| Meten met twee maten |
| Publicatiedatum: zondag 25 augustus 2013 |
Auteur: Redactie | 1.546 keer gelezen |
|
|
| Halacha, Redactie, Talmoed Tora, Arbeidsethos, Commercie en Rijkdom , Moessar [ethiek] » |
|
|
 Hoe kan het nou zo zijn dat je volgens de Tora geen verschillende gewichten en maten in je zak mag dragen. Sterker, ook al doe je er niets mee, je mag ze zelfs niet in je huis hebben liggen. Met andere woorden, je mag ze niet in bezit hebben [Dwariem/Deut. 25:13-15]. Het antwoord is op twee gebieden uitlegbaar: in het zaken doen en in Avodah Hasjem, het dienen van Hasjem.
Bava Basra 89b zegt: ook al ben je niet van plan iemand op te lichten, je mag ze niet in bezit hebben.RaSJBaM licht toe dat je anders ook in de verleiding gebracht kan worden. RaMBaM zegt in Hilchos Geneivah 7:3 dat als je niet in verleiding gebracht wordt, wel de kans bestaat dat je per ongeluk de gewichten onjuist gebruikt, waardoor de klant benadeeld wordt. Sifri b'vei Rav licht daarin toe dat je namelijk per ongeluk de verkeerde gewicht kan pakken in plaats van de goede.
Rabbenoe Yonah zegt dat in Misjle 11:1 Sjlomo Hamelech een diepere betekenis ziet in deze waarschuwing tegen oneerlijke maten in huis. Zij zijn een potentie voor bedrog en daarom mogen zij geen onderdeel zijn in ons leven. Inaccurate gewichten in ons bezit zonder de plan om iemand te bedriegen, blijft volgens de Tora sjeker, bedrog, en dat is precies het tegenovergestelde wat Hasjem van ons verlangt. Het is dus niet alleen verboden, maar ook een potentie voor de verlangen naar sjeker. Dat verlangen en niet doen is al sjeker. Waarom?
Je bedriegt je klant namelijk niet omdat je bang bent om betrapt te worden. Rabbenoe Yonah legt uit dat die verlangen om toch te bedriegen zonder betrapt te kunnen worden een gewenning wordt. Wat moeilijk is, wordt makkelijk, want je zult uiteindelijk altijd wel een manier vinden om een bedrieger te worden.
Dus is het niet alleen verboden om te liegen, maar wij moeten er naar streven dat onze natuur geen verlangen kent of verlangen krijgt om te bedriegen. Want bedrog is “to'avat Hasjem 'Eloqecha..een gruwel voor Hasjem...”
De vooruitzichten naar de leugen, zoals de wens om te liegen of bedrieglijk te handelen is gevaarlijker dan in het bezit te hebben van die verschillende gewichten en maten. Immers, die vooruitzichten om op die wijze te handelen wordt je natuur.
Tzeror Hamor legt uit dat de opdracht om gelijke perfecte en eerlijke gewichten in bezit te hebben komt uit de volslagen afkeer die Hasjem heeft voor oneerlijkheid. We moeten onszelf beschermen dat we niet in de verleiding komen om onze klanten voor de gek te houden. Het advies hierin is volgens Tzeror Hamor dan ook om alle situaties te vermijden die je in de verleiding zouden kunnen laten komen. De Tora belooft dan ook, als we dat doen dat zullen wij ook niet in die valkuilen vallen: “lma'an ja'arichoe jamecha...zodat jouw dagen verlengt zullen worden.”
Nu we dit allemaal weten, eigenlijk is het toch raar? Het verbod is dat je geen verschillen gewichten en maten in bezit mag hebben. Maar we hebben toch verschillende gewichten en maten nodig omdat onze producten allemaal verschillend wegen? Het antwoord is gewoon te eenvoudig voor woorden. We mogen wel verschillende gewichten en maten hebben, dat kan inderdaad ook niet anders. Alleen moeten de gewichten en de maten op een juiste manier gelabeld worden!
R'Zev Wolf van Zhitomir legt het moessar-aspect van dit gebod van geen verschillende gewichten en maten in je zak hebben in Ohr Hameir als volgt uit.
|
| 1 | 2 » |
|
|