Na incidenten heeft de Duitse Centrale Joodse Raad Joden afgeraden om in grote steden een keppeltje te dragen. De zorgen zijn begrijpelijk, maar het advies is slechts symptoombestrijding. Je verstoppen door onzichtbaar te worden, heeft geen zin.

De discussie rond antisemitisme laaide onlangs verder op nadat een Israëlische student met een keppeltje filmde hoe hij in Berlijn op straat werd geslagen met een riem. Ik begrijp de zorg van de Centrale Joodse Raad in Duitsland, die Joden afraadt om in grote steden nog een keppeltje te dragen. Er is natuurlijk sprake van duidelijk opkomend antisemitisme in Europa.

Een voorbeeld: mijn zoon, wonend in Nederland, ging met zijn dochter naar Engeland. Zij wilde graag de Joodse school zien waar haar neefjes en nichtjes naartoe gaan. Toen ze bij het gebouw aankwamen, zei ze: “Papa, dit is geen Joodse school, er staan geen soldaten voor de deur.” Dit illustreert een fenomeen: een kind denkt dat er soldaten voor een Joodse school staan. Dit is te gek voor woorden.

Multicultureel?
De manier waarmee de Duitse Centrale Joodse Raad met dit fenomeen omgaat, stuit mij erg tegen de borst. Mijn ouders moesten zich verbergen in de Tweede Wereldoorlog. Ik weiger mij daarom te verbergen. Als onze samenleving inderdaad multicultureel is, kan het niet zo zijn dat bepaalde bevolkingsgroepen die anderen niet storen, niet meer mogen leven zoals zij dat willen.

Als ik een religie zou hebben die zegt dat ik iedereen die niet Joods is, moet doden, zou dat niet binnen de multiculturele samenleving passen. Maar als dit niet het geval is – het Jodendom predikt immers alleen maar vrede – dan betekent dit advies van de Raad het einde van de multiculturele samenleving. Mensen worden dan gedwongen om er een bepaalde levenswijze op na te houden. Dan mogen er straks ook geen kerken meer zijn.

De uitspraak van de Duitse Joodse Raad lost ook niets op. Als je keppeltjes gaat verbergen, wat wordt dan de volgende stap? Ritueel slachten wordt al aangevallen, het besnijden van jongens ook. Dadelijk mag je geen Sjabbat meer houden. Dit is niet de oplossing voor het probleem.

Opvoeding
Antisemitisme heeft geen specifieke oorzaak, het is er altijd al geweest. In de tijd van de Kruistochten was het Jodendom het verkeerde geloof. In de Middeleeuwen waren wij het virus dat de pest veroorzaakte. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden wij het verkeerde ras en tegenwoordig zijn alle Joden zionisten. Er is altijd iets anders waarom de Joden het gedaan hebben. Nu wordt het gekoppeld aan de staat Israël. Het wordt altijd met iets vermengd.

Als we kijken naar de mensen die nu Nederland binnenkomen, dan zijn daar velen uit Arabische landen onder. Ze zijn niet van nature antisemitisch, maar worden vaak opgevoed met de wetenschap dat je Joden moet verdelgen en dat vrouwen gebruiksvoorwerpen zijn. Dat betekent niet dat er met deze mensen iets mis is. Als we ze binnenlaten, moeten wij hun uitleggen dat we hier anders met bepaalde dingen omgaan. We schieten misschien tekort in het overbrengen van normen en waarden, zoals die in Europa gangbaar zijn. De politiek moet hier meer aan werken.

Men zorgt wel voor beveiliging, maar dit is slechts symptoombestrijding. Net als je verstoppen door je keppeltje te verbergen symptoombestrijding is. Het lost de kern van het probleem niet op. Je lost het op door opvoeding: op school, thuis, bij de nieuwkomers. Zij kunnen er niets aan doen dat ze zo opgevoed zijn, wij moeten er iets aan doen. Niet alleen bed, bad en brood, maar ook basisnormen. En dit doen we niet, of te weinig.

Niet bang
Je ziet tegenwoordig dat vooral Joden uit Frankrijk wegtrekken. In Nederland valt het tot dusver nog mee. We zijn hier sowieso een erg kleine groep. Maar het fenomeen dat mensen nadenken of spreken over wegtrekken uit Europa, bestond dertig jaar geleden niet. En als op een gegeven moment de kern van de Joodse gemeenschap uit Nederland verdwenen zou zijn, dan is de basis van onze samenleving, de Joods-christelijke cultuur en het Joodse gedachtegoed, verworden tot geschiedenis.

Als gelovige Joden hopen wij iedere dag dat de Messias komt, en dat er daarmee vrede zal zijn voor alle volken. Maar praktisch gezien, maak ik mij wel zorgen. Ik ben niet bang. Maar er moet wel alertheid betracht worden. Ik onderstreep nogmaals dat opvoeding van wezenlijk belang is. En daar kunnen ook de Kerken een actieve rol in spelen.

©Opperrabbijn Jacobs