Het ware geheim: Wat de dreidel ‘toen' was en hoe wij daarvan vandaag wat kunnen leren.

In het Jodendom is vaak iets dat zo simpel lijkt als het draaien met een tolletje, niet zo simpel als het lijkt.

In de tijd van de Maccabeeën werden de Joden in de gevangenis gegooid wegens de „misdaad" van Tora-studie. In de gevangenis kwamen de Joden bij elkaar en dan speelden zij samen met de dreidel [tolletje]. Onder de dekmantel van een onschuldig tijdverdrijf, hielden zij zich bezig met te debatteren over Tora en zo wisten de Joden hun vijanden te misleiden.

Iedere dreidel heeft vier zijden waarop een Hebreeuw­se letter staat. Ieder letter is het begin van een woord. De letters zijn niet hetzelfde op de dreidels in Israël en buiten Israël.

Buiten Israël zijn de vier letters:
Noen - de eerste letter van het woord Nes - Hebreeuws voor ‘wonder'.
Gimmel - de eerste letter van het woord Gadol, Hebreeuws voor ‘groot'.
Hee - de eerste letter van het woord Haja, dat ‘het was' betekent.
Sjin - de eerste letter van het woord Sjam, dat ‘daar' betekent.

In Israël staat er in plaats van een Sjin een Pee - de eerste letter van het woord ‘Po' dat ‘hier' betekent.

Wanneer wij deze woorden achter elkaar zetten, staat er: „Een groot wonder was daar/hier". Voor wie bui­ten Israël woont, gebeurde het wonder ‘daar' in Israël. Voor wie in Israël verblijft, gebeurde het wonder ‘hier' in Israël.

Tot op de dag van vandaag doet het spel met de dreidel ons herinneren aan onze eeuwige strijd tegen die­genen die proberen tussen een Jood en de Tora te komen.

RONDTOLLEND DOOR DE GESCHIEDENIS
Iemand heeft eens gezegd: Het leven is net een tol. Je draait een hoop rond en dan val je om."

Voor sommigen is het leven een spel, een grap, een willekeurige bodemloze put. Niet voor het Joodse Volk. Wij „draaien" al 3.000 jaar door de geschie­denis. Voor sommigen lijkt geschiedenis een wille­keurige aaneenrijging van gebeurtenissen, met veel­vuldige tragedies die niets anders dan de futili­teit van het leven weerspiegelen. Maar de bood­schap van de dreidel is precies het tegenovergestelde.

In de mystieke Kabbalistische leer heeft de dreidel nog een andere dimensie. De vier letters stellen vier verschillende historische wereldrijken voor - het Babylonische, het Perzische, het Griekse en het Romein­se Rijk. Zij allen probeerden het Joodse volk te vernietigen. (Vandaag nog zijn wij de slachtoffers van het Rijk van Rome, dat de Tweede Tempel ver­nielde, ons in de huidige ballingschap zond en waar­van de nakomelingen ons nog steeds niet gunnen dat wij in ons land zijn teruggekeerd en die ons bestaans­recht niet er­kennen).

Tollen wij slechts bij toeval van de ene tragedie naar de andere, of bestaat er een reden voor alles wat er met ons in de geschiedenis gebeurd is?

Het is in tijden van tregadie dat de dreidel zijn bood­schap brengt: Als wij geloven dat er een uit­eindelijk doel is voor het Joodse Volk, wanneer wij weten dat ondanks de duizingwekkende verwarring van gebeurte­nis­sen in onze geschiedenis, er een doel en betekenis achter zit, en wanneer wij be­reid zijn om te vechten om Jood te blijven, ongeacht waarheen de historie ons gooit en ongeacht wat de volken van de wereld ons voor de voeten werpen, dat, wie weet, zullen wij een wonder aanschouwen en ervan verzekerd worden dat het een verborgen hand is die de bestemming van het Joodse Volk leidt.

EEN MODERN WONDER
Ongeveer 55 jaar geleden, voor de eerste keer sinds de Maccabeeën de Grieken versloegen, stonden de Joden op het punt om weer de soevereiniteit over hun eigen land terug te krijgen. Over de hele wereld waren velen sceptisch of de geboorte van de nieuwe staat werkelijk gerealiseerd zou worden. Anderen waren ervan overtuigd, dat als de nieuwe staat zou geboren worden, die toch spoedig door de Arabische massa's vernietigd zou worden en dat het dus geen kwaad kon om er in de Verenigde Naties vóór te stem­men. De Arabieren waren immers veel groter in aantal en door het Westen tot de tanden bewa­pend, ter­wijl de nieuwe Joodse Staat in oprichting met wapens geboycot werd.

Voor politieke redenen hadden de Joden van het toenmalige Palestina een image van kracht opge­bouwd. Hun propaganda was zo overtuigend, dat zelfs de Arabieren er door om de tuin werden geleid. Maar de realiteit was pathetisch anders:

Het onervaren Israëlische leger had wapens voor minder dan een kwart van zijn mannen. Het totale arsenaal bestond uit een paarduizend ouderwetse, vooroorlogse geweren, minder dan duizend machine geweren en voldoende munitie voor drie dagen! De Joden hadden geen zware wapens, wat dan ook, geen artillerie, geen anti-tank-geschut noch enig luchtafweer geschut, en zelfs geen echte gepantserde voer­tuigen. En niets wat in de verte leek op een Luchtmacht of Marine.

Toen, op 5 december 1947 ging het helemaal mis. De Verenigde Staten kondigden een totaal embargo  aan op alle wapenverkopen aan het Midden Oosten. Maar tegen die tijd hadden de Arabische staten reeds voor tientalle miljoenen dollars aan Amerikaanse wapenoverschotten opgekocht. En nu werden de Joden aan hun lot over gelaten aan hun schamele voorraden.

Wel, we kennen de rest van de geschiedenis.

HOE SPEEL JE HET SPEL MET DE DREIDEL
Op Chanoeka, vindt iedereen het leuk om met de dreidel te spelen. Er zijn wedstrijden om te zien wie het tolletje het langst kan ronddraaien. Of wie de meeste dreidels tegelijkertijd kan laten ronddraaien.

En dan is er natuurlijk het beroemde dreidel spel voor Chanoeka „Gelt":
Noen - niemand wint
Gimmel - wie de dreidel draait krijgt de pot
Hee - de draaier krijgt de halve pot
Sjin of Pee - de draaier moet de pot inleggen  

CHANOEKA SAMEACH

Bron en toestemming: Joods Leven