Inleiding

‘Der Heiliger Rizhiner’ – dat is hoe de meeste Chassidim’ Rabbijn Yisroel Friedman van Rizhin al 180 jaar lang noemen.  Alleen de naam ‘Rizhin’ is al genoeg om de vele verhalen van grote rijkdom en ondenkbare schatten omhoog te brengen. De Rebbe van Rizhin was dan ook zelfs al legendarisch toen hij nog leefde. Al zijn bezittingen was gemaakt van de duurste materialen. De knopen op zijn bekitshes (de lange shabbos jassen) waren gemaakt van puur goud beslagen met diamanten en zijn kussensloop geweven met een zuiver gouden draad. Ook al waren de Rebbe’s redenen voor zijn levensstijl voor de meeste mensen niet duidelijk, men beschouwde  hem alsnog als één van de grootste  tzaddikim van zijn tijd.

Vanuit een klein dorpje op het Oekraïense platteland heeft een vlammend licht zich verspreid over de hele wereld. Een licht dat scheen door de diepste duisternis, een licht dat door de meest doffe en somberste plaatsten brak. Het licht dat de Rizhiner Rebbe aanstak en dat nog steeds brand  zo helder als altijd. Zijn boodschap is vandaag de dag zelfs nog belangrijker dan ooit.

Tijdens een tijd dat Joodse trots het minst  was en het Joodse volk dagelijks werd vervolgd, wilde de Rizhiner niets anders dan de Yidden weer omhoog te helpen, om de vlam van hun neshomos [zielen] weer aan te wakkeren.   Door zijn rustige aristocratische manier van spreken en zijn humane manier van doen, slaagde hij erin om nieuwe waarden in de levens van zijn chassidim te brengen en hen hoop en een doel te geven.

Zijn divrei Torah (woorden van Torah) is zijn tot op de dag van vandaag bewaard gebleven. Divrei Torah met een boodschap dat zelfs vandaag alsnog zo belangrijk is als dat het altijd was. Maar zelfs nog belangrijker dan de Rebbe’s Torah’s was de fysieke ‘erfenis’ dat hij achterliet.  “Iedereen,” zei de de Rebbe, “laat seforim [boeken] achter. Ik laat mijn zonen achter. We zullen zien wie er meer gaat bereiken…” 

De Rizhiner’s zonen volgden in hun vader’s voetsporen. Een ieder zette zijn eigen hof op met tienduizenden chassidim. Geroemd om hun grote Ahavas Yisroel (liefde voor hun mede-Joden), was het ook geen wonder dat de Rizhiner chassidus constant groeide en zich verspreide over geheel Oost-Europa en verder.

Eén van de Rizhiner’s grootste bewonderaars was de Sanzer Rov, Reb Chaim Halberstam zt”l. Toen zijn verbaasde volgelingen aan hem  vroegen waarom hij het nodig vond om de lange en vermoeiende reis naar de Rizhiner te maken, antwoordde hij hen: “Waarom werd de Beis Hamikdash gebouwd op de berg Moriah, waar de Akeidas Yitzchok plaats had gevonden, en niet op de berg Sinai waar de Torah was gegeven aan Klal Yisroel? Omdat, de plaats waar een Yid bereidt was om moser nefesh (zelfopofferend) te zijn voor Hashem’s naam’ belangrijker is dan de plaats waar de Torah gegeven is. De Rizhiner is ten aller tijde bereid om moser nefesh te zijn voor Hashem’s naam. Deze eigenschap van mesiras nefesh, is één van de kenmerken van de Rizhiner dynastie en chassidus. Ontelbaar zijn de verhalen van hoe de Rizhiner rebbes hun levens en bezittingen hebben geriskeerd om anderen te helpen.

Deze eigenschap van mesiras nefesh, is één van de kenmerken van de Rizhiner dynastie en chassidus. Ontelbaar, zijn de verhalen van hoe de Rizhiner rebbes hun levens en bezittingen hebben geriskeerd om anderen te helpen.

De Rizhiner’s derech (weg) is voortgezet door zijn zes zonen. Ieder van hen verhuisde naar een andere stad waar zij hun hof opzetten. De Rebbe’s oudste zoon, Reb Sholom Yosef, werd niftar minder dan een jaar na zijn vader en werd opgevolgd door zijn zoon Reb Yitzchok, die de eerste Bohusher Rebbe werd. De Rizhiner’s tweede zoon, Reb Avrohom Yaakov, nam zijn vader’s plaats over in Sadiger. Hij had twee zoons, de oudste, Reb Yitzchok, werd de eerste Boyaner Rebbe en de jongere, Reb Yisroel, werd Rebbe in Sadiger. De derde zoon van de Rizhiner was Reb Dov Ber die rebbe was in Leov. De vierde zoon, Reb Menachem Nochum was rebbe in Shtefanesht. De vijfde zoon, Reb Dovid Moshe werd rebbe in Chortkov. Reb Mordechai Shraga, de Husyatiner Rebbe, was de zesde zoon.

Om volledig recht te doen aan de Tzaddikim in dit artikel, zou het eigenlijk nodig zijn om verschillende boeken te schrijven over een ieder van hen. En zelfs dan zal het alsnog moeilijk – zo niet, onmogelijk - zijn. Daarom zal dit artikel het Nederlandstalige publiek slechts een glimp geven in het leven en de tijden van deze grote mensen.

Met het uitbreken van de Tweede Wereld Oorlog werd de Rizhiner Chassidus bijna vernietigd. Veel van de Rizhiner Rebbe’s stierven een martelaars’ dood samen met hun chassidim. Met het einde van de oorlog begonnen de overlevende Rebbe’s langzaamaan de versplinterde resten te herbouwen. Vandaag heeft Rizhin veel van zijn oude glorie herwonnen met Rizhiner Chassidim en instituties in Eretz Yisroel, Europa en Amerika.

Rizhin is weer een levende en bloeiende gemeenschap.