Haftara
Het verband tussen Haftara (1 Sam. 11:14-12:22) en de parasja is dat in de parasja zowel Mosje als leider als in de hafatara Sjmoe’el als leider werden afgewezen. Opmerkelijk is dat we in 12:6 en 8 lezen dat Sjmoe’el hanovi tikkoen deden tav Qorach, door Qorach tegen te spreken met de vermelding dat Hasjem wel degelijke Degene was Die Mosje en Aharon had aangewezen als de leiders over het volk. De Talmoed vermeldt dat ook zijn moeder Channa als Sjmoe’el Qorach de hel uitbaden.
Wat opmerkelijk is, is dat het – net als het leggen van de tefillien – een mitswe is een koning boven het volk aan te stellen (Dewariem/Deut. 17:15). Waarom ageerde Hasjem en Sjmoe’el tegen de oproep van het volk een koning aan te wijzen? Is het een misverstand te veronderstellen dat de roep naar een koning een zonde is? Ja. Het probleem is dat het volk om een koning riep terwijl Sjmoe’el nog leefde! Sjmoe’el was immers Richter over Jisrael. Pas wanneer hij door was, is het de tijd om deze mitswe een invulling te geven. Menschlichkeit gaat voor de Tora. Zij toonden geen dankbaarheid voor 50 jaar dienstbaarheid van Sjmoe’el dat al op zijn (!) tweede begon!.
Een voorbeeld dat een mitswe niet ten koste van een ander in gevuld mag worden is het verschil hoe Avraham en Lot met de engelen als gastheren omgingen. Avaraham nam geen risico. Zij werden buiten onder de boom van voedsel, drinken en gastvrijheid voorzien. Zijn chesed ging niet ten koste van de veiligheid van Sarah. Je immers niet wie je in huis haalt. Lot daarentegen opende wijd zijn deur, terwijl zijn vrouw en dochters thuis waren. Met alle gevolgen van dien wanneer de mannen geen engelen maar rasjiem waren.
Nog een opmerkelijke punt is vs. 15 waar de pasoek wehajtah jad-hasjem bachem oeva’avotejchem…. Dan zal de hand van Hasjem tegen jullie en jullie voorvaderen zijn.Radak leert dat koningen als (voor)vaderen zijn die zoals vaders over hun kinderen verantwoordelijk over het volk zijn. In dit geval: de vader is eindverantwoordelijke van de daden van het kind. Jebamot 63 zegt dat oeva’avotejchem letterlijk genomen moet worden. Bamidbar 20:15 bevestigt ditwajre’oe lanoe mitsrajiem wela’avotejnoe… en de Egyptenaren deden kwaad tegen ons en onze voorouders…. Het gedrag van de kinderen heeft effect op hun overleden (voor)ouders. “Het draaien in het graf” is ook een Joodse gedachtegoed. Maar ook wanneer de kinderen, dus nageslacht, iets aangedaan wordt. voorouders hebben dan sar, hartzeer. Wat zou dan het gevolg van de Sjoa op de zielenrust van onze voorouders wel niet gehad hebben?
|