individu is "Adam" van zijn eigen ziel.
Het Jodendom gelooft ook niet in de uitverkiezingleer zoals sommige Christelijke stromingen aanhangen. De leer waar redding van het individu afhangt van de speciale gunsten die in de Hemelse Boeken vooraf zijn bepaald. G'd daagt ons uit om te oefenen met onze intelligentie en moraal: Ik neem heden de hemel en de aarde tegen u tot getuigen; het leven en de dood stel Ik u voor, de zegen en de vloek; kies dan het leven, opdat gij leeft, gij en uw nageslacht, door de Here, uw God, lief te hebben, naar Zijn stem te luisteren en Hem aan te hangen, want dat is uw leven en waarborg voor een langdurig wonen in het land, waarvan de Here uw vaderen, Abraham, Isaak en Jakob, gezworen heeft, dat Hij het hun geven zou. Dewariem/Deut. 30:19-20.
In Misjna Pirke Avot 3:15 zegt rabbi Akiba: Alles is bekend [bij G'd] en [niettemin] de vrije wil is gegeven... De "vrijheid" was de keus van het individu om te doen wat goed of kwaad is om te doen. G'd, zo verklaarde Jochanan ben Zakkai, kan alleen gediend worden door degene vrijwillig voor het goede moraal kiezen. Hij kan niet door slaven worden gediend. Dit komt geheel overeen wat de Joden in zijn tijd algemeen geaccepteerd hadden m.b.t. de waardigheid van de mens en zijn uitvloeisel. De mens, dat geschapen is naar Zijn beeld, moet G'd imiteren door het goede na te streven en een perfecte harmonische maatschappij te creëren.
Al acht eeuwen nemen de Joden over de hele wereld de woorden van de Joodse Talmoedist, filosoof en arts Maimonides of "Rabbi Moses ben Maimon" van Cordova, RaMBaM, in acht. Hij schreef over de vrije wil:
Elk menselijk wezen is meester van zijn acties, meester van wat hij doet of... niet doet... Als hij zich op de goede manier wenst op te stellen en een rechtvaardig persoon wilt zijn, hij kan dit doen... en als hij zich op de slechte manier wenst op te stellen en een onrechtvaardig persoon wilt zijn, hij kan ook dit doen... De mens is het enige wezen... en geen andere lijkt op hem daarin... mens die door zich, en door zijn eigen onderscheidingsvermogen, en door zijn eigen te denken... kan het goed en het kwaad onderscheiden... Daarom luister niet aan de nutteloze bespreking van de dwazen onder heidenen en de stommeriken onder de Joden die beweren dat G'd besluit voert of de mens rechtvaardig of onrechtvaardig is alvorens de mens is geboren. Dat is niet zo. |