In Mesillat Hayesharim, Pad der Oprechten, leert de RaMCHaL het volgende over een zuiver - nekijoet - zijn in spraak [sjmirat halasjon] en wat je hoort [wil horen].

Wat betekent de Misjna “Een ieder die excessief met een vrouw spreekt, veroorzaakt zichzelf kwaad” Avot 1:5?
En wat betekent “De zingende stem van een vrouw wordt als een ontuchtigheid gezien” Berachot 24a?

Rabbenoe Yonah legt in zijn commentaar op Kiddushin 30b uit dat buitensporig spreken met een vrouw de jetser hara - kwade nijging - van de man kracht geeft. Zijn jetser hara wordt met het kwaad gerefereerd. In plaats zijn tijd te gebruiken voor Limoed Torah, Torah studie, praat de man te veel met een vrouw. Het gevolg is dat zijn hoofd gevuld wordt met de woorden van het gesprek die niet samen kunnen gaan met gedachten over de Torah.
Betreft de stem van de vrouw. Een man kan verkeerde gedachten van de stem krijgen. Muziek is na Torah het meest roechnisje -spirituele- in deze gasjmisje - materiële - wereld. Het is dus een sterk fenomeen die je bewust en onbewust je ook negatief kan beïnvloeden.

Verder wordt er over immoraliteit van de mond en het oor het volgende gezegd.

Spreken of luisteren naar immorele woorden en praatjes zeggen de Chazal dat het verbod hierop [Wajjiqra Rabbah 24:7] al in de Torah zélf staat. Er wordt in Dwariem/Deut. 23:15 gezegd: “Laat hem onder jullie geen ervat dwar [lett. een ding van immoraliteit] zien”. Ervat dwar moeten we opvatten als ervat dibboer, immorele spraak.

Wat is er mis met immorele [obscene] spraak? In zijn meesterwerk Sha’arei Teshuvah 3:229 leert Rabbenoe Yonah ons dat immorele spraak de schroom van iemand laat verdwijnen. De persoon verliest zijn ingetogenheid - tsnioet - wat juist de middot - eigenschappen - van het Joodse volk identificeert [Yevamot 79a]. Zo’n persoon wordt schaamteloos. Zohar Noach 76a waarschuwt duidelijk dat Hasjem onzedelijke spraak volledig verafschuwt, want een persoon verontreinigt zichzelf door de ervah van de mond.

Met betrekking tot het verbod op immorele spraak, zeggen de Chazal in Shabbot 33a: “Voor de zonde van onzedige spraak, zullen andere moeilijkheden ontstaan en jonge mannen onder de ‘vijanden van Jisrael’ [een eufemisme voor de Joden zèlf] zullen sterven”. Verder zeggen zij: “Voor een ieder die immoreel spreekt, is de afgrond van gehinnom extra diep, zoals er in Misjle/Spr. 22:14 zegt: een diepe kuil is voor de mond dat obsceen [pie zaroet] spreekt." Deze Gemara leert zelfs dat immorele spraak je leven kan doen verkorten.

De Geleerden zeggen verder in Chagigah 5b dat een informeel gesprek tussen een man en zijn echtgenoot wordt gerekend als een persoon op het moment van [zijn] Oordeel. Dit klinkt vreemd. Sinds wanneer mag een man niet met zijn echtgenoot ‘gezellig’ praten? De RaMBaM geeft hier uitleg over. In Zijn Hilchot Dei’ot 5:4 legt hij uit dat Chagigah expliciet spreekt over een onzedelijk gesprek - dat ongepast is - tussen een man en zijn vrouw. Zelfs wanneer deze privé wordt gevoerd.

Onzedelijke gesprekken blijven vaak niet bij gesprekken. Er naar luisteren is eveneens niet toegestaan. Shabbat 33a gaat na zijn waarschuwing dat onzedelijke spraak verboden is met de volgende woorden door: “Zelfs iemand die slechts luistert naar onzedelijke spraak en blijft zwijgen, niet protesteert, is de afgrond van gehinnom extra diep, zoals er in Misjle/Spr. 22:14 staat: “de minachting van Hasjem zal daar vallen”. Dus de gehinnom is niet alleen extra diep gegraven voor de sprekers die onzedelijk hebben gesproken, maar de toehoorders vallen ook in de “diepe kuil” van vergelding [Rasji en Shabbat ד''ה זעום ה'].
We leren dus dat ons bewustzijn geheel vrij moet zijn van immoraliteit en alles wat aan immoraliteit is gebonden.

De RaMCHaL waarschuwt ons daarom dat wat de Chazal zeggen, geen stennis makerij is, maar dat de Chazal willen dat we een gepaste afstand houden van immorele daden [arajot] en die afstand is je afwenden van onzedelijke spraak en het aanhoren van obscene opmerkingen. Want de werkelijke daad van immoraliteit, is een zeer ernstige overtreding. Zo zijn er mensen wiens verlangen worden gewekt wanneer er over dergelijke zaken worden gesproken. Hierdoor raken zij sneller misleid om daadwerkelijk de grote zonde te begaan.

Men zou kunnen tegenwerpen dat zij zelf immuun zijn voor immorele opmerkingen. Maar zo’n tegenargument is de jetser hara zelf. De RaMCHaL leert dat een dergelijke bewering wordt weerlegd door het expliciete pasoek die de Chazal hebben aangehaald als bewijs dat de zonde van onzedelijke spraak nieuwe problemen veroorzaakt en jonge mannen doet sterven: “Daarom zal Hasjem geen vreugde hebben in hun jonge mannen, noch zal Hij medelijden hebben met hun vaderloze en weduwen; want een ieder is een en al vleierij [1] en kwaadsprekerij [2] en ieder mond spreekt onfatsoenlijkheid [peh dover; 3] uit...” [Jesjajahoe/Jes. 9:16]. Voor alle duidelijkheid. Hasjem’s boosheid ging hier niet om de zonden van verboden relaties, avodah zarah [afgoderij], noch moord. Hasjem’s woede in deze pasoek is gericht naar mensen die vleiende woorden uiten, die lasjon hara [roddelen] spreken - en die onzedelijk praten.

Houd er rekening mee dat dit alles zonden met de mond is dat door middel van spraak wordt gedaan. Het idee dat dit angstige decreet alleen al voor deze daad werd afgekondigd: “Daarom zal Hasjem geen vreugde hebben in hun jonge mannen, noch zal Hij medelijden hebben met hun vaderloze en weduwen …”.
[1] Vleierij is nauw verwant aan avodah zarah [Chovot Halevavot, Sha’ar Yichud Hama’aseh hfst 4],
[2] lasjon hara leidt vaak tot bloedvergiet [Arachin 15b] en
[3] onzedelijke taal leidt gemakkelijk naar onzedelijke daden.
Dus de drie vormen van ongepaste spraak die in Jesjajahoe worden genoemd, brengen de drie kardinale zonden voort: moord, avodah zarah en onzedelijke daden.
Daarom dat de geleerden zeggen dat onzedelijke spraak een ware ervah [een ongeoorloofde daad] van de mond is. Hoewel deze zaken niet met kareet [afsnijding van de ziel] of chajah mittah - doodstraf uitgesproken door het Sanhedrin - wordt bestraft, blijven deze daden nog steeds op zichzelf staande overtredingen die niet over het hoofd gezien zullen worden [zie opmerking Shabbat 33a in verband met gehinnom].

Bron: Mesillat Hayesharim hoofdstuk 11 van de RaMCHaL ZT”L