In onze jachtige, moderne maatschappij lijkt er weinig tijd en aandacht te bestaan voor dawwenen (het gebed). In het drukke, aardse leven van sommige mensen lijkt een tefilla, waarin onze aanhankelijkheid aan het Opperwezen wordt betoond, niet meer te passen. Wij voelen ons vrijgevochten en hoeven niemand meer verantwoording af te leggen...!

Toch is deze ervaring, een `touch van het G’ddelijke’, ook voor de moderne mens onmisbaar. Rabbi Aryeh Kaplan heeft hierover een uitermate belangwekkend artikel geschreven, waarvan ik de hoofdpunten hier herhaal. Het onderwerp dawwenen is uiterst actueel. Vaak worden we geconfronteerd met studenten, die zich erover beklagen dat het opzeggen van de gebeden hun zinloos overkomt omdat onze dagelijkse gebeden elke dag weer bijna dezelfde inhoud hebben. Hoe is het mogelijk dat we drie keer per dag dezelfde woorden uitspreken en deze woorden hun betekenis blijven houden?

Rabbi Kaplan gaat ook in op zijn ontmoetingen met beoefenaars van T.M. (Transcendentale Meditatie). T.M. bestaat uit het voortdurend herhalen van een mantra, een speciaal woord dat opgegeven wordt door een meester. “Is dat alles?” vroeg hij ongelovig. “Dat is alles” werd er geantwoord. “Als je steeds weer dezelfde woorden herhaalt, brengt je dat in een verhoogde staat van bewustzijn”. Wij nemen aan dat T.M. een vorm van avoda zara is en dat het niets te maken heeft met ons begrip van dawwenen. Maar toch kunnen we iets van de menselijke psyche begrijpen uit de verschillende psychologische reacties, die T.M. oproept. Wanneer het steeds herhalen van een betekenisloos woord een bepaald psychologisch effect kan hebben, mag men ook aannemen, dat het herhalen van een betekenisvol gebed een nog veel sterkere invloed zal hebben op onze psyche.

Rav S.F. Mendlowitz z.t.l. heeft een hele generatie Jesjiwa-studenten geleerd, dat wil een dans-nigoen (melodie) invloed hebben op de psyche, men deze niet iedere drie minuten moet vervangen door een ander liedje. Zelfs de nigoen (melodie) moet voortdurend herhaald worden en voor minstens 45 minuten achter elkaar. Pas dan begint de betekenis van de woorden of de melodie in de psyche en het gevoel door te dringen. Herhalen van een kernachtige frase kan dus effectief zijn wanneer dit voor langere periode geschiedt.