Geen weg terug
Een moordenaar kan berouw tonen over zijn misdaad en kan proberen de gevolgen van zijn daad zoveel mogelijk te verzachten. Een zelfmoordenaar is hiertoe niet in staat. Een effectief rouwproces voor de nabestaanden van een zelfmoordenaar is nauwelijks mogelijk. Beschuldigingen naar de zelfmoordenaar en zelfbeschuldigingen van de nabestaanden verhinderen en vertragen het rouwproces in ernstige mate.

Aan het woord is Ietje (26), wier man zelf een einde aan zijn leven maakte: ‘Als het een ongeluk was geweest, als hij vermoord was, als hij een ziekte had ge­­­­­­­­­­­­­­­­had... alles, alles was beter te aanvaarden geweest dan dit. Dat het allemaal van hem niet meer hoefde. Dat hij er niet meer bij wilde zijn, bij mij en bij de kinderen. Ze zeggen: iemand die zelfmoord pleegt is ziek. Dat moet je niet beoordelen volgens de gewone maatstaven. Ik sta ermee op en ik ga ermee naar bed. Waarom hij het heeft gedaan. Waarom hij er niet over heeft gepraat. Zoiets doe je toch niet in een opwelling, zomaar even. Daar moet je toch heel lang mee rondlopen. Heeft hij erover zitten denken, thuis, in de kamer als ik bij hem zat. Als we aan tafel zaten. Heeft het misschien wie weet hoelang om ons heen gehangen, dat dreigende zwarte wat hij van plan was. Hoe kun je zoiets doen. Hoe kun je. Hoe kon hij het doen. En de manier waarop. Nee, ik wil daar niet over praten. Ik wil niet dat jij daarover schrijft, over hoe het gebeurd is. Alleen dat het gebeurd is doet er iets toe. Dat ik hem zelf niet heb gevonden, dat is belangrijk. Ik denk dat ik anders... Ik weet niet, ik weet niet of je over zoiets heen zou kunnen komen. Je denkt ook: het is mijn schuld. Ik heb hem niet kunnen geven wat hij nodig had. Het was niet voldoende. De kinderen, ikzelf, het was allemaal niet voldoende om voor te blijven leven. Dat zijn woorden, gedachten, die kunnen je gek maken. We hebben hem niet voldoende kunnen geven. We waren het niet waard om voor te blijven leven. Nee, natuurlijk zeg jij nu ook weer dat ik het niet zo moet zien. Dat er iets met hem was. Weet je, toen hij me nodig had, toen heb ik hem niet kunnen helpen’.