De borden gaven onze richting ook in het Arabisch aan: Jeruzalem en Al-Quds. Beide namen worden in het Arabisch geschreven. Bijzonder, Jeruzalem in het Arabisch.

Nadat imam Khomeini had verkondigd dat men voor de verovering van Jeruzalem via Karabal moet, werd vanaf Teheran de afstand tot Jeruzalem op borden aangegeven. Totdat het niet meer kon: de frontlinie.

Veroveren
Nu zie ik opnieuw borden die Jeruzalem aangeven. Khomeini is het niet gelukt om Jeruzalem te veroveren, maar ik ga dat wel doen. Wie Jeruzalem wil veroveren, moet zelf eerst door Jeruzalem worden veroverd.

Op weg naar Jeruzalem. Wat is Jeruzalem? Waarnaar verwijst Jeruzalem? In de nabijheid van de stad lagen enkele Arabische dorpen. Elk dorp telde een paar moskeeën. De dorpen zijn Israëlisch, er wonen de Israëlische Arabieren. De huizen zijn er mooi.

De weg naar Jeruzalem lijkt op een Italiaanse weg; ik had niet het gevoel dat ik in het Midden-Oosten was. De minaretten van moskeeën zijn heel anders, ze passen perfect in de architectonische opbouw van het landschap. Werkelijk alles is bedacht: niets, geen boom staat er vanzelf.

Rustig en normaal
Dan de Westelijke Jordaanoever. Aan de zijkanten van de weg zag ik een scheidingsmuur - soms een wand, dan weer prikkeldraad. De controlepost is niet erg angstaanjagend. De Spaanse en Italiaanse antiterreurposten zijn angstaanjagender. Ook in de Westelijke Jordaanoever was alles rustig en normaal.

Maar vanaf de Westelijke Jordaanoever weerspiegelde het Israëlische landschap de politieke spanningen in de regio. Hier woonden de Palestijnen, niet de Arabische Israëliërs.

Aangekomen in Jeruzalem. Een prachtige stad, het Rome van het Midden-Oosten. De Joden hebben aangetoond dat ze de stad conform haar antieke karakter hebben beheerd. Ze hebben de stad ontwikkeld zonder het antieke beeld te verminken. De Joden hebben in de ontwikkeling van de stad een manier gevonden om iPhone en Jeruzalem-steen te verzoenen.

Verleiden en misleiden
Jeruzalem is nu een gigantische stad die de Joden hebben uitgebouwd op antieke heuvels en bergen. Vanaf een heuvel had ik zicht op de stad: van west naar oost, van het profane naar het sacrale.

Oost-Jeruzalem poseert als een antieke afbeelding, en verleidt en misleidt iedere ambitieuze veroveraar. Kom naar mij, ik ben oergeweld, zegt Oost-Jeruzalem. In gedachten trok de strijd om Jeruzalem aan mij voorbij. Hier hebben duizenden hun leven geven. Hier onder mijn voeten lagen duizenden strijders die voor de verovering, voor de plundering, voor de verandering of voor God hebben gevochten.

Hier is Jeruzalem, de stad die door Cyrus de Grote aan de Joden werd teruggeven. De Perzische koning beval zijn leger om de Joden te helpen bij de wederopbouw van hun tempel, de tweede tempel.

Kruisvaarders
Hier kwamen de veroveraars van over de hele wereld. Hier liep de man die de geschiedenis voorgoed heeft veranderd: Jezus van Nazareth. Jeruzalem werd door de Romeinen verwoest en verminkt, opdat de stad nooit meer Judea zou heten. De tempel werd vernietigd, een stukje muur is nog over. En toen kwamen de Arabische moslims die op basis van Mohammeds dromen een heiligdom bouwden. Daarna arriveerden de kruisvaarders: bloed en geweld. Nu heerst de vrede.

Wat is Jeruzalem? Een stad of een ziekelijke obsessie? Een zegen voor de mensheid? De hoofdstad van de Joden? Jodendom en christendom zijn onafscheidelijk en eeuwig verbonden met deze stad.

Niet essentieel
Voor de islam is Jeruzalem slechts de plek waar een droom van Mohammed gestalte kreeg. Jeruzalem is niet essentieel voor de islam - Mohammed heeft vele dromen gehad. Ook over het Perzische rijk droomde hij. Mohammeds dromen zijn allemaal veroverd: Rome, Constantinopel, Jeruzalem en Perzië.

In de oude stad liep ik dwars door de antieke tijd. De stenen waren de ogen van de oude Joden, de oude Perzen, de Romeinen en later de Arabische moslims. Het Joodse stadsbestuur onderzoekt de ingewikkelde grond onder de Tempelberg. De hoofdstad van de Joden en van Jezus kent verschillende lagen. Jeruzalem is een stad boven en dan weer onder een andere stad.

Schaamte
De muur. Ik liep naar de onzichtbare, sobere tempel die de Joden dankzij mijn antieke voorvaderen hebben kunnen bouwen. Schaamte maakte zich van mij meester toen ik aan de huidige antisemitische heerser van Iran dacht. Voorzichtig liep ik naar de muur. Niemand hield me tegen. Niemand vraagt wie je bent en waarin je wel of niet gelooft. Ik raakte de muur aan. Beelden uit Yad Vasheem spookten door mijn hoofd. In mijn hoofd marcheerden foto’s, namen en beelden van Joden die geen enkele heilige muur, zelfs geen heilige steen of heilig steentje konden aanraken.

En toen kwam het beeld van mijn geliefden in mijn hoofd. Zij verdreven de dood. Majesteit, wat wilde ik U zeggen?

Ik wil u bedanken voor mijn vader. Ik wil u bedanken voor mijn dierbaren en vrienden. Ik wil u bedanken voor mijn nieuwe land, Nederland. Ik wil u bedanken voor Jeruzalem.

Goddelijke kracht
Er staat daar geen Klaagmuur, maar een tempel. Het huis van de waarheid is niet zichtbaar. Zo sober en eenvoudig verwijzen een paar antieke stenen naar het Huis van de Waarheid.

Wat is Jeruzalem? Een magneet met goddelijke kracht, een oerkracht die alles en iedereen beproeft. De passieweg van Christus - de Via Dolorosa - leidt tot een waarheid die het geweld nog altijd niet heeft doen verstommen.

De brug naar de Al-Aqsamoskee was dicht. Kennelijk wacht daar niemand op mij. Een gouden koepel gaf en geeft geen inhoud aan de misinterpretatie van een middeleeuwse droom.

Volgelingen
Nu begrijp ik waarom de profeet Mohammed de gebedsrichting veranderde: van Jeruzalem naar Mekka; van de Joden naar zichzelf. Terecht constateerde de profeet Mohammed dat hij in Jeruzalem niets te zoeken had.

In Mekka, daar ligt de mystieke kracht van de islam. Mohammed wist dat Jeruzalem te joods en te christelijk was. Nu zijn volgelingen nog.

©afshin Elian 2012