Afbeelding van rechts naar links: tesjoeva, tefillah oetsedaka; berouw, gebed en liefdadigheid

Hasjem laat in Zijn liefde voor de mens toe dat hij – wanneer hij zijn Avodah Hasjem verzaakt – alle ruimte krijgt om zijn excuses aan Hem aan te bieden. Hij heeft beloofd onze tesjoeva te accepteren en stelt ons in staat Hem snel gunstig te doen stemmen. Zelfs als wij voor een lange periode Zijn Woord hebben getart en overtreden. Hasjem zegt namelijk in Jechzeq'el/Ez. 33:19 heel duidelijk dat wanneer een slecht mens van het slechte pad afwijkt en het recht en rechtvaardigheid hanteert, hij zal leven. Daarom hebben de Geleerden aan het begin van Sjmone Esre de woorden over tesjoeva en vergeving vastgesteld en wel met de volgende woorden: “harotseh bitsjoeva... hamarbeh lisloach... Die inkeer op prijs stelt … [en] … heel veel wilt vergeven...”.

Het is bekent wanneer je een mitswa – gebod – wilt doen, maar je wordt buiten jouw schuld om verhinderd, dan geldt dit alsof je de mitswa toch gedaan hebt. Zo is het ook met awerot – zonden. Als je van plan bent om een awerah te doen, maar je wordt verhinderd, dan wordt het toch beschouwd alsof je de awerah wel hebt uitgevoerd Jirmijahhoe/Jer. 6:19 zegt namelijk dat het kwaad de vrucht is van de gedachten. Yoma 29a waarschuwt ons dat immorele gedachten schadelijker zijn dan de immorele daad zelf. De RaMBaM legt uit in Moreh Nevachim 3:8 dat gedachten uit iemands intellect voorkomt. Intellect is de meest verheven kenmerk van de mens. En wanneer de mens vervolgens zondigt met zijn gedachten, dan misbruikt hij de meest geweldige gave die hij heeft gekregen van Hasjem.

Ondertussen wordt er vaak gedacht: “zie, ik kan doen wat ik wil, want Hasjem straft me toch niet”. Er zijn een aantal redenen waarom de straf niet direct komt. Hasjem wilt graag dat iemand tesjoeva doet. Door de straf uit te stellen krijg je de kans om tesjoeva te doen. Een andere reden waarom Hasjem de straf uitstelt is om de slechte mensen in dit leven te belonen voor de goede daden die zij gedaan hebben. Hasjem betaalt dus meteen 'in cash' [Dwariem/Deut. 7:10], zodat zij niet beloond zullen worden in Olam Haba, want de beloning hier is altijd maar tijdelijk, maar de beloning in Olam Haba is voor eeuwig. De derde reden is dat uit slechte mensen rechtvaardigen kunnen voortkomen. Drie voorbeelden uit onze geschiedenis van rasjiem – slechte mensen – die rechtvaardigen hebben voortgebracht zijn Balaq [Roeth], Haman en Sancheriv [beide brachten grote geleerden voort]. Tot slot leert Kohelet/Pred. 8:11 dat Hasjem de straffen ook opschort om de rasja aan te moedigen slecht te blijven doen.

Er is nog een gevaar in blijven zondigen. Zonden die je steeds maar weer doet, worden uiteindelijk voor jezelf een toelaatbare daad en uiteindelijk gewoon geoorloofd. Want je sprak en je verrichtte kwaad en je was [daarin toe] in staat [Jirmijahoe/Jer. 3:5]. Daarom, wanneer je dezelfde zonde blijft herhalen, ook al ben je nog zo opmerkzaam in andere awerot – zonden – , wordt het beschouwd alsof je overduidelijk verschillende zonden hebt begaan. Normaliter moet je in het tesjoeva-proces eerst spijt betuigen en vervolgens de zonde laten. Wanneer je zo volhardend bent in een bepaalde zonde, dan is dit precies andersom. Blijf eerst bij de zonde zelf weg – maar ook alles wat je tot die zonde aanzet – om uiteindelijk spijt te betuigen.

Er zijn drie fundamenten van tesjoeva en dat zijn spijt, spijtbetuiging en het afwenden van zonden. Tesjoeva kan niet zonder deze basis principes plaatsvinden. Deze drie fundamenten heb je nodig om tesjoeva te kunnen doen. Een perfecte tesjoeva bevat volgens Rabbi Bachya in Chovot Halevavot de volgende vier punten:

1. je voelt wroeging over de zonden die je gedaan hebt
2. je besluit definitief om van deze zonden af te stappen en af te zien
3. je belijdt de zonden en vraagt over deze zonden vergeving
4. in je hart en in de diepste van je ziel heb je de voornemen deze zonden nooit meer te doen.

Echter heeft Rabbenoe Yonah in de Eerste Poort 20 principes opgesteld aan deze vier punten te kunnen voldoen. Niets mag in het proces van af.

De twintig principes
Principe 1
Principe 2
Principe 3
Principe 4
Principe 5
Principe 6
Principe 7
Principe 8
Principe 9
Principe 10
Principe 11
Principe 12
Principe 13
Principe 14
Principe 15
Principe 16
Principe 17
Principe 18
Principe 19
Principe 20

Vierentwintig redenen die ons belemmeren om tesjoeva te doen
Geen zonde is klein wanneer je daarin volhardt. Geen zonde is groot wanneer je er vergeving voor vraagt. In wat voor soort de zonde ook valt; wanneer de tesjoeva voor jou onmogelijk lijkt, maar je neem alle voorwaarden en de kernpunten van tesjoeva met heel je macht en kracht op je, dan zal de Kadosj Baroech Hoe jouw tesjoeva voor jou gemakkelijker maken. Hij zal je gratie verlenen over hetgeen jou niet bekend was of onmogelijk voor je is. Hasjem laat je dan een voor jou haalbare manier zien om uit de zonde te kunnen komen. Maar Hij maakt voor jou ook een uitgebreid excuses!

Echter moeten we nooit vergeten dat wanneer iemand het Hemelse juk afwerpt en continu vaalt in het laten van zonde, zal het moeilijk vinden om überhaupt berouw voor zijn zonden te hebben.

De Geleerden zeiden in Yoma, Rif 6a dat er vierentwintig dingen zijn die iemand belemmert voor het doen van tesjoeva. Dit betekent dat je tesjoeva door Hasjem op een langer termijn wordt geschoven óf helemaal niet geaccepteerd wordt!

1. Kwade wil
2. lasjon hara [roddelen]
3. iemand die snel boos wordt
4. slechte gedachten koesteren
5. jezelf associëren met goddelozen
6. eten bij mensen die eigenlijk geen gasten aan tafel kunnen betalen
7. onbescheiden staren
8. de buit delen van een dief
9. zeggen: “ik zondig en daarna doe ik wel tesjoeva”. Zelfs Jom Kippoer zal dan géén verzoening brengen
10. jezelf eer geven over de rug van een ander
11. jezelf afscheiden van de gemeenschap
12. je [voor]ouders en leraren kleineren
13. de gemeenschap vervloeken
14. de gemeenschap weerhouden om een mitswa te doen
15. wanneer je je naaste van het goede pad naar het slechte pad leidt
16. wanneer je de onderpand van een arm persoon gebruikt
17. het accepteren van omkoperij om het rechterlijke oordeel van anderen te verdraaien 18. verloren object niet teruggeven aan de eigenaar
19. wanneer je ziet dat jouw kind zijn eigen wegen corrumpeert en je daar niet tegen protesteert
20. meedelen met de buit die bedoeld is voor de armen, wezen en weduwen
21. wanneer je de woorden van de Geleerden disputeert
22. wanneer je valse veronderstellingen van een ander maakt
23. wanneer je een vermaning veracht
24. wanneer je mitswot bespot

Wanneer deze vierentwintig punten niet van toepassing zijn, zijn we in staat tesjoeva te doen. Hasjem zal onze zonden vergeven en gratie over onze overtredingen verlenen. Zonden waarover wordt gezegd dat deze niet ongestraft zullen blijven, zal Hasjem bij een succesvolle tesjoeva [door middel van deze Twintig Principes] de straf in dit leven verlichten en ons genade tonen in Olam Haba, waardoor we ons onder de rechtvaardigen zullen bevinden. Precies andersom zoals boven beschreven over de rasjiem die in dit leven contant betaald worden voor hun goede daden. Want als je tesjoeva doet, zo belooft Hasjem ons in Jir/ 4:1-2, zal je voor Hem hersteld worden.

Met andere woorden – zo legt Rabbi Bachya verder uit – als je vrijwillig tesjoeva doet, nog voordat je gestraft wordt, zal Ik jouw tesjoeva accepteren en jou in Mijn dienst omarmen.