We hadden afgelopen Sjabbat Parsjat Zachor waar we herdenken hoe een vijandig volk, Amalek, ons zonder enige aanleiding – puur uit haat - in de rug aanviel. We overwonnen op wonderlijke wijze. Bij moeilijkheden in ons leven ondernemen wij alles om het kwaad te keren. De neiging tot sinat chinam – haat om niet – moeten we omzetten in haar tegendeel: ahavat chinam – liefde om niet.
Wanneer we geconfronteerd worden met catastrofen – en de minuscule Corona virus is zo een ramp – moeten we niet fatalistisch worden en roepen: “Zo is het nu eenmaal. Dit is de natuur. We moeten passief afwachten tot het over is”.
Volgens Maimonides (13e eeuw) moeten we niet denken dat dit puur toeval is. Maimonides noemt dit zelfs ‘wreedheid’ omdat we dan in een depressie wegzakken en denken dat er toch niets aan te doen is. We moeten juist opstaan, wakker worden en ons tot het Opperwezen richten. Tesjoewa (inkeer), tefilla (gebed) en tsedaka (liefdadigheid) kunnen zelfs de ergste rampen ten goede keren. Introspectie, ons egoisme en egocentrisme omzetten in goed en ondersteunend gedrag naar anderen toe, en chessed, liefdedaden, denken aan het minder gefortuneerde deel van de mensheid, zijn hierbij de keywords.
De Tora draagt ons op om zeer goed op onze lichamelijke gezondheid te passen. Daar zijn we druk mee bezig.
Niettemin mogen we het spirituele deel van ons wezen niet vergeten. We vieren gauw Poerim. Wat deed Mordechai toen hij hoorde van Hamans plannen om het joodse volk te vernietigen? Het eerste wat Mordechai deed, was het versterken van de joodse identiteit: "hij kleedde zich in zak en as en ging de straat op" om zijn medejoden op te roepen tot inkeer. Ester riep alle joden op zich te verzamelen voor een driedaagse vastendag.
Mordechai en Ester beseften, dat het decreet van Haman in eerste instantie een gevolg was van de psychische ontreddering van het joodse volk, dat aan het einde van de Babylonische ballingschap en vlak voor de terugkeer naar Israel een zware religieuze depressie doormaakte. De saamhorigheid was weg en ze gaven weinig om elkaar. Het eerste wat Mordechai en Ester deden was het versterken van onze identiteit en het herstel van de religieuze waarden, die de essentie van het joodse volk vormen.
Mordechai en Ester stelden in, dat de Joden elkaar: - mishloach manot (etenswaren als teken van vriendschap) en - giften (tsedaka, dat op Purim matanot la’ewjoniem (gaven aan de armen) heet) moesten sturen omdat er veel vervreemding en onderlinge onverschilligheid was ontstaan.
Ook wij – nu we midden in de Corona ramp zitten - moeten ons bezinnen op een Tikoen Olam, een verbetering van onszelf en onze omgeving. Niemand weet waarom ons deze ramp treft maar het wordt aangevoeld als een teken van Boven dat we met name op het intermenselijke vlak een en ander kunnen verbeteren. Door quarantaine wordt de maatschappij ontwricht en worden mensen van elkaar verwijderd. Is dat wellicht een teken van Boven dat we meer samen moeten zijn, en meer voor elkaar over moeten hebben?
Amalek was het volk dat bij ons twijfel zaaide. Twijfel over het bestaan van G’d. Als wij gaan voor ons geloof en onze identiteit door menslievende projecten te steunen en haat te veroordelen, zijn we op de goede weg. Als we ons dit ernstig ter harte nemen, zal het Poerim feest, dat aanstaande maandagavond begint, een werkelijk feest worden waarop we elkaar met genegenheid bejegenen. Wanneer wij werkelijk moeite doen om de wereld te verbeteren (tikoen olam), gebeurt dit ook daadwerkelijk.
We blijven davvenen (bidden) voor allen die door deze Corona-ramp getroffen zijn. Moge Hasjeem (G’d) alle treurenden troosten, alle zieken genezen en alle ontwrichting herstellen. Ad biat go’eel tsedek bimhera bejamenoe, Ameen.
Verbeter de wereld en stop de Corona!