| Hoort Goalenoe Hasjem Tsewakot Sjemo Kedosj Jisrael in de Nederlandse Siddoer? |
| Publicatiedatum: donderdag 07 juni 2012 |
Auteur: Dayan mr. drs. R. Evers | 1.851 keer gelezen |
|
|
| Halacha, Opperrabbijn R. Evers, Tefillot en Broches [Gebeden en Zegeningen], De Namen van G'd , Minhagiem [Gewoonten en Gebruiken] » |
|
|
Sjabtai Tswi, de valse Masjiach
Rabbi Sjelomo Zalman Geiger, auteur van Divree Kohellet (6552- 6638) schrijft dat de ware reden voor het weglaten van Goalenoe is, dat in het jaar 1666 Sjabtai Tswi zich geopenbaard heeft als valse Masjiach, `een hoogmoedig man die zei dat hij de Messias zou zijn’. Hij werd omgeven door leugenaars, maar sommige grote geleerden hechten waarde aan zijn woorden. Men wilde bewijzen uit de Profeten, dat Sjabtai Tswi inderdaad de verlosser was, die de Joodse ballingen zou inzamelen. In het dawwennen wilden zijn aanhangers deze pasoek “Goalenoe” verbinden met Tsewakot Sjemo om daarmee aan te geven dat de tweede naam van Sjabtai Tswi daarin aangeduid werd (Tsewakot zou het meervoud zijn meervoud van Tswi).
Hint
Het werd door sympathiserende chazzaniem op heel bijzondere wijze voorgedragen alsof er stond “G’d, onze Verlosser, zijn naam, dwz. die van Sjabtai Tswi, is Tsewakot, als hint naar de valse Messias. De oude Asjkenazische gemeenten weken niet af van de Noesach van hun voorouders, of ze wel of niet de achtergronden of redenen ervan begrepen. Maar in nieuwe kehillot was er geen duidelijke Mesora (overlevering) en sloop soms de Poolse Minhag om wel Goalenoe te zeggen, binnen. In Mainz, waar veel vervolgingen en pogroms waren, en de traditie verzwakt was, werd de Minhag aanvaard om wel Goalenoe te zeggen.
Zestig letters
De Joodse inwoners van Mainz gebruikten veel Siddoeriem, die in Polen en Bohemen waren gedrukt en Rabbi Josef Jozpa Sjammasj, de schrijver van “Minhagiem van de gemeente Worms” merkt op, dat men geen ’Goalenoe Hasjeem Tsewakot Sjemo Kedosj Jisraëel’ zegt, zoals het in de Praagse en Poolse Siddoeriem gedrukt is, omdat er 60 letters moeten zijn in Tsoer Jisraël tegenover de 60 letters waarmee de Tora geschreven zijn: “Dit is mijn opvatting volgens de Asjkenzasiche minhag”.
Ook in de grote Joodse gemeente Frankfurt am Main, die altijd zeer precies de oude tradities in acht heeft genomen, heeft men de oorspronkelijke Asjkenazische Minhag vastgehouden.
Hollandse minhag
In vele uitgave van de Rodelheim Siddoer, die bekend staan onder de naam Sefat Emet, is de Pasoek “Goalenoe” tussen haakjes ingevoegd. Met een sterretje wordt aangegeven dat hetgeen tussen haakjes staat in Frankfurt am Main niet gezegd werd. De indruk werd gewekt dat dit een speciale minhag van Frankfurt zou zijn, maar dat is zeker niet het geval. Deze Noesach was de traditionele, oude Asjkenazische Minhag in Noord-Italië, Griekenland en Holland. In het Sefer Haminhagiem van Amsterdam staat: “We zeggen geen Goalenoe voor Ga’al Jisraëel”.
Rabbi Jehoeda Hechassid schrijft: “hier maken de Fransen een grote fout, want ik heb gehoord dat zij in Tsoer Jisraëel “Goalenoe Hasjeem Tsewakot Sjemo Kedosj Jisraëel’’ toevoegen. In Tsoer Jisraëel staan 14 woorden en 60 letters tegenover de 600.000 mannen tussen de 20 en de 60, die uit Egypte werden bevrijd op 14 Nisan 2448.
Veertien Godsnamen
Zo ook vind je in VaJosja (Sjemot hoofdstuk 14) veertien Godsnamen. Verder worden veertien Godsnamen vermeld in de Tien Geboden vanaf Anochie (Sjemot hoofdstuk 20). Dit betekent, dat ze uit Egypte alleen maar verlost werden in de verdienste dat zij tot zo een hoog niveau stegen, dat zij de Sjirat hajam, het lied bij de zee, op een hoog profetisch niveau konden uitspreken.
Veertien maal Hasjeem Elokee Jisraëel
Ook de Tora kregen de Joden in de verdienste van de veertien Godsnamen, die in de Tien Geboden vermeld worden. Alle 613 ge- en verboden zijn geïncorporeerd in de Tien Geboden. Rabenoe Sa’adja Gaon legt dit uit in zijn Azharot waarbij duidelijk werd gemaakt hoe alle andere Mitswot zich verhouden tot de Tien Geboden. Daar tegenover vind je veertien keer de term Hasjeem Elokee Jisraëel in het boek Jirmijahoe.
Dit duidt erop dat Jirmijahoe de Joden heeft verweten dat zij ontrouw waren aan G’d en Zijn woorden achteloos naast zich neerleggen: “Weet dat jullie het niet waard waren om verlost te worden uit Egypte op 14 Nissan. Enkel vanwege de verdiensten van Ja’akov werden jullie uitgevoerd om de belofte die G’d hem gedaan had, te vervullen. Daarom staat er “toen zag Jisraëel de grote “hand” (de grote hand wijst op het zweren van de belofte aan Jisraëel, dwz. Ja’akov, die voorvader was van het Joodse volk)”.
Veertien keer de Godsnaam Elokiem in de negentien pesoekiem van de drie Aartsvaders
De Chachamiem hebben uitgelegd, dat met het het woord Jisraëel Jisraëel Saba bedoeld werd. Er bestaat een meningsverschil over de vraag wie hier bedoeld wordt. Sommigen zeggen dat hier Avraham Avinoe mee bedoeld wordt. Anderen stellen echter, dat hiermee Ja’akov Avinoe wordt bedoeld.
En zo zul je veertien keer de Godsnaam Elokiem in de negentien pesoekiem in de Choemasj waar de drie aartsvaders tezamen worden genoemd. Dat betekent dat wij in de verdiensten van onze voorvaders verlost zijn uit Egypte.
Toen Koning Sjelomo de grote liefde van onze voorouders zag, heeft hij in zijn tefilla veertien keer de woorden Sjeem, Sjemi, Lisjmecha en Lesjeem in Divree hajamiem, de Kronieken vermeld. Zo staat in het boek Jehosjoea veertien keer Hasjeem Elokee Jisraëel. Jehosjoea zei tegen de Joden: “Weet dat jullie eigenlijk niet op eigen kracht en verdiensten verlost zijn uit Egypte en naar Israël zijn gebracht. Dit gebeurde alleen in de verdienste dat jullie G’ds Majesteit zouden aanvaarden”. Daarom staat er: “Toen zei Jehosjoea tegen het hele volk `zo zei Hasjeem, de G’d van Israël, aan de overkant van de rivier woonden uw voorouders” (Jehosjoea 24:2).
Zestig Traktaten
Rabbi Jehoeda Hechassid gaat hier nog veel verder op in, maar we kunnen dit verder niet allemaal opschrijven. De 600.000 mannen tussen de 20 en de 60, die bevrijd zijn uit Egypte, zijn de bron geweest voor de 60 letters in Tsoer Jisraël om daarmee aan te geven dat de Joden enkel bevrijd zijn uit Egypte in de verdienste dat ze de Tora zouden ontvangen, die met 60 letters is geschreven, hetgeen we kunnen zien als wij alle letters van het alfabet volledig uitschrijven. Daartegenover zijn er in de Talmoed 60 traktaten om daarmee duidelijk te maken dat net zoals wij van berg Sinaï de Geschreven leer hebben gekregen, die met 60 letters is gegeven, wij ook van de berg Sinaï de Mondelinge leer hebben gekregen, die uit 60 traktaten bestaat.
Zestig niveaus in Gan Eden
Zo bestaan er ook zestig niveaus in Gan Eden, het Paradijs om daarmee aan te geven dat Gan Eden alleen maar bestemd is voor de mensen, die de Geschreven leer, die gegeven is met 60 letters en de Mondelinge leer, die gegeven is in 60 traktaten, uitputtend beoefenen. Daartegenover staat in Choemasj 60 keer het woord Tora en Torot.
Daartegenover vind je 60 componenten in de armen en 60 componenten in de benen, om je te tonen, dat de armen en benen alleen maar geschapen zijn om de woorden van de Tora uit te voeren. Daartegenover zul je ook 60 keer de letter ע vinden in de Ma’asee Bereesjiet, het scheppingsverhaal tot de zesde dag. Rabbi Jehoeda Hechassid geeft nog veel andere betekenissen en toespelingen aan maar we kunnen hier niet allemaal op in gaan.
Conclusie: "Degene die Goalenoe Hasjeem Tsewakot toevoegt, maakt een fout”. Einde citaat.
©Dayan mr. drs. R. Evers 2012 |
| « 1 | 2 |
|
|