Kosjere dieren worden onderscheiden van niet kosjere dieren. “Weest heilig, want Ik ben heilig” (11: 45) vormt de slotzin van de wetgeving van kosjere levensstijl. Kosjer vee herkauwt en heeft gespleten hoeven. Wat betekent dit allemaal? Waarom wordt kosjer vlees geslacht, geweekt, gezouten en afgespoeld? Is kosjer eten goed voor de ziel of een dieet voor het lichaam? De Tora is in ieder geval geen medisch handboek. De Tora is een religieuze gids. Hoe moeten we alle regels begrijpen?

Wat is heiligheid? Heilig betekent verheven: een beetje hoger staan dan het alledaagse aardse. Heilig komt ook van het woord heel. In moderne termen betekent een `heilige’, een hele, geïntegreerde persoonlijkheid.

Vaak zijn wij uit balans: te veel hellen wij over naar de profane kant van het leven. Er ontstaat dan een dubbele moraal. In de materiële sfeer kan men niet genoeg krijgen, terwijl men zich al tevreden stelt met een absoluut minimum aan Joods leven. Zo hebben wij ons dienstbaar gemaakt aan onze zelfgecreeerde economische machine. We raken van onszelf vervreemd, leiden een gespleten en ongeïntegreerd leven; het omgekeerde van heiligheid in de zin van volledigheid. Idealen worden slechts beleden maar niet nagestreefd. Een religie belijden betekent nog niet dat men een religieus waardevol leven leidt.
Wil vee kosjer zijn, dan moet het allereerst hoeven hebben. Hoeven duiden op onze houding tegenover het materiële. We moeten er een beetje boven staan. We staan met onze beide benen op de grond. Prima! Als het ook daarbij blijft. Heiligheid is ver te zoeken als ook ons hoofd volledig geabsorbeerd wordt door het aardse.

De hoeven moeten gespleten zijn – we moeten selectief zijn. Met de rechterhand moeten wij de medemens naar de Tora brengen, met de linkerhand compromissen verwerpen.
Vee moet zijn voedsel herkauwen – wij moeten herkauwen. Voordat we ons storten in de ‘struggle for life' dienen wij na te gaan of ons Jodendom niet in gevaar komt. Bij iedere tijdsbesteding vragen we onszelf af of dit de juiste is. Een nieuwe auto of meer liefdadigheid.

Daarnaast is sjechieta vereist. Slachten verwijdert de dierlijke levenskracht. Vaak staan wij als dieren tegenover elkaar en gedragen we ons niet zoals een `Mensch’ betaamt. Durf een `Mensch’ te zijn en volledig eerlijk te handelen.
Vervolgens wordt het vlees in water geweekt, gezouten en afgespoeld. Pas dan is het echt kosjer: wij moeten onze materiële aspiraties weken in het water van Tora-leren en intensief gebed.

Vlees wordt gezouten om het bloed te verwijderen. Zelfs de geringste spoortjes van ons warmbloedige enthousiasme voor het materiële sublimeren wij.
Pas dan is het kosjer – maar nog niet kadosj – heilig. Als we al deze verheven gedachten waarmaken, voelen we ons arrogant: ‘kijk hoe vroom ik ben, ik ben waarlijk een heilige'.
Daarom wordt vlees nogmaals afgespoeld na het zouten. Geen spoor van deze spirituele verheffing treedt naar buiten; inbeelding is de ware vrome vreemd.

De mystieke literatuur verklaart, dat de spijswetten eigenlijk geen dieet voor de ziel zijn maar het menselijk lichaam, het instrument van de ziel, zuiveren. Via het lichaam communiceert onze ziel met haar aardse omgeving. Wij moeten het lichaam zo zuiver mogelijk houden zodat de ziel met een minimum aan fysieke obstakels door het lichaam heen haar geestelijk licht kan laten schijnen op de materiële wereld. In de Kabbala wordt de ziel vergeleken met een diamantslijper, die afhankelijk is van de kwaliteit van zijn instrumenten (i.c. het lichaam). Hoe kundig hij ook is, er hoeft maar een klein gebrek in zijn instrumenten te zijn en zijn producten bezitten geen topkwaliteit meer.

Hetzelfde geldt voor het menselijk lichaam. Kosjer eten zorgt voor een optimale ‘loepzuiverheid’ van het ‘vehikel’ van de ziel, het lichaam.

©Dayan mr. drs. R. Evers 2012