| Gioer, Joods worden |
| Publicatiedatum: maandag 10 augustus 2020 |
Auteur: Opperrabbijn Evers | 1.196 keer gelezen |
|
|
| Halacha, Gioer, Opperrabbijn R. Evers » |
|
|
 Fotocredits: Evan Goldenberg
Wij vormen geen ras maar zijn voornamelijk een volksgemeenschap. Wij zijn er wonderwel in geslaagd onze identiteit tussen 70 n.d.g.j. - toen de Tempel verwoest werd - en nu in het postmoderne Israël te behouden. Dankzij onze religie en traditie en ondanks alle pogroms.
Iemand is Joods als hij een Joodse moeder heeft. Je kan ook Joods worden. Dat kost tijd en intensieve studie: weten, praktiseren en accultureren. Wij kennen geen missie. Maar het is wel onze taak anderen te inspireren.
“Heb de geer lief, want jullie waren geriem in het land Egypte” (10:19). Wij mogen geriem (proselieten) niet benadelen of beledigen. Rasji verklaart hier dat wij `ons eigen gebrek niet moeten toeschrijven aan iemand anders’. Dit heet `projectie’ in de Tora-psychologie. Je projecteert a.h.w. je eigen gebreken op een ander. Dit gebeurt heel vaak.
Rasji heeft dit principe al verschillende keren als verklaring gebruikt. In Sjemot 22:20 zegt Rasji hetzelfde op de woorden: “Een geer mag je niet bedriegen en verdrukken” en ook in Vajikra 19:33-34 wordt er gesproken over liefde voor de vreemdeling nadat er gewaarschuwd is om hen niet te benadelen. Daarom moet Rasji er duidelijk bij zeggen dat wij onze eigen gebreken niet mogen projecteren op de vreemdeling en de geer. Dat zou tot discriminatie en onderdrukking kunnen leiden.
Versterking
In Ekev wordt echter alleen gesproken over liefde voor de geer: “Jullie moeten de geer liefhebben omdat jullie vreemdelingen waren in Egypte”. Het lijkt onnodig de uitspraak “projecteer je eigen gebreken niet op een ander” erbij te halen om deze pasoek uit te leggen.
Rav Avigdor Bonchek vraagt zich de logica van deze liefdesopdracht af. Moet je van iemand houden omdat je ooit hetzelfde hebt meegemaakt of gedaan? Moeten alle voetballers houden van andere voetballers omdat ze ooit een keer gevoetbald hebben?
De Tora verstevigt het gebod om de vreemdeling lief te hebben door ons te herinneren aan ons verleden. “Maak geen misbruik van de vreemdeling zoals de Egyptenaren van ons misbruik hebben gemaakt”. “Heb uw naaste lief gelijk uzelf” wordt door Hilleel uitgelegd als: “Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet”. Iets positiefs wordt geconcretiseerd door een verbod.
Projectie van eigen gebreken
Als wij onze eigen zwakheden projecteren op een ander, dan ontkennen wij onze eigen gebreken en plakken we die op de persoon die tegenover ons staat. De Tora wist dit al vóór Freud. Als de Tora alleen maar wil dat wij een geer niet benadelen, dan had de Tora niet zo ver hoeven gaan ons ook op te dragen de geer lief te hebben.
Maar Rasji lette op de context, waar duidelijk staat, dat G’d recht doet aan weduwe en wees. Hij houdt van de vreemdeling om hem brood en kleren te geven (10:19). In feite wil G’d dat wij Hem nadoen. Tijdens de hele sidra komt het woordje liefde zeven keer voor. Dit betekent dat het hier om meer gaat dan alleen `niet benadelen’. We moeten in G’ds wegen wandelen. G’d houdt van de vreemdeling. Daarom moeten wij dat ook doen. “Jullie moeten de geer liefhebben omdat jullie vreemdelingen waren in Egypte”. Mensen, die veel hebben meegemaakt, worden nog wel eens wreed tegenover lotgenoten. Ontken niet alleen, dat je ooit zelf vreemdeling was. Maar erken ook, dat dat geen prettige situatie was, die je niemand anders mag aandoen.
36 verboden
Opvallend is dat sommigen onder ons moeite hebben met geriem, mensen, die Joods zijn geworden. Ik vind dat een kwalijke zaak, temeer daar de Tora er zwaar voor waarschuwt geriem niet slecht te behandelen. Een van de middeleeuwse geleerden, Rasjbam, een kleinzoon van Rasji werd een keer een sjiddoech voorgesteld met een gioret. Hij wilde niet met haar trouwen omdat hij bang was dat hij de 36 verboden tegen het pijn doen van een geer zou overtreden in zijn huwelijk. Hier kunnen wij allemaal een les uit leren.
|
|
|