De Gemara vraagt in Yoma 4b: “Wanneer weten wij [wel] – met betrekking tot iets wat iemand tegen zijn vriend zegt dat hij het niet mag doorvertellen - dat hij tegen hem zegt: 'Vertel het [wel] door'?” De Tora leert in Wajiqra 1:1: “wajdaber hasjem 'elajw me'ohel mo'ed le'mor... en Hasjem sprak tot hem [Mosje] vanuit Ohel Mo'ed, 'le'mor' [zeggend]. Rasji leert dat 'le'mor' afgeleid is van “lo' 'emor”, 'herhaal het niet'. Sommige geleerden zijn van mening dat het niet per se bedoeld is als een verbod maar eerder als gedragscode. Chofets Chaim leert ook dat alles wat in vertrouwen is verteld of begrepen wordt dat het in vertrouwen is verteld, het duidelijk een verbod is om het te herhalen. Meiri adviseert om zelfs niet vertrouwelijke informatie nooit door te vertellen, tenzij er expliciet toestemming voor is gegeven. Dit is gebaseerd op Misjlei/Spr. 11:13 waarin staat “Holech rachiel megaleh-sod wene'eman-roeach mechaseh davar... hij die een geheim onthult is een achterklapper, maar de gelovigen van geest verbergt een kwestie...” Hiermee wordt het volgende bedoeld: in tegenstelling tot de achterklapper – die zelfs kwesties doorverteld die geheim zijn – vertellen de gelovigen van geest niets door. Zelfs de kwesties die niet in vertrouwen zijn verteld, worden onder de pet gehouden.

Malbim geeft nog een inzicht betreft Holech rachiel megaleh-sod … hij die een geheim onthult is een achterklapper...”. Dit betekent dat iemand die roddelt, zal ook geheimen van zijn vriend door vertellen. Een geheim is als een pikadon, een voorwerp waarmee iemand belast wordt om deze voor de ander te bewaren. Net zoals men een pikadon niet mag toevertrouwen aan iemand waaraan integriteit ontbreekt, zo moet hij niet zijn geheimen toevertrouwen aan een roddelaar.

Bovendien is het omgekeerde ook waar. Als men bekend staat als iemand die niet in staat is om een geheim te houden, weet dan dat hij een potentieel gevaar is als rondstrooier van roddels. Want een ne'eman-roeach zal niet alleen iemands geheimen goed bewaren, hij zal ook de geheimen van anderen en privé-informatie verbergen. Dit gaat als volgt ter werk.

Hasjem deelt ook geheimen met jou
Maar er is nog iets. Door de wetten van sjmirat halasjon [toegestane spraak] smeekt Hasjem niets te zeggen wanneer je iets bij iemand ziet dat niet door de beugel kan. Ongetwijfeld ben jij namelijk niet de enige waarnemer die de verkeerde daad van de ander gezien heeft. Hasjem ziet namelijk alles.

Maar omdat jij het ook weet, is het als of er een geheimpje tussen jou en Hasjem is ontstaan. Als een liefhebbende Vader wilt Hij niet dat Zijn kinderen vernedert wordt. Door middel van de wetten van sjmirat halasjon vraagt Hij van jou hetgeen jij ook gezien hebt niet door te vertellen, zodat de reputatie van Zijn andere kind niet in gevaar komt.
Op het moment dat jij er voor kiest het geheim te bewaren, dan kies jij loyaliteit aan Hasjem boven de ‘bevrediging’ van lasjon hara’. Je hebt hiermee de band met Hasjem enorm verbeterd en uitgediept.

Sefer Mitzvos Gadol [Lo Saaseh par. 9] beschouwt het onthullen van een geheim als een overtreding van het verbod van rechiloes, het zaaien van roddels. Het hoeft niet eens over een volledig geheim gaan! Ook al is het iets dat werd gezegd in bijzijn van 3 personen – een groep van 3 of groter is normaliter vrijgesteld van de informatie die als lasjon hara wordt gekwalificeerd. Wanneer de persoon wenst dat dit in vertrouwen blijft, mag men daar geen ruchtbaarheid aan geven en moeten hun monden houden. Dat dit zo werkt, wordt bewezen met Sanhedrin 31b. Daarin wordt verteld over een student die verdacht werd dat hij zaken onthulde die besproken werden in de studiezaal waarvan de bedoeling was dat deze geheim zouden blijven. Toen 22 jaar later werd vastgesteld dat het gerucht waar was, stuurde R'Ami hem uit het Beit Midrasj, zeggende: "Hij is iemand die geheimen openbaart".

Bron: Limud Yomi Deel III

 ©Jodendom-online 2014