| Tijd: verleden en toekomst |
| Publicatiedatum: dinsdag 19 september 2023 |
Auteur: De Redactie | 1.831 keer gelezen |
|
|
| Kabbalah, Redactie, Wetenschap, Tsietsit, Hasjkove volgens de RaMCHaL » |
|
|
Tijd en relativiteit
Zoals eerder vermeld, wordt de wetenschap beperkt door haar inherente afhankelijkheid van metingen. Deze beperking heeft een reële impact op de nauwkeurigheid van zijn theoretische conclusies, wat resulteert in fouten en verwarring. Wetenschappers behandelen alleen het eerste aspect van tijd – het meten van tijd – wat tot aparte conclusies leidt. Denk aan de ‘tweelingparadox’ In dit experiment wordt de ene tweeling ouder dan de andere, omdat de een stilstaat en de ander beweegt met een snelheid die die van het licht benadert [ongeveer 300.000 km/per uur]. De vaak gestelde vraag is: gezien alle beweging relatief is – en er dus geen manier is om te bepalen welke tweeling beweegt en welke stilstaat – welke tweeling zal dan ouder dan de andere zijn? De algemene logica zou beweren dat de een helemaal niet ouder dan de ander kan zijn [door beweging].
Tegenstanders van de Relativiteitstheorie zeggen op hun beurt dat gebeurtenissen [relatief] weliswaar kunnen worden versneld door beweging. Dit zou onze tijdmeting, dat wil zeggen subjectieve tijd, beïnvloeden. Maar niet de Tijd zelf. Binnen het essentiële continuüm van de Tijd zelf zouden beide tweelingen in gelijke mate verouderen. Vanuit deze benadering wordt de absolute waarde van de lichtsnelheid in twijfel getrokken.
Een soortgelijke benadering zou kunnen worden toegepast op de huidige verwarring over de tijd van de zes dagen van de schepping. De gemeten tijd zou aan het begin van de schepping anders zijn. Afgezien van het ontbreken van een menselijke waarnemer om deze metingen uit te voeren, zou de kosmos, totdat het hele fysieke universum op zijn plaats is, niet in een vorm kunnen functioneren die vergelijkbaar is met die van vandaag. De duur van die dagen is zelfs niet gelijk aan onze dagen in termen van Absolute Tijd, die bij het begin van de Schepping. zou zijn ontstaan….
In de toekomstige artikelen over Relativiteitstheorie en Quantummechanica met betrekking tot de schepping gaan we hier diep op in.
Tijd als combinatie van het verleden en toekomst
Rabbi Chaim Vital citeert, in naam van de Ariz”l, Jesjajahoe 26:4. Daarin staat: בִּטְחוּ בַיהוָה עֲדֵי-עַד, כִּי בְּיָה יְהוָה צוּר עוֹלָמִים “Vertrouw voor altijd op Hasjem [Joed-Heh-de Wav en de Heh], want Hasjem is G’d, een eeuwige Rots.
Er staat dus dat je moet vertrouwen op de Joed-Heh-de Wav en de Heh: de Tetragrammaton, wat ook de Havajah wordt genoemd. Havajah betekent letterlijk “Zijn”. Hiermee wordt Hij Zijn transcendentie van tijd en ruimte tot uitdrukking gebracht. Want Havajah is Kah [Kah is een samentrekking van de eerste twee letters van het Tetragrammaton], een eeuwige Tsoer, Rots. Maar Tsoer betekent ook vorm of formeren betekenen. Eeuwig, olamiem wordt hier uitgedrukt als eeuwig [wat ook een tijdsaanduiding is], maar olamiem betekent ook werelden.
Recapitulerend: Vertrouw voor altijd in Havajah [Joed-Heh- de Wav en de Heh] want Kah [Yoed-He] is Havajah [Joed-Heh-de Wav en de Heh], een eeuwige Tsoer [rots].
Echter de AriZ”L interpreteert de pasoek anders, hij interpreteert het op een mystieke wijze: "Vertrouw in Havajah voor altijd want door middel van Kah schiep [tsoer] Havajah *de werelden”. Voor de mensen die iets meer met deze materie bekend zijn: de Naam Kah is gekoppeld aan de Sefirah Chochmah. Kah is gekoppeld aan de wereld Atsiloet.
De Sefer Jetsirah 1:5 identificeert Sefirah Chochmah met het verleden en de toekomst identificeert dit kabbalistische bron met Sefirah Binah. De pasoek zegt: “Een diepte van begin en een diepte van einde”. Begin is een stijlfiguur voor verleden en einde voor toekomst. Hoewel Kah gekoppeld is aan de wereld van Atsiloet en dus aan Sefirah Chochmah, staat de He van Kah voor Binah.
Jesjajahoe kunnen we nu interpreteren als: “Vertrouw voor altijd in de Eeuwige [Hajavah], want door [combinatie van] verleden [Joed] en toekomst [Heh; samen dus Kah], heeft de Havajah de continuüm van tijd gevormd [tsoer].
In deze interpretatie is hajavah met Eeuwige vertaald, omdat Hajah - “is” betekent, Hoveh - “was” betekent en Jijeh - “zal zijn” betekent. Dus de betekenis van het onuitsprekelijke Tetragrammaton [de samensmelting is van Hajah, Hoveh en Jijah – verleden, heden en toekomst, de essentiële Naam van Hasjem] is verleden, heden en toekomst. Dat zien we nogmaals terug in de Kah. Joed staat voor Chochma verleden en Hah voor Binah, de toekomst.
Het woord voor altijd, olamiem, als het continuüm van tijd - eeuwig, wordt gevormd door verleden en toekomst. De pasoek van de Sefer Jetsirah betekent dat het verleden en toekomst zich strekken tot in het oneindige. Door deze twee te combineren, krijgen we een compleet oneindig tijdscontinuüm dat zich uitstrekt van een oneindig verleden tot een oneindige toekomst. Volgens deze interpretatie van het pasoek spreekt Jesjajahoe over de vorming van tijd door het verleden en de toekomst met elkaar te combineren.
Betreft het heden. Tijd is de som van verleden en toekomst. Zoals in Tehilliem 139:5 staat geschreven: “van achteren [achor] en van voren [weqedem] omvatte Je mij. . . .” Achor weqedem betekent heen en weer. Beweging. Zie Tijd als beweging. Qedem geeft ook een tijdsvorm aan. Het geeft het verleden, als van ouds aan. Dus de pasoek in Tehilliem zegt dat Hasjem ons door de tijd heen omvatte. Het heden is eigenlijk een teken tussen verleden en toekomst. De rol van het heden is de driedimensionale fysieke ruimte, ingeklemd tussen het verleden en de toekomst. Rav Menachem Mendel Schneerson, de Lubavitcher Rebbe, had***hetzelfde idee dat er in feite geen heden bestaat, maar alleen verleden en toekomst.
*Footnote: Er bestaan vijf werelden. Echter, we hebben te maken met de laatste vier. De eerste wereld is Adam Kadmon [אָדָם קַדְמוֹן]. Adam Kadmon betekent oorspronkelijke mens. De antropomorfe metafoor 'Adam' duidt de Josjer ['rechtopstaande'] opstelling van de sefirot aan als de levensboom, die vervolgens wordt gepersonifieerd in de vorm van de mens, hoewel nog niet gemanifesteerd. "Kadmon" betekent "primair van alle primairen", de eerste ongerepte emanatie, nog steeds verenigd met de Ejn Sof. Adam Kadmon is het rijk van ‘Keter Eljon’ [Hemelse Kroon van de Wil], ‘het heldere en stralende licht’ [Tsachtsachot], de in potentie bestaande zuivere heldere sefirot die verscholen en verborgen zijn. Met betrekking tot de toekomstige Schepping, vertegenwoordigt Adam Kadmon het G’ddelijke licht zonder vaten, de manifestatie van het specifieke G’ddelijke Plan voor het bestaan van deze schepping. Gemakkelijker gezegd. Alles - alles wat ooit heeft bestaan, bestaat en zal bestaan - bestaat hier in concept, in blauwdruk. De AriZ”L leert dat deze G’ddelijke Licht de Tohoe en Tikkoen is. Zoals Keter verheven is boven de Sefirot, zo is Adam Kadmon verheven boven de werelden. Daarom wordt dit in het algemeen niet vermeld als er naar de werelden wordt verwezen.
Het hoogste van de vier werelden waar wij te maken hebben is Atsiloet Deze staat als het ware los van de drie onderliggende werelden. Het kent geen fysieke noch kwaadaardige elementen. Dit omdat de chet, zondeval, geen invloed had in Atsiloet. Onder Atsiloet komt Beriah. In Beriah is ietwat beïnvloed door de chet, maar daar overheerst goed over kwaad. Onder Beriah komt Jetsirah. In Jetsirah, waar de chet heeft plaatsgevonden, zijn goed en kwaad in balans. De onderste wereld, is Assija de wereld van materie, ruimte en tijd en daar heeft het kwaad door de chet overhand ten aanzien van goed. Na de chet is Adam Harisjon ook afgedaald naar Asijjah waar dus kwaad overheerst. Wat is ruimte? Dat zijn: boven en onder, rechts (zuid) en links (noord), voor (oost) en achter (west). Volgens de Kabbala is elk van de richtingen afgeleid van een spirituele kwaliteit, namelijk een van de zes aspecten van de wereld Jetsirah. Deze aspecten - zes dimensies - worden de zes middot of de zes Sefirot genoemd, die voornamelijk in Jetsirah worden geopenbaard. Het woord middah betekent in het Hebreeuws "dimensie", "beperking" of "meting". Dit is het belangrijkste kenmerk van de wereld Jetsirah: het licht dat daar neerdaalt is beperkt en afgemeten. Deze spirituele dimensie van Jetsirah gaat over in de wereld Asijjah, de feitelijke fysieke ruimte.
**Footnote: ratso is een staat van verlangen om zich aan Hasjem te hechten; het hartstochtelijke verlangen van de ziel om haar materiële bestaan te overstijgen, ‘voorwaarts te rennen’. Sjov is de nuchtere vastberadenheid van de ziel om “terug te keren” en haar missie in het lichaam te vervullen, het besluit om binnen de context van de materiële werkelijkheid te leven, gebaseerd op het besef dat dit Hasjems ultieme bedoeling is.
***Footnote: In een commentaar op de zinsnede in de liturgie: “G’d is de Heerser, G’d regeerde, G’d zal voor eeuwig en altijd regeren”, wijst de Lubavitcher Rebbe op de woorden “regeerde” [molach] en “zal regeren” [jimloch]. Dit zijn werkwoorden, terwijl het woord “heerser” [melech] geen werkwoord is maar een zelfstandig naamwoord. Dit wijst volgens de Rebbe op de afwezigheid van de huidige tijd – er zijn alleen verleden en toekomst. Zie Rabbi Menachem Mendel Schneerson, Torah Menachem, 5735 (1974-1975), Simchat Torah.
Bronnen:
Forming Time and Space van Moshe Miller
What is Time? Tzvi Freeman
Time as a Combination of Past and Future van Alexander Polotrak |
| « 1 | 2 |
|
|