'Imo we’aview tiera’oe… jouw moeder en vader zullen jullie eren…. RaMBaM leert ons dat het vereren of vrees voor jouw ouders hetzelfde moet zijn als bij iemand die de macht en kracht heeft iemand te straffen wanneer hij/zij disrespectvol wordt benadeeld. Dit gebod verbiedt het kind om op de plek van de ouders te te zitten, hen onderbreken of tegenspreken (in een abrupte en disrespectvolle manier). Rasji leert dat eer, zoals in de Tien woorden het mandateert, heeft te maken met het dienen van iemands ouders. Denk aan zoals de eerder besproken handelingen zoals voeden, kleden of het assisteren [een lift geven met de auto] met het lopen wanneer zij niet meer in staat zijn goed voort te bewegen. (Wajjiqra/Lev. 19:3).

Hasjems wil is wet!
Het eren van ouders is niet grenzeloos. Zo leert de Halacha dat wanneer een ouder een kind tracht aan te zetten tot het overtreden van het Sjabbatgebod, dan moet het kind zijn ouders weigeren. Hasjem geeft hier aan dat Zijn wil boven die van de ouders staat, omdat … anie Hasjem ‘elokejchem… Ik ben Hasjem, jouw G’d… en gelijk jij en jouw ouders dienen Mij te respecteren (Rasji).
Omdat wij leerden dat wij allen bestaan dankzij een partnerschap tussen vader, moeder en niet op de laatste plaats Hasjem, mogen wij absoluut geen anderen identiteiten tot deze unieke partnerschap voegen. Vandaar dat een eventuele toevoeging aan deze unieke partnerschap als avodah zara [afgoderij] wordt beschouwd.

Schoonouders
Het Vijfde Gebod geldt voor meer mensen. Zo geldt deze eer ook voor een oudere broer of je stiefvader of stiefmoeder. Ja zelfs jouw schoonouders moet je behandelen alsof zij jouw eigen ouders zijn.

Toen Mosje zijn schoonvader Jitro ontmoette, onthaalde Mosje hem met veel respect en eer. Hierin gaf Mosje Rabbeinoe ons het voorbeeld onze schoonouders te eren zoals wij onze eigen ouders moeten eren. Dit wordt nog eens bevestigd in het boek Sjmoe’el [Samuel]. Daarin wordt gesproken dat Dawied Sjaoel Hamelech ‘vader’ noemt. Waarom deed hij dat? Omdat hij met de dochter van Sjaoel Hamelech getrouwd was. Hieruit kunnen wij dus opmaken dat schoonouders als ouders beschouwd moeten worden. Daarnaast is de vrouw van het lichaam van de man gemaakt, waardoor zij een eenheid vormen. Hierdoor zijn haar ouders zijn ouders en visa versa.

Het mishandelen en vervloeken van ouders
Wanneer een kind respectievelijk 12 [meisje] of 13 [jongen] is en een van zijn/haar ouders slaat waardoor de ouder tot bloedens toe gewond raakt, verdient het kind boven de genoemde leeftijd volgens de Halacha de doodstraf. Echter moeten er minimaal twee getuigen aanwezig zijn geweest die hem of haar heeft gewaarschuwd voor de gevolgen van zijn of haar wandaden.

Dit geldt ook wanneer het kind dat boven het beoogde leeftijd zijn/haar ouders vervloeken met een van Hasjems Namen. Evenzo moet dit gebeurd zijn in bijzijn van minimaal twee getuigen die ook gewaarschuwd hebben. Deze wet geldt zelfs wanneer de betreffende ouder reeds is overleden!

Beloning
Maar wanneer je jij jouw ouders eert, zo belooft de Tora, dan zal je een lang leven beschoren hebben in 'Olam Haba, de Toekomstige Wereld. Dit omdat de beloning voor deze mitswe wordt bewaard voor Olam Haba. Maar ook in Olam Hazeh, deze wereld, pluk je de vruchten van de beloning wanneer je deze mitswe voldoet.

R’Menachem Mendel van Kotzk leert overigens dat ouders meer passie voor de kinderen kennen dan de kinderen voor de ouders...

©Jodendom-online 2013