In parasjot Wajjesjev, Mikeets, Wajjigasj en Wajjechi gaat alles over de galoes [ballingschap] in Mitsrajiem [Egypte]. Nu zitten we in de periode van Chanoeka, wat betrekking heeft op de Assyrische Galoes. We moeten onze huidige galoes, die eindigt met de Mosjiach, leren begrijpen.

Waarom zitten wij in galoes. Is het echt zo erg om in Amsterdam te wonen? Iedereen zal meteen 'ja' roepen, in verband met het 'Sjechita'-problemen. Waar maken wij ons nu druk om? Er zijn toch geleerden die aannemen dat er geen vlees meer gegeten wordt zodra de Mosjiach onder ons is? De galoes eindigt toch door de Mosjiach?
Wat is dan het echte probleem van de galoes?

Wanneer wij naar onze profeten kijken die over de galoes en de Mosjiach hebben gesproken, zien we dat in de laatste periode van de galoes de galoes tweeën wordt gedeeld:

1. de galoes van Edom: de christelijke [ook wel de Westerse] wereld

2. de galoes van Jisjma'el: de Islamitische wereld

Aan beide handen lijdt Israël. Maar waar lijden we meer? In de Westerse Edom of in de Islamitische Jisjma'el?

Als we de media moeten geloven, leven wij hier in Edom in een paradijs. Wij hebben gelijke rechten met de niet-Joden en we worden fysiek niet vervolgd. Hier in het Westen worden wij spiritueel vervolgd. In landen waar de Islam domineert, worden wij fysiek vervolgd.
Alle galoes die wij hebben doorstaan hebben hun bron in Mitsrajiem. Dit betekent dat wij onze huidige situatie ook daaraan moeten spiegelen.

Voor de geboorte van Jitschak droomde Avram bij het altaar [doorscrollen tot Het offer: Avram ziet de toekomst van zijn nazaat in Mitsrajiem] dat zij nakomelingen 400 jaar in galoes zullen leven om daarna weer uit Mitsrajiem uit te trekken. Ogenschijnlijk lijkt dit niet te kloppen omdat de werkelijke galoes 'slechts' 210 jaar beslaat. Wat is er met de overige 190 jaar gebeurd?
Rasji geeft hierop een antwoord.

De galoes begon niet toen Ja'aqov in Mitsrajiem aankwam om bij Joseef te komen wonen. Volgens Rasji is de galoes begonnen bij de geboorte van Jitschak.
Dit is vreemd. Dat er gerekend kan worden vanaf de geboorte van Esaw of Isjma'el, kunnen wij met het oog op de huidige galoes – dat in tweeën is gedeeld – goed begrijpen. Ten tijde van de geboorte van Jitschak woonde Avraham in Erets Jisrael. Sterker, Jitschak heeft Erets Jisrael in zijn leven nooit verlaten. Toch leefde hij in galoes. Hoe kan dit?

Er moet iets plaatsgevonden hebben tijdens de geboorte van Jitschak waarom vanaf dat punt de teller aanstond met betrekking tot de galoes. In de beschaafde wereld was Avraham namelijk heel bekend. Hij werd niet voor niets Vader van de volkeren genoemd. Zelfs toen hij nog niet al zijn tien beproevingen meegemaakt had, was hij onder de volkeren een fenomeen. Men wist van deze beproevingen die hij tot nu toe met vlag en wimpel had doorstaan. Maar toen Jitschak werd geboren, legde Rasji uit, begon mensen grappen te maken over Avraham en Sarah. Men vermoedde namelijk dat Avraham helemaal niet de vader van Jitschak was, omdat het algemeen bekend was dat de Avraham en Sarah geen kinderen konden krijgen. Men vermoedde dat de vader van Jitschak Avimelech was. Deze grapjes waren geen gewone onschuldige grapjes, maar grapjes tegen Kaddoesja! Ondertussen trok Hasjem volgens Rasji de trekken van het gelaat van Jitschak gelijk aan die van Avraham zodat iedereen getuigden: Avraham heeft Jitschak voortgebracht.
Maar het kwaad was geschied! Galoes is begonnen.

Wij zijn een volk van kaddoesja. Krijgen wij die respect? Dan kan er geantwoord worden dat wij slim zijn, vele onder ons rijk is en dat wij wetenschappelijk onderlegd zijn. Maar krijgen wij respect als een heilige natie? Herkennen zij onze kaddoesja? Nee, zij maken grappen over de kinderen van Hasjem en maken grappen over onze kaddoesja. Zij maken grappen over onze mitswes waardoor zij grappen maken tegen Hasjem.
Deze eerste grap tegen de kaddoesja, met de geboorte van Jitschak, is de eerste fase van galoes.

De eerste fase van de galoes besloeg 210 jaar. De tweede fase van 190 jaar begon toen Joseef in Mitsrajiem onderkoning werd en de hongersnood stopte. Chosjen werd aan de Joden toegewezen. De Joden hadden in die tijd van de galoes het ogenschijnlijk goed, waardoor je je kon afvragen of er echt sprake was van galoes, omdat de Joden zeer succesvol waren op alle fronten: op medisch gebied, op politiek gebied, maar ook op architectuur en ga zo maar door. Ondertussen veranderden de Joden niets aan hun gewoonten, maar integreerden zij wel in de Egyptische maatschappij. Par'o kreeg het gevoel dat Mitsrajiem onderhand van de Joden was. Hij zag geen andere oplossing dan de Joden stap voor stap tot slaaf te maken.
Toch wordt de periode vanaf het moment dat Ja'aqov in Mitsrajiem kwam tot aan het moment dat de Joden slaven werden, ook onder de periode van de galoes genoemd. Deze galoes was zelfs erger. Ook daar begon men grapjes te maken tegen de kaddoesja. Joden kregen respect, maar voor de verkeerde redenen: hun succes. Dat is erger. Het is dom om trots te zijn dat we een hoogste percentage hebben in het verkrijgen van Nobelprijzen. Dat is nebbech! Wij moeten geen prijzen krijgen om onze intellect, dat is galoes! Dat geldt ook voor de periode vanaf Ja'aqovs vestiging in Mitsrajiem tot aan de slavernij toen wij zo succesvol waren. Toen was de kaddoesja, de Tora, in galoes!

Wat missen wij nu in Nederland? Trots op de Tora, trots op de kaddoesja en trots op Hasjem! Wij zijn in galoes en zo diep dat wij zijn vergeten hoe wij trots moeten zij op onze Joods zijn: “Zal mijn zoon nu eerst de jesjive doorlopen, of is het verstandiger dat hij eerst het beroepsonderwijs doorloopt zodat hij verzekerd is van een baan nadat hij uit de jesjive komt?” Dit zijn vragen vanuit een hart in galoes, want uiteindelijk geven wij er niets om. Hierdoor kunnen we merken dat we in galoes zitten.

Er zijn twee galoes:

1. de fysieke galoes van de Islam; de fysieke vervolging.

2. de spirituele galoes van Edom; vervolging in kaddoesja

Wij lijden meer? De Joden in Islamitische dictatuurlanden die minder succesvol zijn dan wij? Dat valt nog te bezien. Misschien is de spirituele galoes toch erger. Wij denken dat democratie altijd goed is en we middels democratie kunnen spiegelen wat goed en wat fout is.

Wij hopen dagelijks op de komst van de Mosjiach. Moet je het volgende eens voorstellen. Morgenochtend staat de wereld op zijn kop, want vanuit de media dringen de volgende headlines de huizen wereldwijd binnen:

“Een ramp! De Joden vallen 2000 jaar terug: dictatuur in Israël!

Rabbijnen zijn in staat geweest in een onmogelijk korte tijd het Sanhedrin weer op te richten. Wie niet aan het Sanhedrin wilt onderwerpen, zal geëxecuteerd worden!

Dit begon toen onlangs een man op een ezel, die zichzelf een profeet noemt, een koning heeft aangesteld en met olie overgoten. Hij meende dat G'd hem dit opgedragen zou hebben.
Eveneens wie hier zich tegen verzet zal geëxecuteerd worden.

Hiermee hebben de Joden wereldwijd officieel de democratie afgezworen en de dictatuur omarmt.”

Nu kunnen we de vraag stellen: welke Joden kunnen hier makkelijker in aanpassen. Joden in de zogenaamde vrije westerse wereld, of Joden die onder werkelijke dictatuur hebben geleefd? De laatste groep Joden zullen het snappen. Zij zullen zich pas bevrijd voelen. Wij zijn het namelijk niet gewend onder een strak regime te leven!
Daarom moeten we ons afvragen of het Amerikaanse concept de wereld te redden – wat toema is – wel zo goed is. Wellicht wel erger.

Laten wij ons voorbereiden om de Mosjiach te ontvangen door onze trots terug te vinden. Trots te worden op onze kaddoesja. Leer uit de galoes-box te denken met de Toragedachte in je dagelijks leven: “Hoe zou de Tora hiermee omgaan?”

Bron: Sjioer “Golus Mitsrayim and our present day golus” van Rabbi P. Padwa op 25 december 2011 Jarchei Kallo 2011

©Jodendom-online 2011