Bakken van matzes met de hand

1. Wat is beter voor Pesach: hand-of machinegebakken matzes?

Sommigen prefereren handgebakken matzes omdat zij menen dat de machines nooit volledig schoon te maken zijn (zodat er kans bestaat dat  achtergebleven deeg gaat rijzen); bovendien kan men via de machine minder  intentie om de matzes voor de mitswa te bakken overbrengen.

Anderen  prefereren machinaal bereidde matzes omdat de huidige matzebakkerijen de  machines volledig schoon kunnen krijgen en de mitswa-intentie via een druk  op de knop gerealiseerd wordt. Iedereen volge zijn eigen minhag. In  Nederland is het bij velen gebruikelijk om gedurende de hele Pesach,  inclusief de sederavonden, machinaal bereidde matzes te gebruiken.

Voor de sederavonden koopt men speciale matzes, zgn. sjemoere-matzes.

2.  Welk gedeelte van de haggada en sederavond zou men al voor nacht[1]  mogen doen in noodgeval - zoals met kleine kinderen of anderen die niet lang  kunnen opblijven?

In noodgeval de gedeelten vanaf Ma'asé beRabbi Eliezer, zie de NIK-Haggada  (Hausdorff) pag. 27 onderaan tot en met pag. 55 - met uitzondering van  Rabban Gamliëel (pag. 51 midden tot en met einde pag. 53). Ook het gedeelte  van de haggada, dat na de na-beracha over de wijn tot het einde van de seder  gezegd wordt, m.n. Adier Hoe tot en met Chad Gadja (pag. 94 tot en met pag.  100) kan men voor nacht behan­delen. Alle andere gedeelten mogen pas na  nacht worden uitgesproken.

3. Wanneer mag het afikoman voor het laatst worden gegeten?

Het afikoman moet voor midder-nacht gegeten worden, omdat het afikoman aan  het Korban Pesach - het Pesachoffer - herinnert, dat voor middernacht  gegeten moest worden. Als het niet gelukt is om het afikoman voor  middernacht te eten, moet het niettemin gegeten worden. Middernacht is het  volgens de halacha om 1.42 uur. Tijdens de na-seder kan men nog zeer lang  door­vertellen over de uittocht uit Egypte.

4.  Bij welke onderdelen van de seder moet ik leunen en wat moet ik doen als  ik dat vergeten ben?

Het is het beste om gedurende de hele sederavond te leunen, als teken van  vrijheid. We leunen op een kussen of doek op de linkerhand.

We moeten leunen bij:

 •karpas (er is een meningsverschil of men hier verplicht is te leunen).
 •het matze eten;
 •het drinken van de vier bekers wijn
 •koreech (de sandwich = matze + maror samen);  Vergeten te leunen?
 • De eerste beker wijn moet men niet opnieuw drinken (omdat men anders  opnieuw een beracha zou moeten uitspreken en dit zou lijken alsof er een  vijfde beker toe wordt gevoegd aan de verplichte vier).
 •   Bij karpas moet men niet opnieuw een radijsje of peterselie eten.
 •   Bij de tweede beker wijn (vlak voor de maaltijd) moet men opnieuw een  beker wijn drinken zonder beracha uit te spreken.
 •  Bij het eten van de matze moet men opnieuw een kezajiet (een
 olijfgrootte) matze leunend eten.
 • Bij koreech (de sandwich) moet men niet opnieuw een combinatie van matze  en maror eten.
 • Bij afikoman: Indien er nog niet ge-bensjt is of nog geen begin gemaakt is met birkat haziemoen moet een ander afikoman gegeten worden als dit niet te  moeilijk is. Indien men reeds gebensjt heeft of een begin gemaakt heeft met  birkat haziemoen of majiem acharoniem heeft gewassen mag men van het  afikoman niet opnieuw eten.
 • De derde beker hoeft men niet opnieuw te drinken.
 • De vierde beker hoeft men niet opnieuw te drinken

 5. Waarom is het de minhag op sederavond geen geroosterd vlees te eten?

Reden voor dit gebruik is dat men niet per ongeluk zal menen dat men het  vlees van het Korban Pesach eet. Onder deze minhag valt ook kippenvlees of  alle andere zaken die geslacht moeten worden om kosjer te zijn. Geroosterde  eieren of vissoorten mogen gegeten worden. Volgens de minhag mag men ook  vlees dat in een braadpan is klaargemaakt niet eten, behalve in geval van  ziekte. Wanneer vlees eerst geroosterd was en daarna gekookt werd, is het  toegestaan.

6. Hoeveel wijn moet ik drinken?

De beker moet het liefst helemaal leeg gedronken worden, maar als dat niet  mogelijk is kan men volstaan met het drinken van het grootste gedeelte van  de inhoud van de beker.

Hierover bestaan veel menings-verschillen. De Hebreeuwse maat van wijn die men in ieder van de vier bekers telkens moet drinken, heet een rewi'iet. Een  rewi'iet is volgens de lichtste mening 86 cc, volgens de zwaarste mening 150 cc en volgens Rabbi Moshe Feinstein 97,95 cc. Men mag zelf kiezen welke mening men volgt.

7. Mag ik ook druivensap of frisdrank drinken uit de vier bekers?

De volgorde van de te prefereren dranken is:

 1.  pure wijn;
 2.  wijn vermengd met druivensap;
 3.  wijn vermengd met water;
 4. druivensap;
 5.  druivensap vermengd met water;
 6.  rozijnenwijn of chamar medina (drank die je voorzet aan een
niet-dorstige gast: een alcoholische drank, koffie, cola...dus geen water).