 Dit artikel is een verslaglegging van de sjioer "Cheroeviem" van Rabbijn professor Efraim Sprecher, Diaspora Jesjive Jeroesjalajiem op 11 Adar I 5768 (17 februari 2008) aan de The Orthodox Union Jeroesjalajiem. Verslaglegging: Shoresh 11 Adar I 5768, Israël.
Deze sjioer is in gedachtenis van de moeder van de verslaglegger en leerling van de rabbijn.
Arbanel leert ons dat de Misjkan een model van de universum is. De menora staat voor de zon, de kior - wasbekkens - staan voor de oceanen. De tafel met troonbroden staat parallel met het voedselaanbod van de wereld. De gouden altaar staat voor de bloemen en aroma's van de natuur en de stenen altaar staat voor de aardbol. De deksel staat voor de hemelen en de ‘Aron (Ark) staat voor de Tora. Waar staan de Cheroebiem, die op de ‘Arongeplaatst staan, nu voor?
Wanneer je de Misjkan bestudeert, bestudeer je de wereld. Je komt dan vanzelf op de vraag waarom Hasjem überhaupt engelen - dienaars - geschapen heeft, terwijl Hij niets en niemand nodig heeft. Volgens RaMBaM is de karma van het Jodendom het geloof in het bestaan van engelen. In deze principe staan de Cheroeviem centraal. In Bereesjiet 3:24 staat: Wajĝeresj ‘et-ha'adam wajasjken miqedem leĝan-‘eden ‘et-hakeroeviem we'et lahat hacherev hamithapechet lisjmor ‘et-derech ‘ets hachajjiem...en verdreef de mens, Hij plaatste aan het oosten van Gan Eden de Cheroeviem en de altijd flakkerende draaiende zwaard, om de weg naar de Boom des Levens te bewaken... In Rasji's commentaar op deze pasoek, leert hij ons dat deze Cheroeviem in deze pasoek melechej chabalah worden genoemd, engelen van terreur. Dit is vreemd, omdat in parasjot over de Misjkan de Cheroeviem malachej kodesj worden genoemd, heilige engelen. Waarom deze ogenschijnlijke tegenstrijdigheid? Wanneer wij ons richten volgens de inhoud van de ‘Aron, de Tora, dan zijn de Cheroeviem malachej kodesj. Zodra wij de Tora negeren, dan zijn zij malachej chabalah. Hun manifestatie hangt geheel van ons gedrag af. Wij creëren dus onze eigen hemel en hel. Hasjem schiep deze wereld als een podium waar wij vervolgens onze eigen Olam Haba kunnen creëren. Precies zoals we leren in parasja Ki Sisa. Daarin leren wij dat wij door onze Sjabbes te houden onze eigen eeuwige Sjabbes is het Olam Haba creëren.
De reden waarom engelen bestaan - zegt RaMBaM - is te leren te focussen op het Olam Haba, het hiernamaals. De Kohen Haĝadol betreedt in zijn witte kleding tijdens Jom Kippoer het Heilige der Heilige, Kodesj Hakedasjiem, door langs de Paroches, het Gordijn, te gaan om een ontmoeting met de Cheroeviem te hebben. De Zohar leert dat hierin een parabel met ons sterven ligt.
Wanneer wij sterven, krijgen wij dezelfde witte kleren als de Kohen Haĝadol aan. Wij betreden Gan Eden, doordat de Paroches verdwenen is en tijdens het betreden van het volgend leven, worden wij door de Cheroeviem begroet. Jouw sterfte is eigenlijk jouw persoonlijke Jom Kippoer. De reden waarom Cheroeviem bestaan ligt in feite in de vers van Bereesjiet 3:24. Wij herhalen: Wajĝeresj ‘et-ha'adam wajasjken miqedem leĝan-‘eden ‘et-hakeroeviem we'et lahat hacherev hamithapechet lisjmor ‘et-derech ‘ets hachajjiem...en verdreef de mens, Hij plaatste aan het oosten van Gan Eden de Cheroeviem en de altijd flakkerende draaiende zwaard, om de weg naar de Boom des Levens te bewaken...
Cherev is zwaard. Een zwaard staat symbool voor de dood. De weg terug naar Gan Eden gaat door middel van de dood. Lahat staat volgens de Gemorra in relatie met illusie. Dood is dus niets meer dan een illusie. Dood (lahat) is slechts een instrument om de mens terug te brengen naar de Boom des Levens: ‘Ets hachajjiem.
Dit wetende, wat is de reden van het bestaan van de Cheroeviem?
De Kohen haĝadol staat eerst in de Hakodesj (de Heilige) die door de Paroches gescheiden van de Kodesj Hakedasjiem(Heilige der Heilige)wordt. Hakodesj symboliseert de Olam hazeh, deze wereld. Kodesj Hakedasjiem symboliseert de Olam Haba. De Paroches scheidt de ene wereld met die van de andere. Als je leeft volgens de inhoud van de ‘Aron (de Tora), dan zullen de Cheroeviem, zodra je sterft en Gan Eden wilt betreden, als malachej kodesj, heilige engelen begeleiden. Maar als je opzettelijk de Tora verbreekt, zullen zij als malachej chabalah, engelen van terreur begeleiden. Vandaar dat je volgens RaMBaM als Jood wel in engelen móet geloven. De reden is dat je door iedere mitswe die je doet, een engel creëert. De Misjnah leert zodra je sterft, heb je - naar gelang het aantal mitswot je hebt vervuld - een hoop engelen om je heen verzameld, die voor jou in jouw dood vechten. Wat je ook doet, je creëert dus spirituele identiteiten. Al onze acties gelden. RaMBaM leert dat wanneer je in engelen gelooft inherent staat met het geloof in s'jar we'onesj (beloning en straf) gelooft.
De dood is dus een illusie dat ons terug moet brengen naar de ‘Ets hachajjiem. De ‘Ets hachajjiem geeft altijd vruchten af. De Levende Tora wordt als de ‘Ets hachajjiem gezien. Dit staat in betekenis van het einde van de pasoek: lisjmor ‘et-derech ‘ets hachajjiem. Chofeets Chajiem leert dat wij in staat zijn 200 woorden per minuut te spreken. Aangezien het feit dat Torastudie, met name tijdens Sjabbes, een enorme mitswe is, kunnen wij hierdoor 200 engelen per minuut creëren die ons door onze dood heen zullen helpen. Iedereen zondigt en creëert "duivels". Middels Tesjoevah - terug/inkeer - verdwijnen deze "duivels". De kracht van Tesjoeva is vervolgens in staat deze duivels om te zetten in engelen. Wanneer je voor ‘Erev sjabbes jouw Sjmonee Esree goed dawnent waarin je Hasjem voor de Sjabbes eert, dan creëer je ook nog eens voor jezelf engelen die je tijdens de Sjabbes jou begeleiden. Met die wetenschap is de Sjabbeslied "Sjalom ‘Alejchem" ontstaan, Daarnaast is de Kiddoesj op ‘Erev Sjabbes als een kleine Jom Kippoer. Hoe duidelijk is het dat de Sjabbes zo heilig is.
Dit allemaal geleerd te hebben willen wij weten of - naast de twee pasoekiem waarin de Chevoeriem zowel als malachej chabalah als malachej kodesj genoemd worden, - de Tora het creëren van je eigen engelen ondersteunt. De Akeidah is een verwijzing. Hasjem gaf Avraham de opdracht Jitschak te offeren. Het was niet Hasjem die Avraham tegen hield, maar een engel. Waarom? Hasjem stuurde geen engel, maar doordat Avraham in staat was de mitswe van het offeren van Jitschak een invulling te geven, creëerde hij middels de kracht van de mitswe de engel. Vervolgens zag hij een ram en offerde deze in de plaats van Jitschak. Dit was de tweede mitswe die een tweede engel die in Bereesjiet 22:15 verscheen. De Hebreeuwse tekst vermeld het woordje sjeniet; tweede. "Nogmaals" is daarvan slechts een verbastering (!).
En hoe zit het tot slot met de gojiem? Keep the seven and go to heaven. Met andere woorden: het principe over de Cheroeviem geldt ook voor hen!
©Rabbi prof. Efraim Sprecher 2008 |