Gedurende de acht Chanoeka dagen voegen wij een tekst toe aan onze dagelijkse gebeden. In die tekst beschrijven wij het wonder van Chanoeka en danken wij G’d daarvoor.
Het onderwerp van dit stukje is echter niet het wonder van de olie die acht dagen brandde, terwijl dat toch de meest bekende reden voor het aansteken van de chanoekalichtjes is. In het stukje tekst dat wij dagelijks toevoegen staat de overwinning van de Makkabeeërs op de Hellenisten centraal:
‘..En U, in Uw grote medelijden, bent voor hen opgestaan in de tijd van hun onderdrukking, U heeft hun oorlog gevochten…U heeft sterken in de handen van zwakken overgeleverd, velen in de handen van weinigen,….en voor Uw volk Israël heeft U een grote redding en bevrijding gebracht die merkbaar is tot de dag van vandaag’
Chanoeka is ons feest om de continue overwinning op de assimilatie te vieren. Naast alle antisemitische ellende die ons volk in de geschiedenis heeft moeten overleven, is er ook het eeuwige gevaar van de verwijdering van Joodse mannen en vrouwen van hun achtergrond. En ook daar strijden wij tegen, dag op dag. Die strijd is echter geen natuurlijke oorlog. Hier helpt geen wapengekletter, strategie of loopgraven. Hier helpt alleen een G’ddelijke inspiratie. Hier moeten wij als voorbeeld op het rechte pad blijven en bidden dat velen ons voorbeeld zullen volgen.
Die strijd speelde ook in de tijd van Chanoeka. Een groot gedeelte van ons volk was gecharmeerd van de waarde en normen van de Griekse oudheid. Die hadden zij ingeruild voor de Tora en Traditie van ons volk. De Makkabeeërs bestreden die met standvastigheid en rechtschapenheid. Maar hun voorbeeld had nog geen grote revolutionaire gevolgen. Tot dat zij een wonderbaarlijke oorlog wonnen: “U heeft sterken in de handen van zwakken overgeleverd, velen in de handen van weinigen” en daardoor zijn vele mensen gered van de assimilatie “en voor Uw volk Israël heeft U een grote redding en bevrijding gebracht die merkbaar is tot de dag van vandaag”.
Iedere oorlog die Israël voerde, voert en zal voeren, kent wonderen. De verhalen van buitengewone reddingen zijn altijd een inspiratie en een bewijs van de G’ddelijke steun. Maar dat heeft ook een waarschuwing in zich: iedere oorlog die de steun van het Opperwezen krijgt, heeft tot doel om mensen dichter bij hun traditie te brengen. In het geval van Israël, dichter bij de Tora en het Jodendom.
Helaas bevindt Israël zich in een constante staat van oorlog. Levensbehoud, daar gaat het om. Maar tegelijkertijd continuïteit. Israël, de Joodse staat, steekt een kaarsje aan in de wereld. Een licht van oprecht vertrouwen in G’d. Weinigen tegen velen. Zwakken in de hand van sterken. Maar steeds is er weer redding en bevrijding die tot op de dag van vandaag merkbaar is.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Rond de Bron nummer 57 2014/5775
