| Is er niets meer voor je dieren op het veld? Haal die vruchten uit je ijskast en leg ze op straat |
| Publicatiedatum: zondag 20 november 2022 |
Auteur: Opperrabbijn Evers | 552 keer gelezen |
|
|
| Halacha, Dieren en natuur, Sjmitah » |
|
|
 Op een zonnige namiddag in de zeer orthodoxe plaats Bne Berak – nabij Tel Aviv – kunt u op een gegeven moment allerlei vrome mannen, vrouwen en kinderen met de halve ijskast aan vruchten naar buiten zien komen. Zij leggen de vruchten op straat, roepen een aantal mensen bij elkaar, verklaren de vruchten als eigenaarloos, waarna iedereen, die er inmiddels naar toe gesneld is, de vruchten mag oppakken en mee naar huis mag nemen.
Milieu- en diervriendelijke gedachte
Deze procedure wordt voornamelijk gevolgd na afloop van het sjabbatjaar, het zevende jaar, dat met Rosj Hasjana (25 september 2022), joods nieuwjaar in Israël, eindigde. Het is een merkwaardige procedure, die bij vele mensen de wenkbrauwen doet fronsen. Maar er steekt een bijzonder nobele, milieu- en diervriendelijke gedachte achter, die ik u niet wil onthouden.
De Hebreeuwse term voor deze procedure is Bioer. Bioer betekent wegruimen. Maar wat wordt er dan weggeruimd en waarom?
Verschillende cycli van economisch leven in de Tora
Het economische leven in Israël wordt door de Tora in verschillende cycli ingedeeld: er is een economische cyclus van 50 jaar, die in de Tora wordt afgesloten met een jubeljaar (Lev. 25:10): “U moet het vijftigste jaar heiligen en vrijlating in het land uitroepen voor alle bewoners ervan. Het is jubeljaar voor u: ieder zal terugkeren naar zijn eigen bezit en ieder zal terugkeren naar zijn familie“.
Of het juist is kan ik helaas niet beoordelen maar er bestaat ook zoiets een Kondratieffgolf. Dit is een lange economische golf, die een soort conjunctuurbeweging voorstelt, die zich over een periode van 50 tot 60 jaar uitstrekt en waarin economische ontwikkelingen aanvankelijk versnellen maar daarna vertragen. Ik vond de overeenkomst opmerkelijk.
Economische cyclus van zeven jaar
Daarnaast is er een economische cyclus van zeven jaar in de Tora, die afgesloten wordt met het sjabbatjaar (Lev. 25:3-7): “Zes jaar mag u uw akker bezaaien, zes jaar mag u uw wijngaard snoeien en de opbrengst ervan inzamelen. Maar in het zevende jaar moet het voor het land sabbat zijn, een periode van volledige rust, een sabbat voor G‘d. Uw akker mag u niet bezaaien en uw wijngaard mag u niet snoeien (…). Het is een jaar van volkomen rust voor het land. De opbrengst van de sabbat van het land zal voor u als voedsel dienen: voor u en uw slaaf en uw slavin, uw dagloner en uw bijwoner, die bij u als vreemdeling verblijven. Ook voor uw vee en voor de wilde dieren die in uw land leven, mag heel de opbrengst ervan als voedsel dienen“.
Deze economische cyclus vertoont enige overeenkomst met de in 1862 ontdekte ‘investeringscyclus‘. Als men verwacht, dat de economie sterker wordt, wordt de economie ook sterker. Wanneer men niet meer investeert, heeft dat uiteraard een verzwakkend effect. Deze golf duurt 7 tot 11 jaar.
Ook veel aandacht voor de dieren
Dieren hebben geen rechten maar de Tora kan hen die rechten wel toekennen. Aandacht voor de dieren is typisch iets voor de Tora. Gedurende het sjabbatjaar is alles van iedereen. Ik mag in de druivengaard van mijn buurman naar binnen gaan en daar naar hartenlust eten. Dit geldt niet alleen voor mensen maar ook voor dieren.
Niets meer voor de dieren? Haal die vruchten dan uit je frigidaire!
De Toravoorschriften gaan nog veel verder. Wanneer er niets meer van een bepaalde vrucht op het veld is voor de dieren, moeten wij mensen uit een soort solidariteit voor de dieren onze vruchten, die wij niet direct nodig hebben, op straat leggen en ‘voor iedereen’ verklaren, zoals er staat: “Ook voor uw vee en voor de wilde dieren die in uw land leven, mag heel de opbrengst ervan als voedsel dienen“.
Opsteker ook nog tegenwoordig
Veel mensen begrijpen de Bioer-procedure niet, Maar de achtergrond is een opsteker, zelfs in onze moderne samenleving, die steeds diervriendelijker en milieubewuster wordt. Misschien zijn er weinig dieren op straat tegenwoordig maar het gaat om ons bewustzijn, dat wij ook aan de dieren in onze omgeving moeten denken. En daar gaat de Tora, als een van de weinig boeken uit de oudheid, uiterst behoedzaam mee om.
|
|
|