Let op:

•1)     De alef is de dag van de week waarop de eerste dag van Pesach valt.
•2)     Dezelfde alef  toont ook de dag van de laatste dag Pesach (in de diaspora), want dat is dezelfde dag  van de week als de eerste dag Pesach.
•3)     De beet bepaalt de dag van de week waarop Sjawoe‘ot valt, zoals de Toer aantoont.
•4)     De gimmel stelt de dag voor Rosj Hasjana vast.
•5)     Soekot valt altijd op dezelfde dag van de week als Rosj Hasjana, dus die is eveneens vastgesteld met de gimmel.
•6)     De dalet toont de dag  van de week voor Simchat Tora.
•7)     De hee correspondeert met de dag waarop Jom Kippoer valt. Dus de volgorde van de feest­dagen, zoals die door Pesach wordt vastgesteld is:

•·         Eerste dag Pesach,
•·         laatste dag Pesach, Sjawoe‘ot, Rosj Hasjana, Sjawoe‘ot, Simchat Tora [d.w.z. de laatste dag van Sjawoe‘ot.] en Jom Kippoer.

Dit geeft precies de volgorde weer van de feestdagen in de loop van een jaar - met uitzondering van Jom Kippoer, dat uit de rijvolgorde valt en als nummer zeven telt.

De Rabbijnen hebben de huidige kalender kennelijk zodanig georganiseerd dat iedere volgende feestdag valt op de volgende dag van de week [waar mogelijk, en op dezelfde dag als de vorige als dat niet mogelijk was], en zodanig dat al deze feestdagen alfabetisch zouden corresponderen met de dagen van Pesach. Jom Kippoer was de uitzondering, om aan te tonen dat het de zevende dag is, het hoogtepunt - in termen van heiligheid - van de zevendaagse feestcyclus. Dit systeem komt zeker overeen met de interpretatie door de Gaon, dat de zes andere feestdagen de „weekdagen" zijn, die aan Jom Kippoer voorafgaan, net zoals de zes werkdag aan de Sjabbat vooraf gaan!

Bij verder onderzoek blijkt dat de vergelijking van de Gaon van Wilna tussen de zes feestdagen en de zes dagen van de week nog verder gaat. Van elk van de opeenvolgende dagen, te beginnen met Pesach, kan worden aangetoond dat die een parallel heeft in de corresponderende weekdag.

1. De eerste dag van Pesach komt overeen met de eerste dag van de schepping, die door Tora jom echad genoemd wordt [dag één]. Rasji legt uit [gebaseerd op de Midrasj] dat het zo genoemd wordt omdat dit de enige dag was dat Hasjem werkelijk het enige Wezen was in heel het Universum, want zelfs de engelen werden pas op de tweede dag geschapen. Ook op Pesach zien wij dat Hasjem Zelf, zonder enige Hemelse afgezant, de Egyptenaren sloeg en Zijn volk bevrijdde uit de slavernij. „Aldus spreekt Hasjem: „Omstreeks middenacht trek Ik door Egypte. Dan zal iedere eerstgeborene in het land Egypte sterven... (Sjemot/Ex. 11:4). ‘Ik' en niet een engel; ...‘Ik' en niet een seraaf; ‘Ik' en niet een boodschapper" (Haggada van Pesach). Zulke G-ddelijke interventie was nodig voor de plaag van de Dood van de Eerstgeborenen. Alleen Hasjem kon onderscheid maken tussen de kinderen die voor vader hun eerstgeborenen waren en welke dat niet waren (Gemara Bawa Metsia 61b). Dus op de avond van Pesach toonde Hasjem aan de wereld dat Hij „uniek"  is, want Hij iets deed dat alleen Hij kon doen en Hij alleen, zelfs geen dienstdoende engel kon dat doen. Voorts, op de eerste dag van de schepping werd het licht geschapen. Een element van dit oerlicht werd te G-ddelijk voor deze materiële wereld beoordeeld. Het werd „verborgen", gereserveerd voor een tijd dat Hasjem Zich zou openbaren aan de rechtvaardigen (Rasji Bereisjiet 1:4). Op de nacht van de Exodus echter, scheen het G-ddelijke licht van de eerste dag van de schepping in volle glorie (Zohar 2:38a).
2. Op de tweede dag van de schepping werd het „firmament" [rakia] geschapen ten einde „een scheiding te maken tussen water en water. Er is hier een duidelijke parallel met de tweede van de Mo‘adiem - de zevende dag van Pesach - die de splitsing van de Rietzee gedenkt, zoals Rambam opmerkt in zijn commentaar op Pirkei Avot 5:6. (Zie Rasji op Megilla 31a, bw. Wajechi.)
3. De derde dag van de schepping zag de oorsprong van de fruit-dragende bomen (Bereesjiet /Gen. 1:11). Volgens de Gemara (Rosj Hasjana 16a) is Sjawoe‘ot - de derde van de Mo‘asdiem - de dag waarop Hasjem rechtspreekt over de kwaliteit van de fruitoogst voor het komende jaar. Het was om deze reden dat Sjawoe‘ot ook de eerste dag was waarop de bikkoeriem - de eerste vruchten - geofferd werden in de Tempel. Verder is Tora ook bekend als de ‘eets chajiem - boom des levens (Misjlee/Spr. 3:18) en werd op Sjawoe‘ot op de Berg Sinaï aan de Israëlieten gegeven. Bovendien wordt de derde dag van de schepping onderscheiden doordat het de enige dag is van de schepping waarop tweemaal gezegd wordt dat hij „ki tov" [goed was]. Volgens de Gemara wordt de Tora vaak aangeduid met tov [het goede] - zie Misjlee 4:2, Berachot 5a.
4. Op de vierde dag van de schepping werden de hemellichamen geschapen - de zon, de maan en de sterren, enz. Daarmee werd het begin mogelijk gemaakt van de zonne- en maankalender. Rosj Hasjana, de vierde Mo‘eed markeert het begin van onze jaarcyclus (Gemara Rosj Hasjana 2a).
5. De vijfde dag van de schepping heeft een thematisch verband met Soekot, de vijfde Mo‘eed. Op de vijfde dag „wemelde het water van kruipende beestjes en gevleugelden dat langs de hemel vliegt" (Bereesjiet/Gen. 1:20). Alles wat op die dag geschapen werd, kwam voort uit het water (ibid). Eén van de voornaamste thema's van het Soekotfeest is de smeekbede voor regen aan het begin van het regenseizoen. Het is dan dat Hasjem vonnis spreekt over de hoeveelheid regen die in het komende jaar zal vallen (Rosj Hasjana 16a). Soekot is de feestdag waarop speciale wateroffers worden gebracht en gebeden worden gezegd (en met takken wordt gewuifd) om Hasjem te smeken voor een voldoende hoeveelheid water, het levenselixer dat alle schepselen op de wereld het komende jaar in leven zal houden. De Tora geeft speciale aandacht aan één bepaald zeedier dat geschapen werd op de vijfde dag - de leviatan (Bereesjiet/Gen. 1:21 en Rasji). Zoals ons verteld wordt, zal Hasjem bij het ingaan van het Messiaanse tijdperk „voor de rechtvaardigen een Soekot maken van de huid  van de leviatan" (Bawa Batra 75a).
6. De zesde dag van de schepping is de dag waarop de mens werd geschapen. Rasji vertelt ons in Bamidbar/Num. 29:35 dat het hele thema van de Sjemini Atseret (waarvan Simchat Tora deel uitmaakt) de uitzonderingspositie is van het Volk Israël. Op Simchat Tora vieren wij dat wij de Tora en haar mitswot gekregen hebben, want het is de Tora en het leven volgens Tora dat het Volk Israël onderscheidt van de andere volken. De Tora maakt ons een spiritueel volk. Het is op deze feestdag dat wij de schepping van de „spirituele mens" vieren. Al de overige dagen van de schepping worden „een tweede dag," „een derde dag," enz. genoemd. Alleen de zesde dag wordt „de zesde dag" genoemd. Rasji zegt dat dit een aanwijzing is  voor het feit dat de Tora zou gegeven worden op de zesde dag van een maand (Siwan), vele eeuwen later. Rasji legt uit dat het was alsof Hasjem met heel de schepping vaststelde dat het bestaan ervan een voorwaarde was voor de acceptatie van de Tora door Israël op de Berg Sinaï. Als dat zo is, dan past het voor de zesde feestdag van het jaar dat die gewijd is aan het feit dat wij Tora bezitten.
7. Er zijn verscheidene parallellen tussen Sjabbat, de zevende dag van de schepping en Jom Kippoer. Jom Kippoer is de enige van de feestdagen waarop al het werk verboden is (zelfs werk ter voorbereiding van voedsel is verboden). Deze onderbreking van iedere creatieve bezigheid weerspiegelt de wetten van de Sjabbat, de dag dat Hasjem „rustte" van de schepping van de wereld. Voorts was het op de zevende dag dat Hasjem Adam vergiffenis schonk voor het eten van de verboden vrucht en hem toestond te blijven leven. Dit was de eerste, en dus het oer-klassieke voorbeeld van de vergiffenis voor zonde. De Midrasj vertelt ons dat het Adam was die de „Psalm voor de Sjabbat-dag" (Psalm 92) componeerde, waarvan het openingsvers onconventioneel vertaald wordt met „Het is goed om zijn zonden te bekennen voor Hasjem" (Midrasj Socher Tov, t.a.p.). Zo ook was Jom Kippoer de eerste keer dat Hasjem Israël als volk vergiffenis schonk. Zoals Rasji ons vertelt (Dewariem/Deut. 9:18) was dit de dag dat Hasjem Israël de zonde van het gouden kalf vergaf - dat is ook de reden waarom Jom Kippoer voor altijd werd uitgekozen als de dag voor verzoening.

Misschien is het idee dat ten grondslag ligt aan de parallel tussen de feestdagen en de dagen van de week het volgende: de zeven Mo‘adiem vertegenwoordigen de zeven aspecten van de formatie van de spirituele wereld, zoals de zeven dagen van de week de zeven stadia vertegenwoordigen  van de schepping van de fysieke wereld. Misschien dat wij door de inachtneming van deze zeven feestdagen de aardse, materiële wereld van de zeven dagen van de schepping kunnen verheffen tot een hoger spiritueel en moreel niveau.

Mogen wij de verdienste hebben om de Mo‘adiem van Tora op de juiste wijze in acht te nemen en zo een unieke spirituele dimensie aan ons leven te geven!

©Joods Leven 2005