| Jakob getrouwd met twee zusters? Incest? |
| Publicatiedatum: woensdag 07 december 2022 |
Auteur: Opperrabbijn Evers | 751 keer gelezen |
|
|
| Opperrabbijn R. Evers, Huwelijk, Noachieden » |
|
|
 We lezen in de Tora (Gen. 32:7-11): “Toen werd Jakob erg bevreesd en het benauwde hem. Hij verdeelde de mensen die bij hem waren, het kleinvee, de runderen en de kamelen in twee kampen, want hij zei: Als Ezau bij het ene kamp aankomt en het verslaat, dan kan het overgebleven kamp ontkomen.(…) Ik ben te onbeduidend voor al de blijken van goedertierenheid en al de trouw die U Uw dienaar bewezen hebt. Immers, slechts met mijn staf ben ik de Jordaan hier overgestoken en nu ben ik tot twee kampen uitgegroeid! Red mij toch uit de hand van mijn broer, uit de hand van Ezau; want ik ben bevreesd voor hem; anders zal hij komen en mij en de moeders samen met hun kinderen neerslaan!“.
Waarom was Jakob bang?
Jakob vreesde Ezau omdat hij op hem afkwam met 400 soldaten. Ezau had nog een appeltje te schillen met Jakob vanwege de verkleedpartij en de zegeningen van Izak, die hij van Ezau had afgenomen, hoewel Jakob die 50 jaar eerder wel van hem gekocht had.
Maar als een heilig man als Jakob ergens bang voor is, moet Ezau ook in geestelijke en religieuze zin iets goeds hebben gehad. Ezau heeft inderdaad het gebod van de ouders eren beter vervuld dan Jakob. Hij woonde ook langer dan Jakob in het heilige land. Jakob was op aandrang van zijn ouders naar Haran vertrokken. Dit was ook een uiting van eerbied voor zijn ouders maar dat was alleen door absentie. Ezau was aktiever.
Bastaarden?
Jakob was ook nog eens met twee zusters getrouwd. Dit wordt strikt door de Tora verboden. De joodse traditie wil, dat onze Aartsvaderen en -moederen de hele Tora al uitvoerden voordat deze daadwerkelijk gegeven werd. Eigenlijk is het zo, dat kinderen uit de tweede relatie bastaarden zouden moeten zijn en dat is niet iets waarop de stamvaders, de kinderen van Jakob zaten te wachten. Hoe kon Jakob dit risico nemen?
Drie antwoorden
Hierop worden drie antwoorden gegeven. Het eerste antwoord luidt, dat onze Aartsouders de Tora alleen in Israël hielden. Israël is het heilige land en daar moeten we perfect zijn, ook als de Tora nog niet gegeven was. Jakob trouwde met de zussen Lea en Rachel in Haran (Syrië). Daarom stierf Rachel ook op de grens van Israël en het buitenland.
Noachidische geboden tegenover die uit de Tora
Volgens een tweede uitleg moeten we onze aandacht richten op de twee rechtssystemen, die er in de wereld bestaan. Het eerste rechtssysteem was het Noachidische. Volgens de Noachidische voorschriften mag men gerust met twee zusters trouwen. Maar het is volgens het Noachidische rechtssysteem geboden je beloften na te komen. Net zoals dit was in het wat verouderde Nederlandse recht: ‘een afspraak strekt partijen tot wet’. Jakob had Rachel beloofd te trouwen. Dat moest hij zeker nakomen. Niet met twee zusters trouwen is een voorschrift uit de Tora. Het is logisch dat wanneer er tegenstrijdigheid bestaat tussen het Tora rechtssysteem en het rechtssysteem van Noach, het rechtssysteem van Noach moet voorgaan. Dat was al aan de mensheid gegeven in de tijd van Noach. De Tora was nog niet gegeven. Daarom ging voor Jakob de trouwbelofte aan Rachel voor boven het verbod om twee zusters te huwen.
Eigen interpretatie van de Tora
Een derde verklaring wil, dat onze Aartsouders de hele Tora al voordat ze gegeven werd, gehouden hebben maar ze hadden het recht het te interpreteren. Bij de opdrachten van de joodse koning staat in de Tora, dat hij niet te veel vrouwen mag trouwen opdat hij niet hoogmoedig wordt. Koning Salomo dacht dat hij met 700 vrouwen en 300 bijvrouwen kon trouwen zonder hoogmoedig te worden. Maar op het einde van zijn leven liep het mis. Nadat de Tora gegeven is moeten we alles houden zoals het in de Tora staat. Voor niemand geldt een uitzondering. Maar voordat de Tora gegeven werd, was het mogelijk op eigen gezag de ge- en verboden te interpreteren en naar eigen inzicht uit te voeren.
Ratio van de wet
Een van de redenen waarom het verboden is met twee zusters te trouwen, is het voorkomen van rivaliteit en jaloezie. Jakob meende dat de zusters Lea en Rachel zo op elkaar gesteld waren, dat hij hier geen rekening mee hoefde te houden. Dat bleek al bij het huwelijk. Rachel als chronologisch de tweede in het huwelijk was zo lief en goed voor haar zuster, dat ze zelfs bereid was de eerste huwelijksnacht aan Lea af te staan, met de wachtwoorden. Zelfs als we zouden denken dat dit in een opwelling van goedheid gebeurde maar niet lang zou standhouden, zien we bij de episode van de liefdesappelen dat Rachel zonder dat er een klacht over haar lippen kwam haar nacht met Jakob afstond. Rachel werd nooit boos op Lea en had kennelijk het besluit genomen nooit ruzie met haar te maken.
Langdurige liefde en verdraagzaamheid
Nachmanides gaat nog een stapje verder. Normaliter zouden de kinderen van de tweede zuster in het huwelijk bastaarden moeten zijn met alle vreselijke gevolgen van dien. Minimaal twee van de stamvaders, zonen van Jakob, zouden dan bastaarden geworden zijn. Maar dat gebeurde niet. Want Rachel was zo goed van aard dat zij en Lea nooit onenigheid kregen. Jakob werd daar pas voor de volle honderd procent van overtuigd na de episode van de liefdesappelen. En inderdaad. Rachels schoot werd vlak daarna geopend. Misschien was dit wel de reden voor haar onvruchtbaarheid. Pas na lange jaren van liefde en tolerantie voor haar zuster Lea kreeg zij kinderen, die zeker – volgens de ratio van de wet – geen mamzeriem zullen zijn.
|
|
|