 Zowel Ja'akov Avinoe als Mosje Rabbenoe vonden hun echtgenoten bij een be'er [bron]. Eliezer, Avrahams dienstknecht ontmoette Jitschak's toekomstige vrouw Rivqa ook bij een bron. Alleen in dit geval noemt de Tora de bron hier ajin en geen be'er. De RaMBaM leert in Moreh Nevuchimdat het woordje ajin meerdere betekenissen heeft.
Soms betekent ajin een bron, zoals in de vers over Eliezer en Rivqa. Op andere plaatsen betekent ajn een oog, zoals in Bereesjiet/Gen. 29:17: "Lea's ogen waren zacht". Het woord ajin betekent ook zorg en aandacht, zoals we vinden in Dwariem/Deut. 11:12 waarin staat dat G'ds Ogen voortdurend op Erets Jisrael zijn gericht vanaf het begin van het jaar tot het einde van het jaar. De RaMBaM vertelt ons ook dat het woordje ajin een vorm van concentratie kan betekenen, zoals er staat geschreven in Tehilliem/Ps. 145:15: "Ieders ogen zijn op Jou gericht".
De Talmoed in Taanit 24 leert dat zodra iemand van mening is dat de ogen van een bruid aantrekkelijk zijn, dan is het niet nodig om haar achtergrond verder te onderzoeken. De Kli Yakar stelt deze passage uit de Talmoed niet zo in het dagelijks leven toegepast kan worden. Ten eerste is het niet altijd waar. Mensen met fraaie ogen hoeven niet per se in staat zijn goed te zien. Bedoelt de Talmoed dat fysiek mooi uitziende ogen echt een indicator zijn voor een goed moreel karakter?
Daarom verklaart de Kli Yakar dat de Talmoed ons erop wijst dat wij een les uit Eliezer moeten trekken. Eliezer moest een goede vrouw voor Jitschak vinden die over de nobele karaktereigenschappen beschikte die de Aartsmoeder van het Joodse volk nodig had.
Dus bedacht hij een soort oogtest. Hij zette zijn kamelen bij de ajin [bron]. Als de jonge, toekomstige bruid van Jitschak veel chesed en vrijgevigheid zou tonen, dan zou zij een ajin tova [een goed oog] bezitten. Dit betekent een wijze, liefdevolle en gulle geest.
Rivqa toonde inderdaad wijsheid en genade, terwijl ze onbaatzuchtig gaf aan Eliezer en zijn kamelen. Zodra hij zag dat Ravqa een ajin tova was bij de ajin [bron], wist Eliezer dat hij niet verder hoefde te zoeken naar een vrouw met prachtige karaktereigenschappen.
Eliezer vond dat Rivqa zijn test met vlag en wimpel had doorstaan. Daarom gaf hij haar geschenken die haar lot vertegenwoordigde: ze werd de moeder van het volk Israël die de Tora zou ontvangen. Precies zoals in Misjle/Spr. 22 geschreven staat: "hij die een goede ajin [oog] bezit, zal gezegend worden."
©Rabbi prof. E. Sprecher 2014 |