Sjemot 25:10: “En zij zullen Mij een Arke maken”.
Nachmanides merkt op dat alleen bij het maken van de Heilige Arke een meervoudsvorm wordt gebruikt, omdat iedereen een deel moet hebben in de fabricage van de Arke, zodat allen delen in de verdiensten van Torakennis. Or haChaïm (Rabbi Chaïm ibn Attar, 18e eeuw) stelt dat het gebruik van de meervoudsvorm bij het maken van de Aron haKodesj erop duidt, dat de hele Tora alleen maar door het hele volk Israël kan worden vervuld. Geen individu kan dit in zijn eentje. Als iemand Koheen (priester) is, kan hij de voorschriften van het geven van de vierentwintig gaven aan de Priesters of het lossen van de eerstgeborene niet vervullen. Dit is alleen voor niet-priesters. Als men geen priester is, kan men het voorschrift van het brengen van de offers niet vervullen. Alleen het gehele volk als een eenheid kan de Tora totaal nakomen. Daarom staat het maken van de Arke in het meervoud.
Rabbi Mosje Alsjiech (15e eeuw) verklaart de meervoudsvorm als volgt: “De kroon (eer) van de Tora is niet als de kroon (eer) van priesterschap of koningschap, die alleen maar aan uitverkoren families onder Israël werden gegeven. De kroon van de Tora is de erfenis voor heel Israël. Daarin is iedereen gelijk en iedereen is even waardig en capabel om de Tora te bestuderen.”
Geen tafelen, geen Arke!
In de Tweede Tempel was er geen Arke meer. De oorspronkelijke Aron haKodesj (Heilige Arke) werd vlak vóór de verwoesting van de Eerste Tempel verborgen. De verklaarders vragen zich af waarom er geen nieuwe Arke werd gemaakt terwijl alle andere voorwerpen in de Tweede Tempel wel terugkeerden. Mesjech Chogma meent dat dit komt omdat er verschillende malen in onze sidra herhaald wordt dat de Stenen Tafelen van getuigenis in de Arke moesten worden gelegd (25:16 en 25:21). Waarom deze herhaling? Wanneer een opdracht wordt herhaald in de Tora, leert ons dat, dat de handeling alleen geldig is wanneer aan alle voorwaarden is voldaan. Als er geen Tora meer is, hoeft ook de Arke niet meer te zijn. Omdat beide vlak vóór de invasie van Nebukadnetsar (6e eeuw v.d.g.j.) verborgen werden in de diepten van de Tempelberg, kon de Tweede Tempel geen nieuwe Arke en nieuwe Stenen Tafelen meer hebben.
Gemeten symboliek
Rabbenoe Bachja (Spanje, 14e eeuw) toont hoe het mogelijk is om in de beschrijving van de maten en andere aspecten van de voorwerpen uit de Tabernakel een diepe symbolische betekenis te ontdekken. Anders dan alle andere objecten in de Tabernakel was de Heilige Arke het enige voorwerp waar alleen maar halve eenheden in lengte, breedte en hoogte (2,5, 1,5, en 1,5 ellen) golden. Een Talmied Chagam (Torageleerde) moet bescheiden en ingetogen zijn. De halve eenheden van de Arke symboliseren de gebrokenheid en openhartigheid van degene, die de Tora wil verwerven. De gebroken afmetingen tonen ook dat de Torageleerde empatisch moet meevoelen met zijn medemensen, gebroken moet zijn in hun verdriet. In de Zohar (mystiekleer) wordt het hart vergeleken met een noot. Het kraken van een noot is het doorprikken van de jetser hara (aardse neiging) hetgeen ons in staat stelt om open te staan voor morele groei en gevoeligheid voor de medemens.
De Talmoed zegt (B.T. Sanhedrin 43b) dat “toen de Tempel nog bestond men een offer kon brengen en zo vergiffenis kon verkrijgen”. Tegenwoordig wordt degene die nederig is, beschouwd alsof hij alle offers heeft gebracht, zoals er geschreven staat: “De offers voor G’d zijn een gebroken geest” (Psalm 51). Dit is de betekenis van de gebroken maten in de Arke.
©Dayan mr. drs. R. Evers 2013 |