©Devorah 2008

Er bestaat een interessante Talmoedische traktaat in Sjabbat 23 dat zegt: "iemand die voorzichtig met de Chanoekalichten omgaat, zal kinderen krijgen die Talmidei Chachamiem (Geleerden) zullen worden". Rasji verklaart dat deze merkwaardige passage refereert naar Mislei/Spr. 6 waarin geschreven staat dat "een kandelaar is een mitswe en de Tora is licht". De  basisgedachte van de mitswes van de kandelaren van de Sjabbes en Chanoeka zal het licht van de Tora doen komen. Deze uitleg geeft niet een gehele verklaring. We zullen hier op terugkomen.

Sommige geboden van Chanoeka zijn enigszins vreemd. Zelfs een arm persoon is verplicht een Chanoekalicht te branden, al zou hij van deur tot deur moeten lopen om geld bij elkaar te bedelen om zo aan de olie te kunnen komen. Dan wordt er gevraagd wanneer een persoon alleen de aankoop van wijn voor de Sjabbatkiddoesj of de olie voor zijn Chanoekka kan veroorloven, wat moet hij aanschaffen? Het antwoord is dat hij de olie voor de Chanoeka moet kopen. Waarom wordt er zo'n enorme nadruk op het verlichten van de Chanoekalicht gelegd? Waarom heeft deze eenvoudige mitswe voorrang op het kopen van Kiddoesjwijn? Hoe kan zijn dat het volgen van deze mitswe, in zekere zin, een garantie kan zijn dat wij waardige en geleerden kinderen zullen voortbrengen?

Om deze vragen te kunnen beantwoorden, moeten wij de simpele realiteit onder ogen nemen. Lichten branden uit. Het was een wonder dat de olie voor langer dan een week bleef branden. De Menorah van de Bejt Hamiqdasj moest dagelijks onderhouden - en de olie moest dagelijks bijgevuld worden.  De mitswe van de Chanoeka is zo belangrijk omdat het ons herinnert aan het elementaire feit van het leven: voortdurend moeten wij brandstof bieden om zo onze verwachtte lichtjes te kunnen laten branden. En dit feit is ook met het Licht van de Tora, omdat alles wat in de fysieke wereld geldt, geldt ook voor de spirituele wereld. Chanoeka leert dat op het gebied van spiritualiteit er geen status quo heerst. Als wij ons geestelijk niet bevorderen, dan zitten wij automatisch in een regressie. Dat is wat Sjlomo Hamalech in Mislei bedoelde: " ‘Adam nar Hasjem nesjamot... de kaars van Hasjem zijn de zielen van de mens". De ziel is net als een kaars dat met olie bijgevuld moeten worden om zo constant licht te kunnen blijven geven.

De G'ddelijke ziel heeft constant het licht van de Tora nodig.  

Chanoeka herinnert ons om de kandelaren te belichten, het herinnert ons dat we betrokken moeten zijn in de dagelijkse beslommeringen van de geest. Daarom leert de Talmoed ons dat wanneer wij met alle betrokkenheid de mitswe van de Chanoeka uitvoeren, dan zullen onze kinderen geleerden, waardevolle Joden worden. En misschien is de uitleg nu wel duidelijk, omdat wij nu begrijpen dat onze kinderen zich de betekenis van de voortdurende toewijding tot Tora zullen herinneren. Een kandelaar is een mitswe en de Tora is licht. Zoals Rasji verklaart: op het fundament van de mitswe van de kaarsen van Sjabbes en Chanoeka, komt het licht van de Tora voortdurend in onze huizen binnen. Door deze zeer elementaire mitswe - het verlichten van de kaarsen - komen wij tot besef komen dat wij een constante benzinestation van spiritualiteit en mitswes nodige hebben.

Chanoek is gerelateerd aan chinoech -  het is nooit te laat om te leren.

©Rabbi prof. Efrayim Sprecher 2009