Mosje Rabbenoe staat centraal in de Tora. Wie was hij?
Aan het begin van Sjemot wordt zijn persoonlijkheid geschetst. Hij verlaat het paleis van Fara’o waar hij veilig opgroeide in alle rijkdom en bescherming en mengt zich onder de verschoppelingen der aarde en de verdrukten van de Egyptische maatschappij.
“Mosje groeide op, ging uit naar zijn broeders en zag hun lasten” (Sjemot 2:11). Rasji legt uit dat hij niet alleen keek naar hun lasten maar dat hij ook met hen meeleefde: “Hij deelde in hun verdriet”. Hij bleef niet aan de kant staan maar deelde het lot van zijn broeders. De Midrasj stelt dat Mosje Rabbenoe emotioneel veel verder ging: “Hij deelde in hun lasten, huilde en zei: ‘Ik vind het vreselijk wat er met jullie gebeurt. Mocht ik maar sterven om jullie lot beter te maken’.
Er bestaat geen zwaardere arbeid dan werken met leem. Mosje Rabbenoe zette zijn schouders er onder en hielp elke Jehoedi die hij maar tegenkwam” (Sjemot Rabbi 21:7).

Hier komt de persoonlijkheid van Mosje Rabbenoe duidelijk naar voren. Ook begrijpen we nu waarom G’d hém had uitgekozen om de leider te worden van het Joodse volk. In de rest van het boek Sjemot krijgen we drie korte inzichten in de persoonlijkheid van Mosje Rabbenoe: “Hij zag een Egyptenaar die een Hebreeuwse man van zijn broeders sloeg”. Mosje kan niet overgaan tot de orde van de dag zonder in te grijpen. Hij vervloekt de Egyptenaar, die sterft en zo redt hij het slachtoffer uit de hand van zijn verdrukkers. Iets later komt Mosje twee vechtende Hebreeërs tegen. Het gaat nu niet over Egyptenaren tegen Joden maar om een onderlinge ruzie. Ook hier mengt Mosje zich in het geweld: “Mosje zei tegen de slechte man: ‘Waarom sla jij je naaste?”.

Op een goed moment moet hij vluchten uit het paleis van Fara’o nadat hij door de twee vechtende Hebreeuwse mannen is aangegeven. Hij komt aan bij de put in Midjan. Daar is hij getuige van een handgemeen tussen mensen waarmee hij niets te maken heeft: de herders tegen de meisjes van Midjan. Ook daar kan Mosje niet afzijdig blijven: “Mosje stond op, redde hen en gaf hun vee te drinken” (Sjemot 2:11-17).

Op drie plaatsen krijgen wij een korte inkijk in de persoonlijkheid van Mosje Rabbenoe. Hij kan geen onrecht verdragen. Hij kan niet passief blijven. Hij staat op en handelt, grijpt in en zet recht - ook wanneer dit voor hem levensgevaar betekent. Hij kan geen onrecht verdragen. Daarom is Mosje Rabbenoe de leider van het Joodse volk geworden. Meeleven in het leed van een ander, ingrijpen tegen onrecht, maakt hem tot de grootste leider van het Joodse volk.