Chanoekka in de Oude Stad © Aarons Worldwide Adventures

Waaraan herinnert de geschiedenis van Chanoeka – het Inwijdingsfeest? Het gebruikelijke antwoord is: het wonder van het kruikje olie. De Maccabeeërs wilden de Tempel weer inwijden en de Menora aansteken. Maar alle olie was door de Grieken bewust verontreinigd. Slechts één kruikje met koosjere olie, genoeg om slechts één dag de Menora te laten branden, werd gevonden. En dat kleine kruikje, bleek acht dagen te voldoen…….

Maar is het wonder met het kruikje olie de essentie van de toenmalige geschiedenis? Er woedde een vurige strijd. De Grieken en de Hellenisten, Joden die zich aan de kant van de Grieken schaarden, eisten dat de wetten en gebruiken die niet rationeel klonken werden geschrapt uit het Jodendom. De Thora en de Talmoed mochten blijven, maar moesten gedegradeerd worden tot een soort wetenschap, die weliswaar hoogstaand was, maar waaruit G’d verwijderd moest worden. Het rationalisme was de nieuwe afgod geworden.
En wat gebeurde er vervolgens? Een zware en bittere strijd door geloofsgetrouwe Joden, de Maccabeeërs. Ze waren met weinigen, maar versloegen velen. Ze waren zwak, maar overwonnen de sterken. Dit is Chanoeka!

En toch staat die oorlog niet centraal gedurende Chanoeka. Een bijverschijnsel, het wonder van het kruikje olie, eist alle aandacht op. Chanoeka is het feest van de inwijding van de Tempel in Jeruzalem. Chanoeka is het feest van de lichtjes. Op Chanoeka steken de Joden door de eeuwen heen voor het raam van hun huis en op straat de Menora aan. Joden en niet Joden zien de vlammetjes. Ook in ons eigen Nederland worden publiekelijk grote Menora’s ontstoken. Joden en niet-joden verzamelen zich. Midden in de stad, in het Stadhuis, op de Markt………...Geen woord over de zware strijd!
De basis van de wereld is chesed, liefde. Gewoera, strengheid, is secundair. En dus overheersen op Chanoeka de warme zuivere vlammetjes. De bittere strijd en de daaraan gekoppelde duisternis komen in de schaduw te staan.

Opkomend antisemitisme, rassenhaat en intolerantie vereisen grote alertheid. Israël staat meer en meer alleen in een vijandige wereld. Extremisme viert hoogtij en de grote meute volgt als makke schaapjes, omdat blind volgen altijd het makkelijkst is.
Hoe bestrijden wij kwaad? Terugvechten? Zeker. Preventieve zelfverdediging is een bittere noodzaak. Suïcide is Joods wettelijk niet toegestaan!

En toch moeten we de Menora aansteken. Uitstralen naar de samenleving dat het primair onze taak is om vrede te verkondigen en het goede, dat overal en in ieder mens aanwezig is, te stimuleren. Luidkeels verkondigen dat de Eeuwige van ieder verlangt dat hij van zichzelf een Heiligdom maakt om de Eeuwige te dienen en de medemens tot steun te zijn. En in dat ontstane Heiligdom heerst sjalom en is er automatisch, vanwege het aanwezige licht, geen plaats voor duisternis, corruptie en vernietigend extremisme!

Nog vele jaren Chanoeka, in gezondheid en in sjalom, en weet:
Chanoeka is geen protest tegen maar een gigantische wereldomvattende en eeuwenoude demonstratie voor.

©Opperrabbijn Jacobs 2015