Sommige dingen in het leven veranderen; anderen niet. Als je het verschil weet, kan dat je een hoop tijd en energie sparen. Er is een interessante Midrasj die het geven van Tora op de Berg Sinai beschrijft. De Midrasj doet een opmerkelijke uitspraak: „G-d hield de Berg Sinai boven de hoofden van het Joodse volk en verklaarde: ‘Of jullie accepteren Mijn Tora, of deze berg wordt jullie graf.'"
Voor een religie die zó gebaseerd is op het begrip van de vrije wil, lijkt dit op het eerste gezicht onbegrijpelijk. En wanneer dit werkelijk zo gebeurd is (of zelfs wanneer we dit niet letterlijk moeten opvatten, maar als een reflectie van de psychologische realiteit van het moment), waarom wordt er dan zo'n ophef gemaakt van het feit dat wij Tora geaccepteerd hebben? Het lijkt er op dat wij daartoe gedwongen werden en geen andere keuze hadden!
Een oud verhaal doet wat licht schijnen op deze verbijsterende episode. Een Amerikaans fregatschip is bezig met een manoeuvre voor de kust van Nova Scotia, wanneer het op zijn radarscherm een ander vaartuig waarneemt, precies op het pad van het oorlogsschip. Het zendt onmiddellijk een radioboodschap naar het andere schip: „Dit is de S.S. Goliath en wij verzoeken u de koers van schip 5 graden naar het zuiden te wijzigen." Het antwoord was: „Dit is de Canadese kustwacht en wij suggereren u om 5 graden koers te wijzigen naar het noorden." De Amerikanen antwoorden: „U heeft kennelijk niet begrepen dat u te maken heeft met het Amerikaanse Oorlogsschip de S.S. Goliath en wij eisen dat u 5 graden koers wijzigt naar het zuiden." De Canadezen antwoorden: „U heeft kennelijk onze laatste boodschap niet begrepen, want dit is een Canadese vuurtoren (jullie dwazen!) en wij suggereren u met respect 5 graden koers te wijzigen naar het noorden." De moraal van het verhaal: Sommige dingen in het leven zijn vast en onveranderlijk en andere dingen zijn dat niet. En het kan je een heleboel tijd, energie en verlegenheid sparen, wanneer je het verschil ertussen weet.
Op de Berg Sinai werd het Joodse volk geïntroduceerd tot zijn Schepper en begreep het op de meest duidelijke manier dat hun leven van nu af een duidelijke betekenis en bedoeling zou hebben, die lag vastgelegd in Tora. Vanaf deze dag zouden er een aantal spirituele natuurwetten zijn, die net zo onveranderlijk zouden zijn als de fysieke natuurwetten. Op dezelfde manier dat wij niet werkelijk kunnen kiezen om buiten de wetten van de natuur om te leven, zo ook kunnen wij niet reëel buiten de spirituele wetten van de wereld leven. Wanneer wij bijvoorbeeld zouden kiezen om niet te eten, dan zouden wij sterven. Zo ook, als wij de spirituele realiteit van het leven zouden negeren, dan zullen wij geestelijk sterven. Dan kunnen wij er nog wel levend uitzien, maar dan weerspiegelen onze levens een holle innerlijke realiteit die niet verder kan leven buiten het verblijf in ons lichaam in deze wereld. Met andere woorden: zonder ons vast te klemmen aan de geestelijke waarheden van het leven, kunnen wij wandelende doden worden, en het licht van onze ziel verliest langzaam zijn levenskracht.
Wij kunnen de natuurwetten negeren, en daarmee ons eigen leven in gevaar brengen, maar onze keuze zal nooit iets aan die natuurwetten kunnen veranderen, noch heeft dat invloed op in hoeverre zij voor ons gelden. Ter illustratie: als iemand van een hoge toren springt, zal hij de grond niet later bereiken als hij niet in de zwaartekracht gelooft. Geloof kan de realiteit niet veranderen. Het doet alleen licht schijnen op het niveau waarop je de wereld begrijpt, of je gezondheid, of beide. De knul die van het dak van een gebouw afstapt, mist òf essentiële informatie, òf is geestelijk gestoord, of beide. Zo is het ook gesteld met de Tora-wetten; nadat G-d deze wetten eenmaal als onderdeel van de realiteit gemaakt heeft, kan iemand wel het bestaan daarvan ontkennen, maar die ontkenning kan nimmer het bestaan ervan te niet doen. Het was alsof G-d een berg boven hun hoofden hield en zei: „De realiteit van Tora is zo duidelijk, dat jullie verstand en jullie harten verplicht zijn die te volgen."
Voor de Joden in Sinai was de keuze niet: „Geloven of niet geloven." De realiteit van G-d was daar té helder en duidelijk voor. Hun test was of ze zouden kiezen voor een leven met de realiteit, zelfs al zou dat betekenen dat hun illusies verbrijzeld werden op de scherpe rotsen van de harde waarheid. Hun acceptatie van Tora was een grote daad, want het was een acceptatie van de realiteit. Inderdaad, sedert het begin der tijden heeft de mensheid geworsteld met het accepteren van een van buiten opgelegde realiteit. Het is veel aantrekkelijker en comfortabeler om onze eigen regels vast te stellen en godsdiensten te creëren die voor ons buigen, dan dat wij voor hen buigen. En ieder van ons wordt tot van daag met deze neiging geplaagd, om ons te verbergen voor de realiteit en te vluchten voor harde beslissingen en keuzes - of die nu betrekking hebben met onze relaties, met betrekking tot ons eigen zelfbeeld of onze publieke verschijning of betreffende de richting van onze carrières en onze levens. Op Sjawoe'ot kijken wij het leven recht in het gelaat en verklaren dat wij willen leven in overeenstemming met de realiteit.
Ik was altijd iemand die de confrontatie in persoonlijke relaties probeerde te vermijden en ik droomde dat door ze te vermijden, de problemen zich vanzelf zouden oplossen of gemakkelijker zouden worden. In de loop van de vele jaren (en na veel persoonlijke angst) ontdekte ik dat zij niet alleen niet verdwijnen, maar dat zij groter worden. Een wereld zonder G-d (of een die gebouwd is op door mensen gemaakte afgoden) is een koude, onberekenbare plek, waar het blinde lot regeert, en waar recht en vrede geen reële permanente rustplaats hebben. Alleen in een wereld waar G-d bestaat en een doelmatige realiteit creëert, waarin wij kunnen werken en vertrouwen, heeft de mens uiteindelijk ware zekerheid. Het Wekenfeest Sjawoe'ot markeert onze her-acceptatie van de Tora, zoals onze voorouders dat op de Berg Sinai deden. Het accepteren van en het geloven in Tora maakt haar niet meer waar, zomin als ontkenning haar bestaan opheft. En negeren maakt ook niet dat Tora weggaat. Op Sjawoe'ot kijken wij het leven recht in het gelaat en verklaren dat wij willen leven overeenkomstig de realiteit. Wij willen aan de illusies en pret-shows ontsnappen, die onze levens zo sterk lijken te beïnvloeden. Wij willen ons vastklampen aan gezond verstand en een leven beginnen met een reële inhoud. Het Joodse volk heeft altijd begrepen dat onze Tora dit soort reële betekenis en doel in de wereld creëerde. De uitdaging van Sjawoe'ot is daarom: 1. te leven overeenkomstig de realiteit, en 2. te bevestigen of te ontdekken of de Tora inderdaad de blauwdruk is van de wetten van de metafysische realiteit.
Met toestemming van de eigenaars vertaald uit het Engels. De originele versie is HIER te vinden.
©Joods Leven 2008
|