Sforno leert dat Hasjem 1 doel voor ogen had om de mens te scheppen en dat is dat de mens zal genieten van het grote geluk in deze wereld en in de volgende wereld. Daarom is het ultieme doel van de mens - volgens Messilas Yesharim - het goede te beschermen tegen de externe machten die het goede slecht willen maken. Dit doe je door waakzaam – zhieroet' – te zijn.
David Hamalech leert ons met Tehilliem 1 hoe je dat moet doen.

Vermijdt slecht gezelschap en doe goed
Asjrei haiesj, asjer lo' halach, ba'atsat rsja'iem ievderech chta'iem lo 'amad, oevmisjav letsiem, lo jasjav.... geprezen is de man die niet wandelde in de raad der goddelozen, noch op de weg van de zondaren stond, noch zat in het gestoelte van de spotters” [pasoek1]. Avodah Zarah 18blegt de gevolgen uit wanneer je je in laat met slechte mensen. Het proces gaat van niveau naar niveau [wandelen, stilstaan, zitten]. Wanneer je wandelt op de weg van de goddelozen, zal je uiteindelijk stoppen en even blijven staan om een glimp te kunnen vangen van hun zondige praktijken. Dat leidt je tot het zitten onder hen en deel te nemen aan hun bezigheden totdat je zelf volledig onderdeel bent van de zondaren.

Je moet slechteriken en zondaren dus vermijden om tot de eerder genoemde ultieme doel te kunnen komen. Maar er is meer.

De volgende stap na zhieroet – waakzaam – is zriezoet [ijver] is G'ds mitswes – geboden – en deze met enthousiasme en vurige passie uitvoeren. Als je je hier steevast aanhoudt, dan garandeert David Hamelech ons dat we voor altijd zullen bloeien. Dan ben je - zoals de 1e pasoek ook zegt 'geprezen'; 'fortuinlijk'.

Malbim legt dan uit dat asjre niet betrekking heeft op wereldse fortuin maar meer op de geestelijke verworvenheden waarvan we in Olam Haba – Komende Wereld – van zullen genieten. Je hebt je jetser hatov en je jetser hara – je goede en slechte neiging – dan onder controle. Dat doe je door de wereldse verleidingen te vermijden en niet omgang te hebben met slechte gezelschap.

R'Hirsch maakt onderscheid tussen een rasja, een slechterik en een 'chote', zondaar [zie pasoek 1]. De eerste – rasja – hangt wetteloosheid aan en heeft een minachting voor de Tora. De chote' zondigt niet per se opzettelijk. In zijn geval is er sprake van 'het doel missen' [het doel hebben we net besproken: het goede beschermen tegen externe machten]. Toch wordt hij veroordeeld omdat hij erg lichtvoetig met Hasjem en Zijn geboden is omgegaan.

Wanneer we pasoek 2 bekijken valt het volgende op. Waarom noemt David Hamelech de Tora 'zijn Tora'? Hij bedoelt hiermee de asjrej ha'iesj; de fortuinlijke mens. Wanneer de leerling zwoegt om de Tora te begrijpen, dan wordt het beschouwd als zíjn Tora. Net zoals de Alter Rebbe in zijn Tanya schreef: de wil van Hasjem en de wil van de leerling wordt een en dezelfde. Dan zal de fortuinlijke mens - aan wie beloofd werd voor altijd te bloeien – als een boom herplant worden!
De rechtvaardige, de fortuinlijke mens doet er dus alles aan om niet lichtvoetig met de mitswot van Hasjem om te gaan.

Ook worden we in dit eerste hoofdstuk van Tehilliem gewaarschuwd voor de 'lets'. De lets is een spotter. Iemand die die een arrogante mentaliteit heeft. Het woordje 'lets' bestaat uit twee letters: de lamed en de tsaddik. Lamed betekent geleerde en tsaddiek betekent rechtvaardige. De lets beschouwt zichzelf als een vooraanstaande geleerde en een heilige. Hij kijkt op andere mensen neer [Panim Yafos].

Malbim legt met betrekking tot pasoek – vers – 3 uit dat slechte mensen betoverd zijn door de aantrekkelijkheden van deze wereld. Zij zijn als het ware hier in deze wereld gepland [netoe'a] en dat is permanent. Daarom zijn ze bestemd om voor altijd hier – Olam Hazeh – te zijn. Na hun begrafenis zullen hun zielen niet opstijgen naar een hogere wereld, omdat het hun doel nooit is geweest om hoger op te stijgen.

Maar de rechtvaardige is sjtoel, herplant. Hij is ontworteld uit deze wereld waarvan hij maar tijdelijk genoten heeft en zijn ziel wordt vervolgens herplant in een hoger bestaan, waardoor hun geesten onlosmakelijk gebonden zijn aan het intellect van Hasjem [pasoek 6].Deze mensen hebben Hasjem's ene doel die Hij volgens Sforno voor ogen had, een invulling gegeven.

Overdenking Tehilliem 1
Sommige mensen denken dat ze met iedereen om kunnen gaan met wie ze willen, want ze denken dat ze echt onder de slechte invloed van een vriend of familielid uit kunnen blijven. Maar de RaMBaM, die veel inzicht had op de menselijke psyche, citeerde de 1e pasoek [geprezen is de man die niet wandelde in de raad der goddelozen, noch op de weg van de zondaren stond, noch zat in het gestoelte van de spotters”] en verklaarde nadrukkelijk: "die aard van de mens is dat hij zijn gedachten en daden laat beïnvloeden door zijn vrienden en kennissen, en zich gedraagt op de manier van de mensen van zijn land" [Hilchot De'ot 6:1].

Je gedachten zijn wie je bent. Het verschil tussen een vrolijk en een somber mens ligt bijvoorbeeld in zijn gedachten. Het is helemaal niet vanzelfsprekend dat de vrolijk mens een beter leven heeft dan de somber mens. Liever gezegd, een vrolijk mens schept vrolijkheid door hetgeen hij consequent aan denkt.
Daarentegen, mensen die voortdurend verdrietig, boos, gefrustreerd of ellendig voelen, hebben dus het tegenovergestelde denkpatroon dan die van vrolijk, positieve, geduldige, vriendelijke mensen.

Iedereen die een vrolijk leven willen leiden, kunnen hulp krijgen van Hasjem. Dit gaat via de vrije wil wat en hoe we willen denken. Zoals de RaMBaM zei worden wij allemaal beïnvloed door de gedachten en handelen van anderen. Door wijselijk te kiezen om beïnvloed te worden door degenen diens gedachten zijn geabsorbeerd door dankbaarheid die weer worden uitdrukt in Tehilliem, zullen onze ogen geopend worden en zien we ook waarvoor we dankbaar moeten zijn.

Bronnen: Sefer Tehillim met commentaren vanuit de Talmoed, Midrash en Rabbinale bronnen van Artscroll Tenach Series en Growth Through Tehillim van Rabbi Zelig Pliskin

In de introductie-video van Tehilliem, begint Rabbi Mizrachi In de introductie-video van Tehilliem, begint Rabbi Mizrachi met zijn uitleg op Tehilliem over het algemeen. Vanaf 1 uur en 13 minuten, gaat hij Tehilliem 1 verklaren. Hij weet de Tehilliem altijd in onze huidige tijd te plaatsen.

©Jodendom-online 2014