| De waarheid omtrent Kamtsa bar Kamtsa |
| Publicatiedatum: vrijdag 16 juli 2021 |
Auteur: de redactie | 1.032 keer gelezen |
|
|
| Tammoez-Av-Eloel, Tisja Be'av, Redactie, Leer van Rav Avigdor Miller » |
|
|
 Volgens Rav Miller Z”L bestaat er een grote misvatting omtrent een bepaalde Gemara in Mesichta Yuma. In Mesichta Yuma 9b vraagt de Gemara: Waarom was de Bejt Hamikdasj vernietigd? Als we Bejt Hamikdasj zeggen, bedoelen we niet alleen de Bejt Hamikdasj, maar ook de Joodse onafhankelijkheid en gemenebest van Jisrael.
De Gemara zegt vanwege sinat chinam; vanwege grondeloze haat.
Volgens Rav Miller bestaan hierover veel misvattingen. Zo bezocht hij ooit op een heel orthodoxe school en hij zag aan de muur twee afbeeldingen. Eén daarvan was een foto van Joden in een concentratiekamp waar zij in het crematorium werden gegooid. En daarnaast was nog een afbeelding van Kamtsa bar Kamtsa net voor de choerban - vernietiging - van het oude Jeroesjalajiem. Een de gastheer heeft een zekere Kamtsa bar Kamtsa tijdens een feestmaal verwijderd. Kamtsa bar Kamtsa was gekleed met een zwarte hoed en hij had ook een mooie baard. Hij werd voorgesteld als een fatsoenlijk persoon, misschien zelfs als een talmied chacham, Torahgeleerde.
Deze twee afbeeldingen zijn met elkaar verbonden. De afbeeldingen koppelen Joden die vermoord werden in de kampen aan het beeld van Kamtsa bar Kamtsa in het oude Jeroesjalajiem. En de mensen die deze afbeelding maakten begrepen het als volgt: De Gemara vraagt in Gittin 55b waarom werd Jeroesjalajiem vernietigd?
Vanwege Kamtsa bar Kamtsa.
Het verhaal ging als volgt.
Iemand had een feestmaal georganiseerd en hij wilde alle tamidej chachamiem, Torah geleerden, voor het feestmaal uitnodigen. Hij stuurde zijn bediende erop uit omeen zekere chacham uit te nodigen die Kamtsa heette. Maar de bediende maakte een fout en nodigde Kamtsa bar Kamtsa in plaats van Kamtsa uit. Toen Kamtsa bar Kamtsa kwam, zei de gastheer: "Het spijt me, maar ik heb je niet uitgenodigd. Dit is een besloten bijeenkomst en daarom moet je vertrekken.” Maar Kamtsa bar Kamtsa zei: "Je brengt me op die manier in verlegenheid. Laat me blijven en ik betaal voor mijn eigen maaltijd.” Maar de gastheer stond hem niet toe om hem bij het privébanket te betrekken en na wat gekibbel bood Kamtsa bar Kamtsa aan om het hele feestmaal van alle genodigden te betalen als hij mocht blijven. Maar de gastheer zei nee en hij nam hem bij zijn kleren en begeleidde hem naar buiten. Eigenlijk wierp hij hem eruit. En daarom werd de Bejt Hamiqdasj vernietigd.
Onder de afbeeldingen stond een in grote letters dat de Bejt Hamiqdasj was vernietigd vanwege sinat chinam. Met andere woorden, deze twee verhalen werden gelijkgesteld. Ze probeerden te zeggen dat, omdat Kamtsa bar Kamtsa werd uitgeworpen, dit sinat chinam was. Dat zou het voorbeeld van de grondeloze haat zijn die in Jeroesjalajiem heerste. En daardoor zou er een kettingreactie ontstaan die uiteindelijk naar het crematorium in Hitlerland leidde.
Dit is echt wat de meeste mensen denken.
Volgens Rav Miller is dit een verschrikkelijke misvatting! Het is laster op het Joodse volk! Een verschrikkelijke fout!
Allereerst, wie was Kamtsa bar Kamtsa?
Wie was dit persoon?
Josephus, in zijn Vita – dat is zijn eigen levensverhaal – vertelt dat Kamtsa bar Kamtsa, een Herodiaan was. Wat betekent dat hij een rasja - slecht mens- was. Hij was een lid van de kliek uit het huis van Herodes. En het huis van Herodes, de Herodianen, waren onze vijanden. Zij waren onze bittere vijanden. Wij hadden talloze tsarot - problemen - door hen, legt Rav Miller uit.
Nu vertelt de Gemara ons dat deze gastheer chachamiem aan zijn feesttafel had. Hij maakte een privé se’oedah - feestmaaltijd - voor de chachamiem. Ook weten wij dat נקיי הדעת שבירושלים לא היו יושבים אלא אם כן יודעים עם מי היו יושבים – de zuiver denkende chachamiem van Jeroesjalajiem nooit zomaar bij een maaltijd aanschoven, tenzij zij wisten wie er aanwezig was. Het was een principe van hen. Ze geloofden niet in het zitten in een mosjav leitsiem [Tehilliem 1 en Tehilliem 26] . En soms kan er één persoon zijn, een leits, die alles kan bederven. Zo’n ondoordacht persoon die veel te gemakkelijk praat en gevoelige uitspraken doet, kan de hele sfeer verpesten. Dus de נקיי הדעת שבירושלים, mensen wiens geest zuiver was, zouden alleen omgaan met andere zuiver denkende mensen. Echter, zij zouden niet onbeleefd zijn tegen anderen. Ze lieten niet zien dat ze afstandelijk waren, maar ze maakten het hun zaak om niet in de buurt te zijn van verkeerde mensen.
Nu, deze gastheer nodigde de chachamiem uit. In de Gemara staat dat alle chachamiem er waren. En wie stapt binnen? Niemand minder dan Kamtsa bar Kamtsa die als lid van de Herodiaanse kliek een vijand van de chachamiem was. Hij was een moser, een informant en hij was erg opgetogen dat hij ogenschijnlijk voor de feestmaal was uitgenodigd. Dit omdat hij de kans kreeg te zitten bij en luisteren naar de beraadslaging van de chachamiem, zodat hij achter hun plannen kon komen. Dit zou zijn kans zijn, want normaliter zou hij nooit achter de plannen kunnen omdat de chachamiem nooit in het openbaar over dingen zouden praten.
Maar hier werd een fout gemaakt en Kamtsa bar Kamtsa haastte zich om zijn kans te pakken zodat hij alle informatie naar de Herodiaanse kliek kon doorgeven. Dus de gastheer zat nu in een dilemma. Wat kon hij doen? Of hij kon al zijn gasten wegsturen of hij kon deze informant, deze rasja, wegsturen.
Nu moet je begrijpen dat de Torah heel rechtvaardig is. De Gemara is buitengewoon eerlijk, zegt Rav Miller. Wat deed Kamtsa bar Kamtsa vervolgens uit wraak toen hij van het feestmaal werd verwijderd? Hij ging naar de Romeinen en vertelde hen dat de Joden tegen hen in opstand wilden komen. Dat is het ergste wat je kunt zeggen. Het is alsof je een vonk in dynamiet gooit. De Romeinen waren bang voor een opstand en ieder klein teken van opstand werd zeer wreed bestraft. Dus deze man - Kamtsa bar Kamtsa - was een vijand van de Joden. Hij was degene waardoor de problemen begonnen.
En toch, toen deze gastheer opstond en hij Kamtsa bar Kamtsa naar buiten leidde, zeiden onze wijzen dat het verkeerd was. Dit was een zonde.
Hoe kan dit nou een zonde zijn?
Dat is veel te moeilijk voor ons om dit te begrijpen. Wat zouden we doen?! Anders zou Kamtsa bar Kamtsa daar zitten en zouden de chachamiem geen woord zeggen. De hele avond zou bedorven zijn. Je kon je mond niet opendoen met deze informant om je heen. En toch is dit het oordeel van de Gemara eerlijk en streng. De Gemrara zegt dat dit de vernietiging van Jeroesjalajiem heeft veroorzaakt.
Het betekent niet dat dit echt een zonde was. Het was de oorzaak. Jeroesjalajiem zou hoe dan ook vernietigd worden. Maar toen Hasjem een manier zocht om het vuur aan te aansteken, koos hij dit als de aansteker. Het was een poëtische gerechtigheid. Het was niet de gebeurtenis van Kamtsa bar Kamtsa dat de Choerban veroorzaakte. Het was slechts een vonk die het vuur aanwakkerde.
Hierdoor werd Jeroesjalajiem niet vernietigd. Hasjem had volgens de Gemara al veertig jaar eerder besloten om Jeroesjalajiem te vernietigen. Hij wachtte op een kans en maakte van deze gelegenheid gebruik om ons een les te leren.
We begrijpen die les nog steeds niet. Het is veel te moeilijk voor ons om het te begrijpen. De Gemara gebruikt een vergrootglas en het kleinste ding wordt vergroot alsof het een zonde is. Je had hem niet moeten uitwerpen; je had de avond niet moeten verpesten. En alle chachamiem hadden daar gewoon in stilte moeten zitten en dat was alles. Het feestmaal moest ook niet geannuleerd worden. Zonde van al dat eten.. Er waren in die tijd namelijk geen koelkasten en het was een dure feestmaal. Maar zet een man ondanks dat niet te schande. En daarom werd deze poëtische les gebruikt - om de mensen een lesje te leren. Je had hem niet in verlegenheid moeten brengen.
Wat betekende die sinat chinam, die grondeloze haat die de choerban veroorzaakte? In de Gemara staat dat grondeloze haat de vernietiging veroorzaakte. Heel veel Joden denken dat het betekent dat de Joden onderling elkaar haatten, dat frume Joden elkaar [ook] onderling haatten. Men denkt dat het hele volk in die tijd allemaal uit Joden bestond die talmidej chachamiem waren die allemaal erg druk bezig waren elkaar te haten. En daarom werd de Bejt Hamiqdasj vernietigd! |
| 1 | 2 » |
|
|