Angst is iets waar we allemaal op een of ander manier mee worstelen. Angst weerhoudt je ervan om kalm te zijn, in het moment te blijven en goede beslissingen te nemen. Het vertroebelt jouw geest en jouw oordeel. Als je bang en angstig bent, ben je niet opmerkzaam. je bent niet in staat om het beste uit jezelf te halen. Je kunt niet trouw zijn aan wie je werkelijk bent. Hoe kan je van je angst afkomen, hoe kun je je angsten verhelpen? Is het zelfs mogelijk angst te corrigeren en deze te verheffen?
Rabbi Nachman leert in Likutei Moharan dat persoonlijk tefillah, gebed, jou geneest van jouw angsten. Teffilot, gebeden, in het bijzonder dienen om te proberen een dagelijkse verantwoording van jouw daden te maken. Hoe verhef jij je angst naar het verheven bron [van angsten]? Wat is deze bron van angsten? De verheven bron van angst is jirat sjamajiem - ontzag voor de Hemel en je verheft angst weer naar zijn oorspronkelijke bron middels Din oordeel.
In het derde hoofdstuk Hoe staat het Jodendom tegenover mindfulness? leerden dat het fundamentele verschil tussen seculiere mindfulness en jisjoev hada’at het wel of geen oordeel hebben over jouw gevoelens. Dus het verschil zit in oordelen van gedachten en gevoelens. Beide vormen van mindfulness observeren, maar wat er met de gedachten en gevoelens gedaan wordt is anders. Bij seculier is accepterend en het Jodendom helpt je werken aan bepaalde gevoelens en gedachten die halachisch niet toegestaan zijn.
Dus wanneer jij je hart voor Hasjem uitstort en jouw eigen acties beoordeelt, en wel op ieder gebied van het leven, dan ben je op een gegeven moment in staat om al jouw angsten te bestrijden en de angsten in hun gevallen staat weer te herstellen naar jirat sjamajiem.
We hebben in onze ziel van nature een eigenschap van enige vorm van angst. Wanneer we echter bang zijn voor andere mensen of voor iets dat ons zou kunnen overkomen, dan is onze natuurlijke, gezonde angst en dus onze ontzag voor de hemel [jirat sjamajiem] gevallen. Rabbi Nachman legt uit dat wanneer jij je niet probeert jezelf verantwoordelijk te stellen voor jouw eigen daden, niet om vergeving vraagt bij Hasjem en eventueel ook aan degene die je verkeerd hebt behandeld, dan zal jij vanuit Sjamajiem, de Hemel, worden beoordeeld. Dat oordeel is 'gekleed' in iets wat jou op een zeker moment overkomt of in het hebben van een interactie tussen jou en een ander. Het kan iemand zijn die tegen je schreeuwt in de winkel, bij de bank, enzovoorts. In alles wat jou overkomt zit een boodschap. Echter, wanneer mensen zichzelf beoordelen en ze maken op een liefdevolle wijze [in hoofdstuk 4 noemden wij het met ‘een meelevende houding’] een balans op van hun daden, dan wordt het oordeel veel milder en soms wordt het helemaal geëlimineerd. Wanneer je door zelfreflectie zorgt dat je door Hasjem niet wakker gemaakt hoeft te worden om dan pas naar jouw eigen handelen te kijken, dan hoeven we volgens rabbi Nachman nergen bang voor te zijn. Want het vonnis is dan nietig verklaard. Ditzelfde leerden we dat ook in ons artikel “Het tijdperk van angst, het klimaat van de komst van de Mosjiach” [Incl de sjioer van Rabbi Anava “Stop worrying”]. Dit is de manier hoe we angst kunnen corrigeren en verheffen [Likutei Moharan, 15e instructie, deel één].
In persoonlijk tefillah [hitbodedoet] vinden we genezing van onze [letterlijk] gevallen angsten [wat nogmaals de oorsprong heeft in jirat sjamajiem, ontzag voor de Hemel, dus ontzag voor Hasjem]. We zien aan deze lering dat de genezing in zekere zin best eenvoudig is, maar het kost best wat tijd en inzet. Beetje bij beetje kan jij je angst verheffen tot ware kennis en dat is bewust zijn dat Hasjem ons ziet en ons op een liefdevolle manier ons helpt onszelf te verbeteren en te corrigeren. Je kan met deze vorm van avodah [werk, dienstbaarheid tot Hasjem] beginnen om jouw gevallen angsten terug te brengen naar Hasjem. Dit doe je door simpelweg elke dag in persoonlijk gebed. Daarin vertel je Hem waar je bang voor bent, maar ook waarom je daar specifiek bang voor bent. Deze vorm van tefillah maakt deel uit van de dagelijkse balans opmaking die rabbi Nachman [ook Rabbenoe Jonah] ons heeft geleerd. Je moet eerlijk tegen Hasjem zeggen waar je bang voor bent en Hem om hulp vragen. Ook kan je alles aan Hem vertellen wat jou dwars zit en Hem vragen je te genezen van jouw uiteenlopende angsten en zorgen.
Een ander hulpmiddel wordt door Reb Nosson onthult in een brief aan zijn zoon. Deze is gepubliceerd in het boek Healing Leaves. Hij zegt dat wij niet te veel moeten nadenken over onze angsten. We bezitten namelijk de kracht om ons op iets positievers te concentreren.
“Laat je jezelf niet te veel achter verdriet aanjagen. Leer jezelf [aan] om je niet op je verdriet te concentreren, maar verwijder het [verdriet] uit je hart. Vooral de onnodige angsten en het verdriet dat je hebt doormaakt, is dwaasheid! Het belangrijkste is om ze uit je hart te verwijderen. Zet een blij gezicht op en doe alsof je gelukkig [simcha, gaan we in het volgende artikel over jisjoev hada’at uitgebreider bespreken] bent. Door dit advies word je uiteindelijk ook echt gelukkig. Probeer zoveel mogelijk geen tijd te besteden aan verdrietige en angstige gedachten. Ieder mens heeft de vrije keuze om zich van dit soort gedachten af te leiden. Als je jezelf van ze afleidt, zullen ze verdwijnen” [Brief 121].
Kortom: laat het enige moment op de dag jouw hitbodedoet zijn naar Hasjem waar jij nadenkt en uit over jouw angsten. Verhef deze naar ware jirat sjamajiem.
