 Het Jodendom is er niet op uit om het leven moeilijk en lastig te maken. Strenge regels zorgen ervoor dat mensen – man of vrouw – niet in een moeilijk parket raken waardoor er zeer onaangename situaties ontstaan waardoor ook veel onschuldige slachtoffers vallen.
Wij werden in het verleden nogal eens uitgelachen over onze – in de ogen van vele verlichte geesten – strenge regels op het gebied van tseniut – ingetogenheid en zedelijkheid. Inmiddels is de wereld er - na de hekje-Metoo beweging - ook achtergekomen dat overtreding van deze regels de wereld op zijn grondvesten heeft doen schudden, helaas inclusief ook religieuze instituten.
Wij leven in een promiscue maatschappij waar het in acht nemen van de afstandsregels als ‘overdreven’ worden ervaren. Met COVID 19 zijn we inmiddels aan afstand houden gewend. De afstandsregels gelden zowel voor mannen als vrouwen en leiden tot een bepaald niveau van ‘kedoesja’ (heiligheid). In de Tora staat: 'Gij zult uzelf heiligen en gij zult heilig zijn' (Wajikra 20:7).
Als men zichzelf een beetje heiligt, leidt dit tot meer heiliging. Als wij onszelf hier op aarde heiligen worden we hierin van Boven geholpen. Als wij onszelf heiligen in deze wereld, komen we ook op een hoger niveau in de Komende Wereld.
Heiligheid wordt door de Tora van ons geëist. Heiligheid heeft te maken met trouw. Trouw aan de heiligheid van het huwelijkse leven maar ook trouw aan onze eigen principes. Trouw aan onze joodse principes en uiteindelijk ook aan onze aanhankelijkheid aan HaSjeem (G’d) omdat onze relatie tot het Opperwezen ook wel – in overdrachtelijke zin - omschreven wordt als een relatie tussen man en vrouw. Waarbij trouw van essentiële betekenis is.
Staren is verboden
Het gaat tegenwoordig zelfs zo ver dat mij een bekende Maamar Chazal (uitspraak van de Geleerden uit de Talmoed) te binnen schoot – ‘wanneer de omgeving bepaalde mitswot (geboden uit het Jodendom) naleeft, doen ze dat heel streng’ (parafrase) - toen ik afgelopen week in de Londense Underground reed. Mijn halachische oog viel onwillekeurig op een rode affiche met de tekst ‘Staren met sexuele intenties is verboden – u kunt dit melden op telefoonnummer xyz’.
Ook dit stamt uit de woorden van de Talmoed en Maimonides maar dat de Engelsen dit zo streng handhaafden, had ik niet vermoed.
De menselijke natuur
De Rambam zegt het volgende over de menselijke natuur (Isoeree Bia 22:18 ev.)
רמב"ם הלכות איסורי ביאה פרק כב
הלכה יח
אין לך דבר בכל התורה כולה שהוא קשה לרוב העם לפרוש אלא מן העריות והביאות האסורות, אמרו חכמים בשעה שנצטוו ישראל על העריות בכו וקבלו מצוה זו בתרעומות ובכיה שנאמר בוכה
למשפחותיו על עסקי משפחות.
הלכה יט
ואמרו חכמים גזל ועריות נפשו של אדם מתאוה להן ומחמדתן, ואין אתה מוצא קהל בכל זמן וזמן שאין בהן פרוצין בעריות וביאות אסורות, [ועוד] אמרו חכמים רוב בגזל מיעוט בעריות והכל באבק לשון הרע.
הלכה כ
לפיכך ראוי לו לאדם לכוף יצרו בדבר זה ולהרגיל עצמו בקדושה יתירה ובמחשבה טהורה ובדעה נכונה כדי להנצל מהן, ויזהר מן הייחוד שהוא הגורם הגדול, גדולי החכמים היו אומרים לתלמידיהם הזהרו בי מפני בתי הזהרו בי מפני כלתי, כדי ללמד לתלמידיהם שלא יתביישו מדבר זה ויתרחקו מן הייחוד.
הלכה כא
וכן ינהוג להתרחק מן השחוק ומן השכרות ומדברי עגבים שאלו גורמין גדולים והם מעלות של עריות, ולא ישב בלא אשה שמנהג זה גורם לטהרה יתירה, גדולה מכל זאת אמרו יפנה עצמו ומחשבתו לדברי תורה וירחיב דעתו בחכמה שאין מחשבת עריות מתגברת אלא בלב פנוי מן החכמה, ובחכמה הוא אומר אילת אהבים ויעלת חן דדיה ירווך בכל עת באהבתה תשגה תמיד. סליקו להו הלכות איסורי ביאה בס"ד.
"Niets in de Tora is voor de meerderheid van de mensen zo moeilijk te vermijden als Arajot (incest) en verboden relaties. De Wijzen zeiden dat toen Klal Jisraeel (het joodse volk) het verbod van Arajot kreeg opgedragen, zij huilden. Zij aanvaardden de mitswa onder geklaag en met tranen, zoals er staat: 'zij huilden over hun families' - dat wil zeggen, over familiezaken (incest en andere verboden relaties).
Verder zeiden de Wijzen: "De mens hunkert naar diefstal en Arajot (incest etc.). Men vindt in geen enkele generatie een gemeenschap waarin er geen mensen zijn die de wetten van Arajot en verboden relaties overtreden“.
Bovendien hebben de Wijzen gezegd: "De meerderheid is schuldig aan diefstal, de minderheid aan Arajot, en allen zijn schuldig aan Awak Lasjon Hara (minimale kwaadsprekerij). Daarom is het gepast voor een ieder om zijn neiging in deze zaken te bedwingen. Men moet zich trainen om zich met uiterste reinheid, een zuivere geest en een juiste gemoedstoestand netjes en voorkomend te gedragen, om zich van deze misstanden ver te houden”.
"Men moet voorzichtig zijn met Jichoed (het verbod om zich met een vreemde vrouw of man af te zonderen), want dat is de grootste oorzaak (van ontucht). De grote Wijzen plachten tegen hun leerlingen te zeggen: 'Laat mij oppassen met mijn dochter, laat mij voorzichtig zijn met mijn schoondochter,' om hun studenten te leren dat zij zich in deze zaak niet moeten schamen om zich zo van Jichoed te distantiëren."
Eindelijk ziet onze omgeving in, dat woorden van de Tora een goede basis vormen voor een gezonde maatschappij.
©Opperrabbijn Evers 2022 |