23 Chesjwan 5785 | 24 november 2024
Artikelen
Jodendom in praktijk     Hasjkafa     Feest- en Gedenkdagen     Samenleving     Geschiedenis     Antisemitisme     Israël     Media     Publicisten     
Verbod op het geven van verkeerd advies
Publicatiedatum: zondag 04 mei 2014 Auteur: Redactie | 2.814 keer gelezen
Halacha, Redactie, Talmoed Tora, Noachieden, Lasjon Hara [kwaadsprekerij], Moessar [ethiek] »
Echter is er nog een veel diepere achterliggende gedachte bij dit verbod. De blinde is namelijk de onwetende die komt voor advies. Lifnej 'iwer heeft te maken met het adviseren van je naaste die dus de gevolgen niet kan overzien wat schadelijk voor hem is. Wat wordt hiermee bedoeld?

Er zijn mensen die een ander advies geven er zelf beter van te worden. We spreken hier over misleidende adviezen. Iemand maakt dus bewust misbruik van iemands onwetendheid of heeft een ander kwaadaardige intentie. Daarom leert de Tora in deze pasoek dat je verplicht bent jouw eigen belangen opzij te leggen en altijd volledig in het voordeel van de vrager te adviseren. Mesillat Yesharim [Pad der rechtvaardigen] voegt er aan toe dat de Tora wilt dat wij ons volledig moeten loskoppelen van onze eigen belangen wanneer wij iemand advies geven. Ook moeten wij ons volledig concentreren op de belangen van degene die ons voor advies komt vragen.

Michsjol, struikelblok [lett. hindernis], wordt in Wajjiqra 19:14zonder wav [in dit woord de 'o'-klank] geschreven, maar in de rest van de TeNaCH [bijvoorbeeld in Jesjajah 57:14 en Tehilliem 119: 165] wordt michsjol voluit geschreven met de wav. Midrash Chaseiros Veyeseiros leert dat dit een zinspeling is naar het verbod dat wij zelfs niet minder dan een michsjol voor iemands voeten mogen plaatsen. Daarom leert Rabbeinoe Yonah in Shaarei Teshuvah 3:53-54 dat lifnej 'iwer ons dus verplicht altijd passend advies te geven. Sterker, je bent verplicht iemand proactief te helpen in de dilemma waarmee hij wordt geconfronteerd om deze op te lossen. Dit moet met chesed gebeuren waardoor dit een vervulling wordt van het principe van gemieloet chasadiem. Hoe doe je dit?

Je moet jouw advies van te voren zo goed plannen en deze uit te werken zodat je iemand op de beste manier kunt adviseren. Misjlei/Spreuken 27:9 leert Sjlomo Hamelech ons het volgende: “Olie en wierook maakt het hart blij, zo ook de zoetheid van het oprechte advies van iemands vriend”. Deze zoetheid van oprecht advies van een vriend is het recht van iedere Jood, maar ook de plicht van iedere Jood naar zijn naaste. Zelfs wanneer de beste advies de adviesgever in iets hindert. De Tora verwacht dan van ons dat wij onderling altijd elkaar om advies moeten kunnen vragen en verzekerd moeten zijn dat we geen misbruik van elkaars onwetendheid zullen maken. Met de mitsvah van lifnej 'iwer leert de Tora ons hoe de maatschappij zoals Hasjem van ons verwacht uit moet zien en dat is dat we niet alleen voor onszelf leven, maar dat we elkaar moeten helpen om elkaars doelen te behalen.

Volgens de Chofets Chaim leert dat lifnej 'iwer is een van de verboden dat betreden wordt wanneer je lasjon hara spreekt. Want wanneer je lasjon hara spreekt over iemand, leg je een struikelblok voor de toehoorder, omdat het verboden is om lasjon hara aan te horen.

Hogenet lo, [advies] wat juist is voor hem

Er zijn ook omstandigheden dat iemand de ander van misleidende adviezen bedient en niet uit hebzucht of gierigheid, maar om een positief resultaat te bewerkstelligen. Dat mag wanneer er enkel en alleen sprake is van
hogenet lo, wat juist is voor hem. Een klassiek voorbeeld is de volgende gebeurtenis.

Als iemand stringent was in zijn benadering van alle zaken betreffende de gevaren voor de traditionele Joodse normen en waarden, was het de Rav van Jeroesjalajiem wel: R'Yehoshua Leib Diskin. Toen een kleinkind van een van de sjochtiem, kosjer slachters, naar een niet religieuze school ging, beklaagde de gemeenschap bij de Rav dat in dit kader de sjocheet uit zijn functie ontheven moest worden. R'Yeshoshua, die de zorg van de gemeenschap deelde, zei dat dit niet op die wijze zo ernstig is dat de sjocheet acuut van zijn levensonderhoud afgesneden mocht worden. Ze mochten hem daarom hem een voorstel om als sjocheet te stoppen, mits zij met een ander goed alternatief zouden komen waar hij in zijn levensonderhoud kon voorzien. Zo gezegd zo gedaan. De gemeenschap vond een andere mooie baan en boden deze aan de sjocheet aan, die op zijn beurt niet negatief tegenover de beoogde baan stond. Echter was zijn voorwaarde dat hij het in overweging zou nemen nadat hij R'Yeshoshua voor advies gevraagd zou hebben. Maar nadat hij R'Yeshoshua de kwestie had voorgelegd, zei de Rav tegen de sjocheet dat hij het voorstel een slecht idee vond en dat het niet de moeite waard om zijn positie als sjocheet op te geven. Je kunt begrijpen dat de gemeenschap paf stonden toen sjocheet terugkeerde en hen mededeelde dat hij niet op het aanbod zou in gaan en wel op advies van R'Yehoshua. Natuurlijk wilde de gemeenschap weten wat er nu bij R'Yeshoshua om is gegaan toen hij dit tegenstrijdig advies heeft gegeven.

Ik kon niet verhinderen dat de man zijn positie zou opgeven. In plaats daarvan kwam hij naar mij voor advies en het beste advies voor hem was dat hij een sjocheet zou blijven. Dus ondanks het feit dat wij liever wilden als hij wegging, kon ik hem niet zomaar rechtmatig uit zijn positie ontheffen. Ook kan ik hem geen misleidend advies geven, waarvan resultaat alleen hetgeen voorbrengt wat wij verlangen. En als ik zou zeggen dat hij beter af zou zijn zijn positie op te geven, dan zou ik mijzelf schuldig maken aan Lifnej 'iwer titen michsjol... je zult geen een struikelblok voor de blinde plaatsen. Verder wordt er gezegd: “Vervloekt is degene die een blinde op een dwaalspoor zet [Dwariem/Deut. 27:18]. Zou ik wil mezelf in een positie zetten op dien wijze wat de Tora 'vervloekt' noemt?”

Schadelijk advies veroorzaakt haat en vernietigt de achdoet [eenheid]
Sefer Hachinuch legt uit dat schadelijk advies haat en nijd onderling zaait. Omdat je je naaste lief moet hebben als jezelf, moeten de adviezen naar anderen ook uitsluitend in voordeel van je naaste zijn en geen andere reden dan ook. Dit gaat niet alleen op met betrekking tot het materiële, maar juist ook voor spirituele onderlinge ondersteuning. Want “
kal jisrael 'areviem zeh lazeh... heel Israël is verantwoordelijk voor elkaar.” Het Joodse volk is niet alleen een samenstelling van een aantal individuen. Het is 1 lichaam dat uit meerdere onderdelen bestaat [komah sjeleimah]. Dus wanneer een Jood zondigt, zullen alle Joden daar onder lijden. Dus het probleem van jouw naaste is ook jouw probleem. Als je deze boodschap werkelijk ter harte neemt, zal je nooit de behoeften van een andere Jood als ondergeschikt maken aan je eigen behoeften, zoals jij je linker hand niet bevoordeelt ten koste van je rechter hand.

Door ons te waarschuwen nooit misbruik te maken van de ander die bij jou om advies komt vragen, herinnert de Tora ons eraan dat we onze behoeften nooit voor de behoeften van onze naaste moeten zetten, puur om het feit dat wij allemaal 1 zijn.


Pagina index:
Copyright © 2014 Jodendom Online
 
 
Contact Zoeken Noachieden Online Beheer
 
Copyright © 2024 Jodendom Online. Alle rechten voorbehouden.