 Chanoeka herdenkt onze overwinning op de Assyriers-Grieken, de Hellenisten en op de Joden die hun eigen mensen verraden om in de gunst te komen bij de niet-Joden. In dat opzichte is er in die 2200 jaar niet veel veranderd. De strijd gaat door. Wij hebben toen de Bejt Hamiqdasj[Heilige Tempel] opgeruimd en gezuiverd, maar werden wij werkelijk bevrijd? De Grieken werden weliswaar uit ons land verdreven, maar werden zij wel uit onze geest verdreven? Wat voor licht gaf de menora af toen het de overwinning op het slagveld aantoonde wat de jaarlijkse viering door de rest van de Joodse geschiedenis garandeerde? Dit alles ondanks de vernietiging van de Heilige Tempel?
Onze Geleerden maken een vreemde verklaring over de Grieken. Zij vertellen ons dat Griekenland - een land dat bekend staat om zijn geleerden, wijsheid en academici - het beeld is van de duisternis [Bereesjiet Rabba 2:4]. Wij, een volk met grote waardering voor intellect, vinden dit verbijsterend. De Baal Shem Tov geeft een verklaring dat dit net zo simpel is als een dreidel van de Chanoeka.
De hele schepping is als een draaiend wiel, als een dreidel. Dingen veranderen voortdurend, cycli, draaien en weer worden getransformeerd. Dit komt omdat alle dingen, ongeacht van wat ze gemaakt zijn, een wortel hebben. Voordat ze zich manifesteren zoals zij zijn, gaan ze eerst door een interface dat bekend staat als een 'hylie' [de eerste materie; RaMBaN op Genesis 1:1]. Mensen rollen met de veranderingen door de tijd heen. Bieden, domineren, ontvangen, op naar de volgende. Volkeren stijgen en dalen ook weer.
 Waarom spelen wij met de dreidel op Chanoeka? Omdat, zoals Chanoeka, de dreidel parallel loopt met het idee van de Beit Hamiqdasj, dat draait dingen op een aantal manieren. Doordat de Bejt Hamiqdasj het huis van de Sjchina [G'ds Aanwezigheid] is, manifesteert het zich als het concept van de draaiende wiel wiens ontwerp zijn oorsprong kent in de hemel [Tanchuma, Pikudey 1; Zohar 1:80b].
Daarnaast beperkt het als een fysieke ruimte een of ander manier de G'ddelijke Aanwezigheid van de transcendente G'd. Zoals Sjlomo Hamelech zei: "Zie de hemelen en de hemel der hemelen kunnen Jou niet bevatten, hoeveel te min deze Tempel?" [Kon. I 8:27]. Het is bovendien moeilijk om rationeel te verklaren hoe het mogelijk is dat de mens door middel van vlees en bloed de spirituele wereld kan beïnvloeden en hoe een offerdier een 'welriekende geur' [Gen. 8:21; Ex. 29:18] voor Hasjem kan zijn. Toch heeft G'd Zijn aanwezigheid in de Bejt Hamiqdasj 'samengetrokken' en de offers als een welriekende geur geaccepteerd. Met de Bejt Hamiqdasj ontmaskerde G'd het Griekse model van de rationele filosofie, zoals wij dat doen met de dreidel.
De Grieken zijn 'de duisternis', omdat de rationele geest [of liever gezegd: het opleggen van een continue rationaliteit] je in de mogelijkheden beperkt. Men kan niet meer out of the box denken. Als Joden moeten we altijd in gedachten houden dat G'd redenen heeft dat boven onze verstand uitstijgt. Zoals G'd het ook zegt: "want Mijn gedachten zijn niet jouw gedachten en jouw wegen zijn niet Mijn wegen [Jesaja 55:8]. Daarom durven we niet te wanhopen, zelfs niet in de langste, donkerste en meest tragische periodes van onze persoonlijke leven en die van ons volk als geheel. Dit is wat de Maqabiem, Maccabeeën, in staat stelden om tegen alle verwachtingen in de strijd aan te gaan tegen de geestelijke duisternis.
De essentiële kwaliteit van de uiteindelijke verlossing die we verwachten is dat van de Beit Hamiqdasj, het draaiende wiel, de dreidel. We zullen dan zien en weten dat in feite alles een is; dat G'd Een is en dat G'ds Naam Een is [Zach. 14:9].
Mogen wij de komst van de Mosjiach, de herbouw van de Tempel en de verlossing van het Joodse volk spoedig meemaken.
|