 De Tora geeft een lijst van vogels die verboden zijn om op te eten. Rasji legt uit dat de vogel die in de Tora aangeduid wordt met 'chasidah' daar 'ooievaar' bedoeld wordt. De naam chasidah komt van het woordje chesed, liefdadigheid. Rasji legt uit dat een ooievaar is altijd vriendelijk naar zijn vrienden.
De RaMBaM leert dat een van de redenen waarom de Tora ons bepaalde vogels verbiedt te eten, is omdat zij wrede karaktertrekken bezitten. Wanneer wij zulke volgens zouden eten, dan zouden deze middot [karaktertrekken] een onderdeel worden van onze eigen persoonlijkheid. Zoals het Engelse spreekwoord zegt: “you are what you eat”. Als dit zo is, wat is er dan mis met het eten van een chasidah als het woordje chasidah van chesed komt?
Chidushei Harim leert het volgende. Een ooievaar is alleen vriendelijk tegen zijn vrienden. Dat is juist een negatieve middah, waardoor je kunt concluderen dat een chasidah van nature niet erg vriendelijk is. De Tora daarentegen verwacht van ons dat dat wij vriendelijk zijn naar alle mensen en alle mensen helpen. Of je iemand kent of niet is van ondergeschikt belang.
In Iturei Torah wordt in de naam van R'Elyah Chaim Meisel geleerd dat chasidah niet alleen een zinspeling op chesed is, maar ook op chassidoet, vroomheid. De Chazal leert dat het begrip 'chassidoet' met name betrekking heeft op iets doen dat boven de letter van de wet staat, lifniem misjoerat hadin'. De ooievaar is vriendelijk naar zijn vrienden, maar heeft altijd het gevoel dat zijn vriendelijkheid voorbij de letter van de wet gaat. Dit betekent voortreffelijk gul zijn. De ooievaar ziet zichzelf altijd als een voortreffelijke chassid, een zeer vroom mens. In de realiteit is het goed zijn naar anderen een verplichting en we mogen nooit het gevoel hebben dat we boven de letter van de wet stijgen wanneer we chesed doen. Echter deze zelfgenoegzaamheid van de ooievaar dat hij zichzelf als een chassied beschouwd, is ondertussen zijn chesed lifniem misjoerat hadin, dus een hele slechte eigenschap. De Tora wilt dat wij het gevoel van lifniem misjoerat hadin bij het doen van chesed vermijden, waardoor wij geen ooievaar mogen eten. En dus?
De Alter van Slabodka wijst ons erop dat wij van onze naaste als onszelf moeten houden [Wajiqra 19:18]. Wanneer we van onszelf houden, hebben we niet het gevoel dat we een mitswa doen, omdat dit een natuurlijke, diep gewortelde emotie is die wij voor onszelf voelen. Zo is het ook met het houden van je naaste. We moeten eigenlijk geen chesed doen omwille van de mitswa, maar het moet uit natuurlijke beweging doen. Zo mogen wij geen zieken bezoeken met de intentie dat de persoon een object wordt van de mitswa. We moeten oprechte zorg tonen aan de patiënt.
R'Chaim Friedlander leert dat het tegendeel ook waar is. We moeten geen chesed doen omdat het een morele verplichting is. Chesed is ook “wehalachta bidrachajw... het lopen in de wegen van Hasjem”. Dit balans is erg moeilijk om te vinden, maar wel cruciaal om adam hasjalem...de complete persoon' wat de Tora van ons verwacht.
Om goed te zijn voor bekenden en onbekenden, voor vrienden en geen vrienden, begint al met het behoorlijk groeten van mensen: sje'eilas sjalom. Hoe belangrijk is het om mensen vriendelijk te groeten? Normaliter mogen we onder het reciteren van de Sjma niets zeggen. Maar wanneer jij midden in het reciteren van de Sjma bent en iemand komt binnen om te groeten, dan mag je hem teruggroeten! Waarom? Naast hoe van essentieel belang sje'eilas sjalom is, moeten we er vanuit gaan dat iemand die binnenkomt, niet weet dat jij midden in de Kirat Sjma bent. Echter de Rashba gaat een stap verder. Al zou jouw vriend weten dat jij midden in Kirat Sjma bent, hij mag jou groeten en een groet terug verwachten [Mishnah Berurah 66:4].
Het is frappant dat we Hasjem tijdens de Sjma niet met een 'amen' mogen groeten, maar we mogen wel een vriend groeten [overigens is de minhag om elkaar sowieso niet te groeten tijdens Sjma]. Dit wijst uit hoe belangrijk Hasjem chesed en naastenliefde vindt! Hij kon ons met gemak in aparte werelden plaatsen waar wij alleen leven en onze mitswes moeten doen. In plaats daarvan heeft Hij een wereld gemaakt met heel veel mensen die elkaar kunnen inspireren Hem te dienen, samen dawnen, samen lernen. Hij wilde dat wij met ons allen in deze wereld leven om ook voor elkaar te zijn door elkaar te helpen en te steunen.
Groeten is wel de meest gemakkelijk vorm van goed zijn voor iedereen. Wanneer ik hem groet, erken ik dat hij er iets toedoet. Ik erken dat hij even mijn leven raakt, ook al is het slechts een fractie. Je zegt in feite: “Ik ben blij dat je met mij in deze wereld bent.” Hoe vaak ben je eigenlijk bewust met wat je zegt wanneer je iemand goedemorgen groet? Besef je eigenlijk wel dat je je naaste dan eigenlijk een broche [zegen] geeft wanneer je hem groet? Alle vormen van groet zijn broches!
Rav Brodman sjlita groet iedereen met de woorden 'sjalom aleichem' en groet altijd terug met 'aleichem sjalom'. Hij legt uit dat het letterlijk 'vrede moet op jullie zijn' betekent. Wie zijn 'jullie'? Jij en jouw beschermengelen. Deze vorm van groeten, die wij echt van de Rav ter harte moeten nemen, is een uitstekende broche die ieder mens kan gebruiken. Een goede daad die je bij iedereen kan toepassen!
Bron: Limud Yomi Deel II
©Jodendom-online 2014 |