 In Bereesjiet/Gen. 13:7, lezen we over de machloket, ruzie, tussen de herders van Avraham en de herders van Lot. Het resultaat van deze machloket is tragisch. Lot scheidde zich af van Avraham en ging toen wonen in Sodom. De geschiedenis wat daar gebeurde, wat Lot en zijn van familie overkwam, is ons allemaal bekend en Sodom werd verwoest. Als de machloket niet had plaats gevonden, was Lot niet van Avraham weggegaan, zou de vrouw van Lot en andere leden van zijn familie niet in de verwoesting van Sodom zijn omgekomen. Machloket heeft net als lasjon hara – roddel – dus een gevaarlijk sneeuwbaleffect.
In Sichot Mussar spreekt R'Chaim Shmulevitz over deze vernietigende kracht van machloket. Hij citeert uit de Talmoed Jeroesjalmi waarin wordt gewaarschuwd dat de vernietigende kracht van machloket zelfs een rechtvaardige kan overkomen! Jeroesjalmi Pe'ah 1:1 leert verder dat de mensen van de generatie van Dawied Hamelech rechtvaardig waren, alleen omdat zij op gespannen voet met elkaar leefden en kwaad over elkaar spraken, moesten zij continu erop uit trekken om oorlog te voeren. Wat verbazingwekkend is, is dat de generatie van de slechte koning Achav afgoderij pleegden, maar omdat zij zich niet schuldig maakte aan machloket en lasjon hara en onderling in vrede samenleefden, wonnen zij iedere oorlog.
Hoe komt het toch dat machloket zo'n destructieve werking kan hebben?
R'Chaim leert dat de satan zich aangetrokken voelt op plaatsen waar veel strijd heerst; het wordt dan zijn natuurlijke leefomgeving. Op plaatsen waar vrede heerst, kan de satan namelijk geen rust vinden. Een voorbeeld van dit gegeven wordt beschreven in Gittah 52a. Een getrouwd koppel werd door satan altijd op vrijdag uitgelokt om ruzie met elkaar te maken. Vrijdag is, zoals alle vrome Joden weten, een hectische dag zo voor Sjabbat, waardoor de gemoederen snellen kunnen oplopen. Toen R'Meir dit te horen kreeg, heeft hij hen voor 3 Sjabbatot achtereen bij hem thuis uitgenodigd. Hiermee brak hij de grip van de satan op dit koppel en na de 3e opeenvolgende vrijdag, hoorden zij een stem roepen: "Wee mij, want R'Meir heeft mij uit mijn huis gedreven!"
Hoe kun je machloket voorkomen? Rav Yaakov Kemenetsky leert dat de wortel van machloket sinat chinam – ongegronde haat - is. Het is mogelijk om oneens met elkaar te zijn, alleen je moet met een discussie niet op de man spelen. Hou je aan het onderwerp en wees niet persoonlijk. Immers, zodra iemand de fout maakt door iemand te haten ['iemand niet te mogen' zoals wij dat eerder in de volksmond zouden gebruiken] in plaats van zijn specifieke daad, dan overschrijdt hij de lijn en stapt zo in het rijk van de satan. Wanneer er wel toegestaan is iemand niet te mogen, betekent dit niet dat je hem volledig mag haten om wie hij is! Rav Kemenetsky zou zeggen: "als iemand zo'n persoon 1 iota [een maat] meer haat dan is toegestaan - wat de zonde is dat geleid heeft tot de vernietiging van de tweede Bejt Hamiqdasj – heeft hij het verbod op sinat chinam overtreden.” Het is daarom veel beter, concludeer hij, schuldig te zijn aan ahavat chinam, ongegronde liefde, dan sinat chinam.
Bron: Limud Yomi Kleinman Edities I
©Jodendom-online 2014 |