Wat heeft Haman tegen de Joden? Hij stamt af van de Amalekieten, een volk van nakomelingen van de kleinzoon van Esau, Amalek. Dit volk is notoir antisemitisch. En Haman volgt dat pad keurig. Om inzicht te krijgen in het antisemitisme van Amalek een stukje geschiedenis.

Het Joodse volk trekt uit Egypte. Zij beginnen aan hun tocht door de woestijn. Wat heeft dit volk bijzondere dingen meegemaakt! Het einde van de slavernij ging gepaard met enorme wonderen: de tien plagen die over Egypte kwamen, de uittocht en de splitsing van de zee. En zo voelen zij zich onverslaanbaar dankzij G’ds bescherming. Alle volkeren hadden immers over deze wonderen gehoord. Dit vieren wij jaarlijks met Pesach.

En dan valt Amalak aan. Middenin de woestijn, zomaar, uit het niets. Het jonge volk wordt aangevallen en kan allen door een G’dswonder gered wonder. Wat is de reden voor de haat van Amalek voor dit volk? Het antwoord is hun speciale geschiedenis, maar ook hun aparte verhouding met de Schepper en de wonderen die voor hen gedaan worden. Amalek kan het niet verkroppen dat er een volk is, waarmee het zo goed gaat, terwijl zij door de woestijn dwalen.

Haman is opgegroeid met datzelfde idee. Israël gaat het voor de wind ook nu weer in de diaspora van Babylonië weten zij aan de ene kant te integreren en aan de andere kant niet te assimileren.
“Zie een volk, verspreid en afgescheiden van alle andere volkeren in uw koninkrijk”, zo probeert Haman de koning voor zijn karretje te spannen. En rabbiner Hirsch, de grote Duitse Rabbijn uit de 19^e eeuw, verklaart het volgende: verspreid en - ondanks dat(!) – afgescheiden. Overal in het grote rijk woonden Joden. Hoewel zij onderdeel waren van de samenleving, bleven zij afgescheiden door hun levenswijze- zij bleven Joden.

Dit was - in de ogen van Haman - onacceptabel.

In het Hooglied (Sjier Hasjieriem), wat wij tijdens Pesach lezen, vergelijkt koning Salomon ons volk met een roos, de roos van Sharon. “Haar doornen beschermen haar schoonheid”. Die doornen zijn de verschrikkelijke dingen die ons volk in vele generaties moest meemaken. Zij doen pijn, maar beschermen ook. Het volk bevindt zich als een schaap tussen wolven. Maar weet ook dat een schaap nooit een wolf kan worden. Haman viel ons aan op onze grootste kwaliteit: ons blijven vast houden aan onze Tora en traditie onder alle omstandigheden. Deze kwaliteit wekt verbazing op en wat men niet begrijpt, haat men. Ook in onze generatie.

Maar wij weten dat alleen deze weg ons beschermt en ons door deze ballingschap zal helpen.