Haar jongste zoon was getrouwd. Wat een genot om alle kinderen en schoonkinderen aan tafel te hebben op sjabbat. Wat een sfeer en wat een gezelligheid. Wat een lawaai. En toch stoorde haar iets. Al haar dochters en schoondochters lieten duidelijk van zich horen, alleen de jongste schoondochter was altijd stil, ze sprak nauwelijks.

De schoonmoeder vroeg zich weleens af of ze überhaupt kon spreken en of ze wel contact had met haar jongste zoon. Ze zag echter dat haar zoon toch wel met haar dochter fluisterde en ze begreep dus dat er wel iets van contact tussen beiden moest zijn. Haar andere dochters waren erg ingenomen met hun jongste (schoon)zus, maar, zo redeneerde moeder, dat is omdat zij als enige holt om de tafel af te ruimen.........

En toen werd moeder ziek. Een tumor in haar hoofd. Paniek, gigantische spanningen, goedaardig, kwaadaardig. De operatie, de uitslag. Het viel relatief bezien mee. Er was niets kwaadaardigs geconstateerd. Maar toch. De operatie, de gapende wond, de hechtingen, de slangetjes. Ze zag er niet uit. Veel bezoek in het ziekenhuis: “u mag dankbaar zijn dat het niet kwaadaardig was....”
Ik had liever helemaal niets gehad!
“U hebt echt mazzel met zo’n geweldige chirurg....”
Liever had ik helemaal geen dokter nodig gehad!
“Dit is echt het beste ziekenhuis...”
Was ik maar thuis.
“Ik ken nog een homeopaat en dan hoeft u deze schadelijke pillen niet meer te slikken....”
Ik zal toch echt de kuur moeten afmaken.

En toen kwam mijn jongste schoondochter. Ze zei niets. Ze ging zitten en vroeg me: “mama, hoe gaat het met u” en eindelijk kon ik vertellen hoe het met mij ging, eindelijk iemand die bereid was om te luisteren, die niet voor zichzelf kwam, maar voor mij, om mij tot steun te zijn. En nadat ik alles had uitgepraat zei ze niets maar legde ze haar hand op mijn arm......en toen begreep ik dat er mensen zijn die spreken en mensen die luisteren. Zij kwam niet op bezoek voor zichzelf, ze kwam uitsluitend voor mij.

Pesach is het feest van de matzes, het ongerezen brood. Na alle ontberingen en na alle wonderen konden de Joden eindelijk weg uit de slavernij op weg naar bevrijding. Er was geen tijd om het deeg te laten rijzen.... Maar het verbod om het gerezene te eten gaat veel verder en veel dieper. We moeten al dat gerezen is vernietigen, verbannen, uit ons huis, uit ons bezit en uit onszelf. Hoogmoed is de bron van alle onenigheid, van iedere vete en van iedere oorlog. Met een kaarsje zoeken we in ons lichaam en in onze geest. En als we toch nog ergens een klein kruimeltje ik vinden, dan verbranden we dat. Die jongste schoondochter kwam schoonma bezoeken en niet zichzelf presenteren. Dat is de betekenis van het verbranden van al dat gerezen is en het nuttigen van de ongerezen matzes, toonbeeld van bescheidenheid en nederigheid.

Pesach nemen we een grote dosis matze tot ons om de rest van het jaar er tegen te kunnen, zonder hoogmoed, zonder ruzie, zonder kowed......