We beginnen met een periode dat de Dagen van Ontzag worden genoemd; de Hajamiem Hanoraiem. Wat is de betekenis van de term 'ontzag'? Enerzijds betekent het iets vreselijks: ajom wenora. Anderzijds heeft het Amerikaans hier 'awesome' [ontzagwekkend] van gemaakt, wat iets geweldig en iets fantastisch aanduidt.
Wat is nu de werkelijke betekenis?

Omdat de term 'Dagen van Ontzag' net als de term Rosj Hasjana niet in de Tora voorkomt, is het nuttig te weten hoe 'nora' wordt gebruikt. De eerste en meest bekende verhaal waar de term 'nora' wordt gebuikt is de droom van Ja'aqov. Toen hij wakker werd nadat hij G'd had gezien, was hij gevuld met ontzag en zegt: "Hoe ontzagwekkend – nora - is deze plaats! Dit is niets anders dan de verblijfplaats van G'd en dit is de poort naar de hemel." Ja'aqov was niet echt bang, want daar had hij ook geen reden toe omdat G'd beloofd had over hem te waken en voor hem te zorgen.

Ook Jesasja had een ervaring met het zien van G'd. In die visioen hoorde hij de engelen "heilig, heilig, heilig! Hasjem Tseva'ot..." [6:3]. Deze twee vergelijkbare woorden - nora [ontzagwekkend] en kadosj [heilig] - lijken op elkaar en hebben een vergelijkbare betekenis. Bijvoorbeeld: "Zijn Naam is heilig en ontzagwekkend" [Ps. 111:9]. Deze beschrijving is uiteindelijk een van de belangrijkste onderdeel van het Sjmone Esre geworden.

Zoals het woord 'heilig' moeilijk te definiëren is, is het woord 'ontzagwekkend' ook moeilijk te beschrijven. Beide woorden proberen de aanwezigheid van het G'ddelijke te omvatten. Betreft Ja'aqov, hij was niet bang. Hij was eerder vol ontzag. Het was een verbazingwekkende en een geweldige ervaring. Vanuit deze ervaring zijn deze dagen - Jamiem Noraiem - de Dagen van Verwondering; de Ontzagwekkende Dagen. Dit is op een positieve wijze de ontzagwekkende aanwezigheid van het g'ddelijke te ervaren.

Ook kennen de Jamiem Noraiem een mate van dagen van vrees, want het zijn Dagen des Oordeels. De Misjna Rosj Hasjana 1:2 omschrijft G'd als een Bevelhebber die als Zijn troepen beoordeeld wanneer zij voor Hem langs paraderen, maar ook als schapen die een voor een voor de Herder langs lopen.

Deze eenvoudige beschrijving dat niet over angst of vrees gaat, wordt niet uitgebreid besproken. Dat element werd in de derde eeuw in de inleiding van de Zichronot [Herinneringen] van de Moesaf Rosj Hasjana Amida toegevoegd. "Alle wezens worden op deze dag verzocht om hen te herinneren aan leven en dood". Ook het lot 'van het zwaard en die voor vrede, die van honger en die van overvloed' van alle volkeren wordt dan bepaald.

Maar de werkelijke angstaanjagende beschrijving is te vinden in de pijoet "Oenetaneh Tokef". De dichter maakte gebruik van de Misjna en het gebed van de Rav, ontleend van de verschillende Bijbelse beschrijvingen van de Grote Dag van de definitieve uitspraak met oog op de jaarlijkse Dag des Oordeels: Rosj Hasjana.

Profeet Malechi noemde die dag "de grote en ontzagwekkende - nora - dag van G'd: [3:23]. En de dichter zegt: "Wij zullen heiligheid aan deze dag toe schijven, want het is ontzagwekkend - nora - en verschrikkelijk - ajom – dag”. Hij definieerde ontzagwekkend met iets angstvallig. Ook beschrijft hij dat alle schepselen, ook zijn engelen, gevuld zijn met vrees en beven voor deze dag, omdat er dan wordt vastgesteld die zal leven en wie zal sterven. De Kabbala beschrijft dit gevoel en emotie als jira' sjel 'ahavah, de liefdevolle vrees.

Dus, de Dag van Ontzag betekent ook de Gevreesde Dag. Toch moeten wij bedenken dat de belangrijkste verwijzing naar Rosj hasjana volgens de Geleerde Jom Hazikaron, de Dag der Herinnering, is. Dit is gebaseerd op Lev. 23:24 waarin 'zichron teroe'a' - het beste vertaald als een herinnering door het blazen van de sjofar - genoemd wordt. Dit geeft aan dat de sjofar er voor zorgt dat G'd Zich aan ons herinnert om zijn goede en g-ddelijke beloften na te komen die Hij aan onze voorouders en ons beloofd heeft, zoals G'd Sarah herinnerde en haar een zoon schonk, zoals G'd Noach herinnerde door hem en de menselijke beschaving te redden. Zo zal G'd ons herinneren door ons te zegenen en het goede te geven op deze Jamiem Noraiem, de Dagen van Vrees en de Ontzagwekkende Wonderlijke Dagen.

©Rabbi Efraim Sprecher 2011