 Op Chanoeka staan twee wonderen centraal:
- het wonder van de kleine groep Joodse strijders, de Maccabeeërs, die erin slaagden om een enorme overmacht aan professionele Griekse legers te verslaan.
- het wonder van het kruikje olie dat genoeg olie bevatte voor één dag, maar acht dagen bleek te voldoen. Acht dagen die nodig waren om nieuwe koosjere olie te vervaardigen.
Deze twee miraculeuze gebeurtenissen staan niet los van elkaar. Na de overwinning wilden de Joden meteen weer de Tempel inwijden door het aansteken van de Menora. Maar de Grieken hadden alle kruikjes olie verontreinigd, met als gevolg een “oliecrisis”. Slechts één kruikje olie bleek nog het kosjer-zegel te bevatten van de Hoge Priester en dat kleine kruikje bleek acht dagen te voldoen.
Beide wonderen zijn indrukwekkend, maar het meest bekend is het wonder van het kruikje olie dat ons als het ware wordt verteld door de Menora die we ieder jaar gedurende de acht dagen van Chanoeka aansteken.
Geachte lezer, vrienden en vriendinnen,
Ik kan me voorstellen dat u hetgeen ik tot nu toe aan het papier heb toevertrouwd nog niet echt actueel vindt. Integendeel: het klinkt zo oud als de weg naar Rome! En toch is er helaas een pijnlijke link tussen het toen en het nu.
Waartegen streden de Maccabeeërs? Was het een strijd om een stuk territorium?
Werden de Joden belaagd waardoor ze genoopt werden om zichzelf te verdedigen? Wat speelde er?
De eerste letter van de Tora is een beth, de eerste letter van Bereesjiet, In den Beginne. De beth bestaat uit een plafond, een bodem en een muur aan de rechterzijde. Als ik in die beth zou staan, dan is de enige uitgang aan de linkerkant. Als ik naar rechts zou willen, loop ik letterlijk tegen een muur. In het Hebreeuws lezen we van rechts naar links. Met andere woorden: als ik wil lernen, de Thora bestuderen, dan kan dat uitsluitend na de Schepping. Als ik pogingen in het werk wil stellen om te vatten wat er voor de Schepping was, dan loop ik tegen een muur op.
Dat is de eerste les die G’d ons leert in Zijn Tora: weet dat je niet alles kunt vatten! En als je dat goed beseft, kun je gaan lernen.
De Grieken meenden alles te kunnen begrijpen. En al dat onbegrijpelijk was, werd niet aanvaard. Voor spiritualiteit was geen plaats. Alles draaide om de logica en de daaraan gekoppelde waarden en normen. En dus geen plaats voor verstandelijk en lichamelijk gehandicapten, want dat was niet logisch. De ratio was de afgod met wie de samenleving werd groot gedrild in de gymnasia, de beroemde Spartaanse sportscholen.
Het Jodendom hecht buitengewoon veel waarde aan lernen, begrijpen en kennis verwerven. Maar primair verbinden wij ons aan de Allerhoogste en dus aan het Onbegrijpelijke. Eerst weten dat je niet alles kunt vatten en dan pas proberen te begrijpen, luidt het Joodse parool.
En dat is nu precies de betekenis van de Brit Mila, de besnijdenis van het pasgeboren jongetje, op de achtste dag na zijn geboorte.
Een verbond met het Jodendom, en dus met de Eeuwige, dat het verstand overstijgt. Eén van de mitswot, de geboden, waaraan de Grieken zich mateloos ergerden, en dat dus daarom verboden werd, was de Brit Mila, de besnijdenis. Het verstand overstijgende verbond met de Eeuwige dat gesloten is door de ouders en zonder inspraak en instemming van de acht dagen oude baby. Het spook van de Griekse afgod Ratio doemt weer op. Die oude afgod wordt weer volop aanbeden. Alles moet begrepen worden.
Ik wil de huidige Grieken, de Hellenisten, oproepen om vooral consequent te zijn:
1. stop met iedere vorm van opvoeding, want wie garandeert u dat uw baby, als hij volwassen is, instemt met uw wijze van opvoeden in de prille jaren van zijn bestaan? De invloed die u op hem heeft uitgeoefend als ouder in de jonge jaren, gaat nooit meer weg. U hebt blijvende en onomkeerbare schade aangericht.
2. Pas op met eten, want wellicht wil uw kind als hij groot is vegetariër worden, hetgeen
gerechtvaardigd is, en dan zou hij u kunnen verwijten dat u hem in zijn prille jeugdjaren vlees hebt laten eten!
3. En nog een punt: heeft u aan uw baby instemming gevraagd of hij/zij überhaupt geboren wil worden in deze wereld met zijn vele problemen, werkloosheid, oorlogen en ziekten? Vaak hoor ik om me heen: was ik maar nooit geboren! Met welk recht heeft u uw kind op deze wereld gebracht?
De Raad van Europa heeft de Europese Lidstaten opgeroepen om besnijdenis bij pasgeboren jongetjes te verbieden omdat het hun fysieke integriteit aantast. Er moet gewacht worden tot ze oud genoeg zijn om hun eigen instemming te geven.
Lieve vrienden,
Dit bovenstaande is geen citaat uit de tijd van de Grieken en Maccabeeërs, maar een quote van nu, enige weken geleden!
Chanoeka is weer akelig actueel …
Desondanks: een fijne Chanoeka! |